H πόλις εάλω

(η Άρτα , όχι η Κωνσταντινούπολη)
Του Βαγγέλη Σακέλλιου
Δικηγόρου

Ζω και εργάζομαι σαυτή την πόλη. Που σημαίνει ότι αφουγκράζομαι τους ρυθμούς της κάθε μέρας της. Μια καθημερινότητα σχεδόν ομοιόμορφη, δίχως εξάρσεις, χωρίς απρόοπτα, σχεδόν προβλέψιμη. Γιαυτό και η βιωτή κανοναρχεί τους έσω ρυθμούς της δίπλα και μέσα στην πόλη ήσυχα.

Ανήκω σαυτούς που πιστεύουν ότι την πόλη «σου» δεν αρκεί να την συνηθίσεις, δεν φτάνει απλώς να διαβιοί κάποιος σαυτή. Ακόμα κι αν δεν την αγαπάς, ακόμα κι αν είναι ή την βρίσκεις άσχημη η πόλη και ο δημόσιος χώρος της οφείλουν να σου προσφέρουν ανάσες και μικρές χαρές, αποδράσεις του έσω βίου.

Η Άρτα, η πόλη μας, είναι μια μικρή , απρόσωπη , παραιτημένη πόλη. Αν και δίπλα στον Άραχθο, το γεφύρι του θρύλου και του Πρωτομάστορα δεν ήταν αρκετά για να δόσουν σαυτή «άλλο βλέμμα» και προοπτική. Λες και υποθήκευσαν το μέλλον της σένα πολυτραγουδισμένο παρελθόν, ξέπνοα, αμήχανα, αφυδατωμένα στην νοσταλγία και τις παραδόσεις.

Πόλη, όμως, πρωτίστως σημαίνει μέλλον, σημαίνει προοπτική, σημαίνει προσδοκία. Το παρελθόν, ακόμα και το πιο «βαρύ» παρελθόν, ανήκει στα τιμαλφή της, παρακαταθήκη των πολιτών της, υπόμνηση και πρόκληση για τα μελλούμενα.

Εδώ βρισκόμαστε τώρα, στα μελλούμενα.

Προτάθηκε και έγινε ασμένως αποδεκτή μια μείζονος σημασία παρέμβαση στον αστικό ιστό της πόλης, αυτή που υπάκουε στην δημιουργία ενός φιλόδοξου, σύμφωνα με τους εμπνευστές του, Open Mall που θα μεταμόρφωνε και θα καθιέρωνε νέες νόρμες αισθητικής και – κυρίως – λειτουργικότητας στο κέντρο της πόλης.
Σύμφωνα με τους, αρχικά, εμπνευστές κι ύστερα φορείς υλοποίησης αυτού του μεγάλου έργου οι φιλοδοξίες ήταν μεγάλες. Παραήταν θα πρόσθετα. Ο σχεδιασμός και η εκτέλεση του Open Mall στην Άρτα, απ’ ο,τι φαίνεται, δεν υπάκουε εξαρχής σε ιδιαίτερους κανόνες και απαιτήσεις. Για ένα εκτεταμένο και πανάκριβο ρεκτιφιέ πρόκειται που περιλάμβανε ανακατασκευή των πεζόδρομων, ανακατασκευή πλατειών, συντριβάνια και συντριβανάκια, παρτέρια για λουλούδια, νέες, θελκτικές, προσόψεις στα καταστήματα, νέο φωτισμό, παγκάκια στο πουθενά και πάει λέγοντας.

Αγνοώ ποιος είχε την ιδέα για κάτι τέτοιο, γνωρίζω όμως ως πολίτης και κάτοικος της πόλης ποιος έχει την διαχείριση του έργου, ποιος επιβλέπει την εκτέλεση, ποιος υλοποιεί εν τοις πράγμασι την μελέτη. Και βέβαια ποιος φέρει την ευθύνη για την σημερινή κατάντια. Μια πόλη αφημένη στο έλεος του Θεού, μια βομβαρδισμένη πολιτεία με παρατημένα εργοτάξια, μηχανήματα, υλικά. Κι όλα αυτά σαυτό που ορίζουμε ως «κέντρο» της πόλης. Η εικόνα αυτή μας πληγώνει. Πλήττει βάναυσα την αισθητική μας, δοκιμάζει τις αντοχές μας, προκαλεί την δίκαιη οργή μας. Αναδεικνύει, όμως, και κάτι άλλο, κάτι βαθύτερο και ουσιαστικό. Αναδεικνύει τις παθογένειες μιας δομικής ακινησίας, τις εμφανείς ανεπάρκειες δομών και υπηρεσιών, την ελαφρά τη καρδία προσλαμβάνουσα για ένα έργο δημοσίου συμφέροντος.

Αγνοώ, όπως όλοι μας, τι και πως ενεργοποίησε την Εθνική Αρχή Διαφάνειας ως προς τον έλεγχο του έργου και την αναστολή των πληρωμών από την διαχειριστική Αρχή και το Ταμείο Ανάκαμψης. Αγνοώ, επίσης, το ακριβές περιεχόμενο της ανώνυμης εκείνης καταγγελίας που φέρεται να άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και δρομολόγησε τις εξελίξεις αναστολής/διακοπής των εργασιών.

Γνωρίζω, ωστόσο, όπως όλοι μας πως το τίμημα της απαξίας για την πόλη, τους πολίτες και τους κατοίκους της είναι μεγάλο. Και δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμο.

Η πρωτοβουλία του Δήμαρχου της πόλης να εγχειρίσει στον Εισαγγελέα την ανώνυμη καταγγελία και τα έγγραφα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας όπως (πρέπει να) ξέρει και ο ίδιος είναι κενή περιεχομένου.

Κι αυτό γιατί κατ’ άρθρον 97 παρ. 2 του Ν. 4622/2019 η Έκθεση Ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας γνωστοποιείται στον οικείο Εισαγγελέα για τυχόν ποινική αξιολόγηση των διαλαμβανομένων σε αυτή.

Δεν περιμένει ο εν Άρτη Εισαγγελέας τον Δήμαρχο Αρταίων να ενημερωθεί ώστε να κινηθεί η όποια ποινική διαδικασία.

Προφανώς ο Δήμαρχος Αρταίων υπό πίεση ευρισκόμενος και πανταχόθεν βαλλόμενος επέλεξε την «λύση» του Εισαγγελέα για ην ευταξία της πόλης. Ο Εισαγγελέας όμως δεν λύνει το πρόβλημα. Δεν είναι αυτή η δουλειά του. Απεναντίας, δουλειά του Δήμου και του Δήμαρχου είναι να βρει λύσεις και να δρομολογήσει δράσεις και εξελίξεις προς λύση του αδιεξόδου.

Πριν λίγο καιρό όσοι είχαμε τις αντοχές και την υπομονή να παρακολουθήσουμε την συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αρταίων μείναμε άφωνοι, και εν τέλει μελαγχολήσαμε, για ο,τι και όσα ακούσαμε. Ακούσαμε για αβελτηρία υπηρεσιακών παραγόντων, για αμέλεια και ανεπάρκεια του εταίρου του έργου, του Εμπορικού Συλλόγου. Συνειδητοποιήσαμε ένα κλίμα ήσσονος προσπάθειας, ανύπαρκτο έλεγχο και την γνωστή και παροιμιώδη ανευθυνότητα που καταντά συνώνυμη της παθογένειας στην δημόσια διοίκηση. Έχω την αίσθηση, που τείνει να γίνει βεβαιότητα, ότι κι αυτό το πρόβλημα κατέστη επίδικο της πρώην και της νυν δημοτικής αρχής. Ένας μίζερος και αδιέξοδος εμφύλιος που πόρρω απέχει απ’ τα ζέοντα προβλήματα της πόλης και ουδόλως (πρέπει να) ενδιαφέρει τους πολίτες και τους κατοίκους αυτής της πόλης.

Το έργο του Open Mall, οι κακοτεχνίες, η αισθητική και, κυρίως, η προοπτική του είναι πολύ σοβαρό διακύβευμα για να το εγκαταλείψουμε στα χέρια του πρώην και του νυν Δημάρχου. Αυτή η , πολλοστή, αψιμαχία ούτε μας αφορά ούτε μας ενδιαφέρει.

Απεναντίας μας ενδιαφέρει, και πολύ μάλιστα, η ευταξία της πόλης, δηλαδή ένα πάντρεμα υψηλής αισθητικής και ουσιαστικής λειτουργικότητας που θα κάνουν την πόλη, αν όχι αγαπησιάρικη, τουλάχιστον φιλική.

Η (κακή) τύχη του Open Mall επιβεβαιώνει τους φόβους για μια χωρίς σχέδιο και φαντασία ανάπλαση του κέντρου της πόλης. Επιβεβαιώνει, με τον χειρότερο τρόπο, την αβελτηρία της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου Αρταίων που αδυνατεί πασιφανώς να ελέγξει/επιβλέψει την εκτέλεση ενός έργου φαραωνικών διαστάσεων που ο μύθος και οι προσδοκίες του διαψεύστηκαν με πάταγο. Διέψευσε με τον χειρότερο τρόπο την αυτονόητη απαίτηση ενός ρεαλιστικού επιτελικού σχεδιασμού που βέβαια απαιτεί και ανθρώπινους πόρους, επιστημονική επάρκεια, υπαλληλική υπευθυνότητα, μεράκι και φαντασία για τον δημόσιο χώρο, μάλλον δυσεύρετα στον μικρό μας τόπο.

Κυρίως όμως αυτή η μίζερη εξέλιξη, ύβρις για τον Πολίτη, ύβρις για την Πόλη, ανέδειξε την παθογένεια ενός συστήματος δίχως δικλείδες ασφαλείας, ευάλωτο, έρμαιο κακόβουλων προθέσεων, αμέριμνων διαθέσεων «έτσι στο πουθενά».

Η εικόνα της πόλης είναι εικόνα ντροπής, εικόνα θλίψης. Είναι στίγμα για τον πολιτισμό της. Κυρίως όμως είναι στίγμα για το μέλλον της σαυτούς τους δύσκολους άλλα ενδιαφέροντες καιρούς.

Υ.Γ. Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε και με αιτία και με αφορμή. Προχθές το βράδυ κατηφορίζοντας την Καραπάνου, έναν βομβαρδισμένο και παρατημένο πια δρόμο, έπεσα σε μια λακκούβα. Ευτυχώς χωρίς δυσάρεστα επακόλουθα.