«Ναι» από την ΚΕΔΕ και στον εκλογικό νόμο!

Υπερψηφίστηκε η εισήγηση της Διοίκησης της ΚΕΔΕ για Νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης

Κατάργηση του Β’ γύρου των εκλογών

Διατηρείται η πλειοψηφία του δημάρχου

Πρόβλεψη σεναρίου προώρων εκλογών στους δήμους

Πραγματοποιήθηκε η έκτακτη Γενική Συνέλευση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), στην οποία συμμετείχαν 418 σύνεδροι (Δήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι).

Κατά τη διάρκεια της συνέλευσης, η οποία πραγματοποιήθηκε παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΣ και συγκεκριμένα του Υπουργού κ. Θ. Λιβάνιου και των υφυπουργών κ.κ. Β. Χαραλαμπογιάννη και Β. Σπανάκη, παρουσιάστηκαν οι θέσεις, προτάσεις και παρατηρήσεις της ΚΕΔΕ όσον αφορά το κείμενο του σχεδίου του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η ΚΕΔΕ «Κατά τη διάρκεια της συνέλευσης, η οποία πραγματοποιήθηκε παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΣ και συγκεκριμένα του Υπουργού κ. Θ. Λιβάνιου και των υφυπουργών κ.κ. Β. Χαραλαμπογιάννη και Β. Σπανάκη, παρουσιάστηκαν οι θέσεις, προτάσεις και παρατηρήσεις της ΚΕΔΕ όσον αφορά το κείμενο του σχεδίου του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης.

Επί του σχεδίου αυτού τοποθετήθηκαν όλες οι παρατάξεις που συμμετέχουν στο Δ.Σ. της Κ.Ε.Δ.Ε., ενώ στη συνέχεια διενεργήθηκε ψηφοφορία, η οποία αφορούσε την πρόταση της πλειοψηφίας του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ.
Τελικά με τις ψήφους της «γαλάζιας» πλειοψηφίας εγκρίθηκε η εισήγηση της ΚΕΔΕ για τον «νέο κώδικα Αυτοδιοίκησης» και τον νέο εκλογικό νόμο, με τον οποίο θα διεξαχθούν οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2028.

Κατά την ονομαστική ψηφοφορία αποχώρησαν τα μέλη της Παράταξης «Αυτοδιοίκηση Τώρα» (ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ), ενώ κατά ψήφισαν οι εκπρόσωποι της «Λαϊκής Συσπείρωσης». Οι 280 ψήφοι από τους 480 συνέδρους που συμμετείχαν στη Γενική Συνέλευση αντιστοιχούν σε ποσοστό 67%.

Επί του σχεδίου αυτού τοποθετήθηκαν όλες οι παρατάξεις που συμμετέχουν στο Δ.Σ. της Κ.Ε.Δ.Ε., ενώ στη συνέχεια διενεργήθηκε ψηφοφορία, η οποία αφορούσε την πρόταση της πλειοψηφίας του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ.
Από την ψηφοφορία αποχώρησαν τα μέλη της παράταξης της μείζονος μειοψηφίας (Χ. Δούκας), καταψήφισαν τα μέλη της Λαϊκής Συσπείρωσης και υπερψήφισαν τα μέλη της παράταξης της πλειοψηφίας του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ (Λ. Κυρίζογλου).

Λάζαρος Κυρίζογλου

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, κ. Λάζαρος Κυρίζογλου κήρυξε την έναρξη των εργασιών αναφερόμενος στη σταθερή και διαχρονική θέση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) υπέρ της Διοικητικής Μεταρρύθμισης του Κράτους, της ενίσχυσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με αρμοδιότητες, πόρους, προσωπικό και μέσα.

Ο κ. Κυρίζογλου υπογράμμισε ότι η ΚΕΔΕ υποστηρίζει διαχρονικά, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, την ανάγκη οργάνωσης της Διοίκησης του Κράτους σύμφωνα με το αποκεντρωτικό σύστημα (άρθρο 101 του Συντάγματος) και την πλήρη εφαρμογή των συνταγματικών επιταγών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση (άρθρο 102), επισημαίνοντας ότι, παρά τη συνταγματική επιταγή, η χώρα εξακολουθεί να μην συγκλίνει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Κυρίζογλου χαρακτήρισε απολύτως αναγκαία την κωδικοποίηση της πολυδιάσπαρτης αυτοδιοικητικής νομοθεσίας, σημειώνοντας ότι η ΚΕΔΕ συμφώνησε και συμμετείχε ενεργά στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Εσωτερικών για τη σύνταξη του Νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όπως ανέφερε, κατέγραψε περίπου 500 κανονιστικά κείμενα της περιόδου 1975–2022 και η ΚΕΔΕ συμμετείχε για έναν ολόκληρο χρόνο στις Επιτροπές και Υποεπιτροπές σύνταξης του Κώδικα.

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ σημείωσε ότι την 1η Δεκεμβρίου 2025 παραδόθηκαν στην ΚΕΔΕ τα πέντε πρώτα «Βιβλία» του σχεδίου Κώδικα, πριν από τη δημόσια διαβούλευση, γεγονός που επέτρεψε την έγκαιρη ενημέρωση των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων και των αιρετών. Παράλληλα, ενεργοποιήθηκε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα στην ιστοσελίδα της ΚΕΔΕ για την υποβολή προτάσεων, ενώ συγκλήθηκαν η Επιτροπή Κώδικα, το Διοικητικό Συμβούλιο και η παρούσα Γενική Συνέλευση, με στόχο τη διαμόρφωση των τελικών θέσεων της Αυτοδιοίκησης.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε σε θετικές διατάξεις του σχεδίου, όπως η ενίσχυση της δημοκρατικής συμμετοχής, η σαφέστερη θεσμική σχέση μεταξύ Δήμων και Περιφερειών, η κατηγοριοποίηση των Δήμων με βάση τις ιδιαιτερότητές τους, η ενίσχυση της συμμετοχής των νέων, καθώς και η ρητή θεμελίωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως έκφρασης λαϊκής κυριαρχίας, σε εναρμόνιση με το Σύνταγμα και τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Τόνισε, ωστόσο, ότι ο νέος Κώδικας, παρότι αποτελεί πολύ θετικό και αναγκαίο πρώτο βήμα εκσυγχρονισμού, δεν συνιστά από μόνος του τη συνολική Διοικητική Μεταρρύθμιση που επιτάσσει το Σύνταγμα και διεκδικεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο αυτό, επανέλαβε την ανάγκη για ρυθμίσεις που αφορούν την αποκατάσταση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, τη στελέχωση των Δήμων, τη στήριξη των μικρών ορεινών και νησιωτικών Δήμων και τη διακυβέρνηση των διαδημοτικών αρμοδιοτήτων στις μητροπολιτικές περιοχές.

Θ. Λιβάνιος

Στη Γενική Συνέλευση παρενέβη και ο Υπουργός Εσωτερικών, κ. Θεόδωρος Λιβάνιος, ο οποίος αναγνώρισε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση λειτούργησε επί δεκαετίες με διάσπαρτη νομοθεσία, ασάφεια διαδικασιών και έντονο κατακερματισμό, γεγονός που οδήγησε σε θεσμική κόπωση και γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες.

Όπως τόνισε, ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης έρχεται να βάλει τάξη στο οικοσύστημα της Αυτοδιοίκησης, μέσα από μια ενιαία και συστηματική προσέγγιση, χωρίς να επιχειρεί να ρυθμίσει τις κάθετες αρμοδιότητες, οι οποίες θα αποτελέσουν αντικείμενο ξεχωριστών νομοθετικών παρεμβάσεων.

Ιδιαίτερα εκτενής ήταν η παρέμβαση του Υπουργού στο θέμα του εκλογικού συστήματος. Ο κ. Λιβάνιος επεσήμανε ότι η συζήτηση γίνεται σε «ουδέτερη πολιτική περίοδο», αρκετά χρόνια πριν τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, και άσκησε έντονη κριτική στον δεύτερο γύρο:

-Υποστήριξε ότι η πραγματική βούληση αποτυπώνεται την πρώτη Κυριακή, όπου υπάρχει πλήρης συμμετοχή και όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές.
-Είπε ότι ο δεύτερος γύρος συχνά δημιουργεί «συμμαχίες ανάγκης» χωρίς προγραμματική συμφωνία και με περιορισμένη διαφάνεια/λογοδοσία.
-Τόνισε ότι παραδοσιακά η συμμετοχή στον δεύτερο γύρο είναι μικρότερη, άρα δεν είναι αυτονόητο ότι προσφέρει μεγαλύτερη νομιμοποίηση.
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι διατηρείται η πλειοψηφία του δημάρχου (αναφορά στην πλειοψηφία των 3/5) και διατηρείται η πλειοψηφία του νικητή στις μεγάλες κοινότητες άνω των 2.000 κατοίκων, ενώ είπε ότι ακούει με προσοχή το αίτημα της ΚΕΔΕ για επέκταση σχετικών ρυθμίσεων και σε κοινότητες που εκλέγουν πολυμελή συμβούλια.

Διαφωνία Δούκα

Έντονη ήταν και η διαφωνία του Δημάρχου Αθηναίων με τον εκλογικό νόμο που σύμφωνα με τον Χάρη Δούκα καθιερώνει ένα σύστημα που κινείται στα όρια της εκλογικής νομιμότητας. Ως προς την ψήφο δεύτερης επιλογής ο Δήμαρχος Αθηναίων τόνισε ότι αλλοιώνει την αντιπροσωπευτικότητα και περιορίζει τη δημοκρατική νομιμοποίηση των δημάρχων.

Σημειώνει ακόμα ότι “χτίζει ένα υπόβαθρο για ανάπτυξη αδιαφανών διεργασιών και χειραγώγηση του εκλογικού αποτελέσματος” προσθέτοντας ότι συστηματικοποιεί τον πελατειασμό”.
Επισημαίνει ότι δεν “προβλέπει κανένα κατώτατο όριο εκλογής. Μπορεί κάποιος να εκλεγεί με ένα πάρα πολύ χαμηλό ποσοστό χωρίς καμία νομιμοποίηση”.

Ως προς το σενάριο πρόωρων εκλογών ανέφερε τα ότι για πρώτη φορά δημιουργείται νομική βάση για την αποσταθεροποίηση δημοτικών αρχών: “Θέλω να σημειώσω και την πρόβλεψη, για πρώτη φορά, σεναρίου προώρων εκλογών στους δήμους. Χωρίς κανένα λόγο δημιουργείται νομική βάση αποσταθεροποίησης των Δημοτικών Αρχών, μεσούσης της δημοτικής περιόδου. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση με την πενταετή, ανεξάρτητη από τις πολιτικές εξελίξεις και αδιατάρακτη διάρκεια της δημοτικής περιόδου, αποτελεί μια «νησίδα» ασφάλειας και σταθερότητας στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους, ανεξάρτητα από τις πολιτικές εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο. Με την προτεινόμενη διάταξη υπονομεύεται το πλαίσιο σταθερότητας και ασφάλειας λειτουργίας των δήμων και δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη τυχοδιωκτικών και προσωπικών επιλογών, με αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία τους.” τόνισε.

Στην παρέμβασή του ο Δήμαρχος Αθηναίων τόνισε: «Τι άλλαξε από το 2021, που ο εκλογικός νόμος «μακράς πνοής» του Μάκη Βορίδη, καταργείται; Ποια ανάγκη βάζει την Ελλάδα στην κατηγορία των νησιών Φίτζι και της Εσθονίας;

Γιατί το εκλογικό σύστημα και οι σχετικές ρυθμίσεις που προτείνονται να εφαρμοστούν στις αυτοδιοικητικές εκλογές, μόνο εκεί έχουν εφαρμοστεί.

Θέλω να είμαι ξεκάθαρος εξ’ αρχής. Το εκλογικό σύστημα που προτείνεται κινείται στα όρια της δημοκρατικής νομιμότητας και έγκριτοι συνταγματολόγοι, σημειώνουν, ότι καθιστά την προτεινόμενη εκλογική διαδικασία νομικά έωλη: Η κατάργηση του δεύτερου γύρου των εκλογών και η καθιέρωση της ψήφου δεύτερης επιλογής, αλλοιώνει την αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου, αλλοιώνει την αντιπροσωπευτικότητα, περιορίζει την δημοκρατική νομιμοποίηση των δημάρχων, καθώς επιτρέπει την εκλογή τους με ισχνές σχετικές πλειοψηφίες που τους καθιστά ανίσχυρους, χειραγωγούμενους και κατά συνέπεια απολύτως εξαρτώμενους από την κυβέρνηση. -Η μείωση ακόμη περισσότερο του ποσοστού εκλογής δημάρχου με την ψήφο πρώτης επιλογής στο 42%, οδηγεί στη μειωμένη κοινωνική και πολιτική νομιμοποίηση των δημοτικών αρχών, οι οποίες ενδέχεται να εκλεγούν με ποσοστό που δεν αποτελεί πλειοψηφία στην τοπική κοινωνία, ενώ απέχει σημαντικά από το απαιτούμενο ποσοστό για την απόλυτη πλειοψηφία.

Η εκλογή δημάρχων με την ψήφο της δεύτερης επιλογής στον ένα και μοναδικό γύρο των εκλογών, δημιουργεί το κατάλληλο υπόβαθρο για την ανάπτυξη αδιαφανών διεργασιών με στόχο τη χειραγώγηση του εκλογικού αποτελέσματος. Το γεγονός μάλιστα ότι δεν προβλέπεται κατώτατο πλαφόν εκλογής, άρα επιτυχών συνδυασμός στο στάδιο της δεύτερης καταμέτρησης θεωρείται ο συνδυασμός που μπορεί να αποκτήσει τη σχετική μόνο πλειοψηφία, καθιστά ορατή την προοπτική εκλογής δημοτικών αρχών με αισθητά μειωμένη εκλογική, κοινωνική και πολιτική νομιμοποίηση.

Η πρόβλεψη για ηλεκτρονική ψηφοφορία, ανοίγει κερκόπορτα. Από την φύση της η ηλεκτρονική ψηφοφορία, ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για το αδιάβλητο της ψηφοφορίας. Οι κίνδυνοι αυτοί πολλαπλασιάζονται, όταν δεν διασφαλίζεται ένα αξιόπιστο περιβάλλον και μηχανισμοί θωράκισης του αδιάβλητου της ψηφοφορίας. -Σοβαρότατα πρόβλημα διαφάνειας εγείρει και η πρόβλεψη για την διενέργειας της διαδικασίας καταμέτρησης της εναλλακτικής ψήφου μόνο από στα κατά τόπους Πρωτοδικεία και όχι στο φυσικό και πρωτογενή καταμετρητή, που είναι οι αρμόδιες ανά εκλογικό τμήμα εφορευτικές επιτροπές, υπό την προεδρία νομικού, τη συμμετοχή πολιτών και εκπροσώπων των συνδυασμών.

Θέλω να σημειώσω και την πρόβλεψη, για πρώτη φορά, σεναρίου προώρων εκλογών στους δήμους. Χωρίς κανένα λόγο δημιουργείται νομική βάση αποσταθεροποίησης των Δημοτικών Αρχών, μεσούσης της δημοτικής περιόδου. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση με την πενταετή, ανεξάρτητη από τις πολιτικές εξελίξεις και αδιατάρακτη διάρκεια της δημοτικής περιόδου, αποτελεί μια «νησίδα» ασφάλειας και σταθερότητας στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους, ανεξάρτητα από τις πολιτικές εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο. Με την προτεινόμενη διάταξη υπονομεύεται το πλαίσιο σταθερότητας και ασφάλειας λειτουργίας των δήμων και δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη τυχοδιωκτικών και προσωπικών επιλογών, με αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία τους.

Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, νομίζω ότι ένα πράγμα μπορούμε να πούμε σήμερα, ότι δεν νομιμοποιούμαστε να αποφασίσουμε τέτοια πράγματα. Aν αποφασίσουμε σήμερα, ενώ χθες βγάλαμε τον κόσμο στους δρόμους, ότι δίνουμε λευκή επιταγή για τα οικονομικά μας και ότι αλλάζουμε τους κανόνες του παιχνιδιού στην επόμενη εκλογική διαδικασία, τότε θα χάσουμε και εμείς – δικαίως – την εμπιστοσύνη των δημοτών μας και θα δημιουργήσουμε, με δική μας ευθύνη, μια οριστική ρήξη με την κοινωνία.

Δεν έχουμε καμία νομιμοποίηση, θα είμαστε υπόλογοι. Προτείνω να ακούσουμε και τον Υπουργό, να έχουμε τα οικονομικά στοιχεία στα χέρια μας και όταν τα έχουμε, να συγκεντρωθούμε ξανά και να δούμε τι κάνουμε.

Σε ό,τι αφορά τον εκλογικό νόμο, νομίζω ότι κανένας από εμάς όλους που είμαστε σήμερα εδώ, ούτε προεκλογικά, ούτε όλη αυτή την περίοδο, ούτε η ΚΕΔΕ, ούτε οι παρατάξεις, είχαμε ζητήσει ή συζητήσει την εφαρμογή αυτού το απίστευτου εκλογικού συστήματος που καταργεί την δεύτερη Κυριακή».

Κατά από τη «Λαϊκή Συσπείρωση»

Από την πλευρά της «Λαϊκής Συσπείρωσης», ο Κ. Πελετίδης τόνισε ότι η παράταξη της οποίας είναι επικεφαλής θα καταψηφίσει το «νέο Κώδικα» και τον νέο εκλογικό νόμο, γιατί όπως τόνισε κινούνται στην κατεύθυνση θωράκισης και λειτουργίας του αστικού κράτους, που καλείται να εφαρμόσει η Τοπική Διοίκηση στο πλαίσιο της κυρίαρχης πολιτικής που είναι προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων και σε βάρος των πολιτών, των δημοτών και των λαϊκών στρωμάτων.

Ναι Κυρίζογλου

Από την πλευρά της, η παράταξη Κυρίζογλου έκανε λόγο για «νίκη της Αυτοδιοίκησης», με βάση το αποτέλεσμα της σημερινής Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης. Συγκεκριμένα, η παράταξη κάνει λόγο για νίκη της υπευθυνότητας και του θετικού πολιτικού λόγου, σχολιάζοντας αρνητικά τη στάση της παράταξης Δούκα.

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ κι επικεφαλής της παράταξης σύγχρονοι Ισχυροί Δήμοι Λάζαρος Κυρίζογλου πρόσθεσε τα εξής: “Θέλω να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς όλα τα αυτοδιοικητικά στελέχη που έδωσαν το παρόν στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ και συμμετείχαν στην ψηφοφορία που διεξήχθη. Με την παρουσία και την ψήφο τους έστειλαν ένα πολύ καθαρό και ισχυρό μήνυμα ουσιαστικής συμμετοχής στη διαμόρφωση του περιεχομένου του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης. Ελπίζω πραγματικά η σημερινή αποχώρηση της παράταξης του κου Δούκα να αποτελέσει μεμονωμένο περιστατικό κι όχι μόνιμη στάση. Στον αγώνα που έχουμε να δώσουμε προς όφελος του θεσμού που υπηρετούμε αλλά και των πολιτών των τοπικών μας κοινωνιών δεν περισσεύει κανείς. Με ΕΝΟΤΗΤΑ και ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, διεκδικούμε την Αυτοδιοίκηση που μας αξίζει. Σύγχρονους, Ισχυρούς Δήμους, κάθε μέρα δίπλα στον πολίτη».