In memoriam-Σωτήρης Ζυγούρης – ένας ποιητής

Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου

Ο Σωτήρης Ζυγούρης βγαίνει στη λογοτεχνία με την πρώτη ποιητική συλλογή του «Κόκκινος κύκλος», η οποία εκδίδεται στην Αθήνα το 1979. Μιά ιδιάζουσα περίπτωση ποιητή, αλλά και ποιός ποιητής δεν έχει το δικό του άστρο και χάος; Γεννημένος στη Ροδαυγή Άρτας, ο Σωτήρης Ζυγούρης πέρασε τα παιδικά του χρόνια μεγαλωμένος στα σκληρά και ορεινά τοπία της ζωής και του μόχθου, της πέτρας και του μεγάλου ουρανού. Γι’ αυτό και αφήνει τη σκέψη να θεριέψει και να πετάξει σε μια διάσταση δική της, σε μέτρα που συχνά μας ξεπερνούν, αλλά και μας οδηγούν σε άκρα…
Λίγα τα κυβικά του δικού του αέρα, που συνδέεται με μια κλωστίτσα αγωνίας: της δικής του αγωνίας για το μέλλον και την ελευθερία του ανθρώπου. Η μέρα του λίγα γραμμάρια ψωμί, κι ένα ποτήρι νερό, η ζωή μια σελίδα από τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι, θα μας ψιθυρίσει ήδη από το πρώτο του ποίημα «Δρόμοι επιλογής». Και συνεχίζει, …η περιουσία μου μια γωνιά λιακάδα… και ο απέναντι ο συνάνθρωπος αδερφός, που ποτέ δε θα σταματήσει να του χαμογελά.

Στα χέρια σου, θα πει σε επόμενο ομότιτλο ποίημά του, δεν ταιριάζουν αλυσίδες αλλά σημαίες, και στις «Μέρες οργής» θα καταλήξει με το… πες καλημέρα για αύριο, κι ο Ήλιος θα έρθει επισκέπτης στην πόρτα σου.
Αγαπημένο σύμβολο του ποιητή, αν και γνωρίζει πολύ καλά το σκότος, ο Ήλιος και το φως, που το αναζητά. Η πορεία του φωτός, η λαμπάδα του Ηλίου, που θα ξεδιπλώσει την αλήθεια στο νου και στις καρδιές των ανθρώπων, φως στα μονοπάτια που βγάζουν στη λαμπερή λεωφόρο της δικαιοσύνης (Ηλιοφάνεια). Μα η πορεία του Ήλιου δεν τελειώνει ποτέ. Και το φως του μια δάδα που καίει ασταμάτητα. Περιγράφει στο ποίημα «Η πορεία του Ήλιου», από την ποιητική του συλλογή «Η ηλικία των Δένδρων», Κάθε που βραδιάζει, ένας μαντατοφόρος έρχεται πίσω απ’ τον ίσκιο του βουνού… Αυτός διηγείται τη μακρινή πορεία του Ήλιου.
Ο ίδιος; Αγρίμι του βουνού, γεννημένο στα δευτερόλεπτα της αστραπής, πολεμιστής της γης με τη βουκέντρα (Αγκάθια). Αλυσοδέθηκα, θα γράψει στο ποίημα «Κι όμως, κι όμως, στον Καύκασο της ντροπής σκάλωσα στα γρανάζια της υπομονής… Κι όμως, κι όμως κάτι πανίσχυρο ζει μέσα μου, κι αυτό είναι φυσικά η ποίηση… ο στίχος, όπου στην ποιητική του συλλογή «Το σώμα της Άνοιξης» στο ποίημα «Αναλογίες» θα το τοποθετήσει καλύτερα…

Ένα κομμάτι χαρτί απ’ τη μαγεία του ονείρου ενεδρεύει μέσ’ στα μικρά ποιήματα. Στο ποίημά του «Ιωβηλαίο» θα μας τονίσει στο τέλος πως το μεγάλο ρολόι της ποίησης θα σημαίνει τη γέννηση, τη συνέχεια και την αθανασία της παγκόσμιας άνοιξης. Αλλά πάλι Κάθε που ξημερώνει, βγάζω από τις τσέπες μου δυο στίχους απ’ τα παλιά μου ποιήματα και τους εξακοντίζω στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, θα μας αποκαλύψει στο ποίημα «Το όνειρο».
Και όσο ωριμάζει η σκέψη και η γραφή, τόσο βυθίζεται, τόσο λιγοστεύει το φως, τόσο τα ποιήματά του γίνονται πιο ολιγόλογα και ολιγόστιχα, σα να θέλει να μας καταδείξει το δρόμο που επέλεξε, αυτόν της Σιωπής και του θανάτου. Στις τρεις τελευταίες του ποιητικές συλλογές,« Μεταίχμιο» (Άρτα, 2001),« Τα Υστερόγραφα» (Άρτα, 2002) και « Ηλιοστάσιο» (Άρτα, 2003), τα ποιήματά του αποτυπώνουν τον πόνο και τη ρωγμή της ψυχής του ποιητή… Τα τραγούδια μου είναι μια ελεγεία για τον πόνο και τη δυστυχία. Τα τραγούδια μου έχουν ένα λυγμό για τον άνθρωπο που γεννιέται και μια κραυγή για τον κόσμο που έρχεται…

Στην τελευταία του ποιητική συλλογή «Ηλιοστάσιο», θ’ αποχαιρετήσει τους δικούς του ποιητές που τον καθόρισαν και τον βάφτισαν στη θάλασσα της ποίησης, τον Ρίτσο, τον Καρυωτάκη, τον Καβάφη. Και θα κλείσει πάλι με τη διάσταση του Ήλιου… Στην ακμή των ετών, τον άνθρωπο έως τον Ήλιο υψώσαμε… στον « Επίλογο», Το βιβλίο το αφιερώνω στον Ήλιο που με εμπνέει να γράφω και να φωτίζει τους δρόμους μου. Ο Ήλιος μου είναι ένας απ’ τους χιλιάδες Ήλιους του κόσμου. Ο Ήλιος μου είναι ο ίδιος ο εαυτός μου…

Σωτήρης Ζυγούρης: ένας ποιητής του φωτός, ένας ποιητής που αναζήτησε το φως, που αυτοπυρπολήθηκε στο φως και γι’ αυτό μας άφησε τόσο νωρίς, αλλά με τόσο φως… Ένας ποιητής που αγάπησε την ποίηση περισσότερο κι απ’ τη ζωή του. Και αποτύπωσε την ψυχή του πάνω στους στίχους.
Ο ποιητής Σωτήρης Ζυγούρης γεννήθηκε το 1954 στη Ροδαυγή Άρτας και έφυγε από τη ζωή στις 10 Οκτώβριο του 2003, σε ηλικία 49 ετών. Τα 200 ποιήματα των εννέα ποιητικών συλλογών του, συγκεντρωμένα σε έναν καλαίσθητο τόμο, κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «Πέτρα» το 2005. Καιρός να τιμήσει ο τόπος τις δικές του φωνές….