Απελευθέρωση Άρτας: ούτε… φοντανάκι;
Προχτές, έγραψα δύο κουβέντες αιχμηρές, ομολογώ, προκειμένου να καταδείξω πως όσοι ανέλαβαν να αναδείξουν τα γεγονότα της απελευθέρωσης της περιοχής μας από τους Τούρκους, ποσώς ενδιαφέρονταν για το τεράστιο αυτό γεγονός της απελευθέρωσης των Ελλήνων-Αρτινών, από ένα βάναυσο, ένα τυραννικό καθεστώς, από καταπίεση αιώνων, όπου η ζωή των υπόδουλων δεν είχε καμία αξία…
Αντιθέτως, οι συζητήσεις μέρες και μέρες, επικεντρώνονταν στο πως θα «στήσουν» αναπαραστάσεις με παραδοσιακές στολές, αλλά και πως ΔΕΝ θα προβάλουν το κτίριο που στεγάζεται ο Σύλλογος ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ… με ποιο αιτιολογικό; Ότι δηλαδή δεν υπάρχουν μαρτυρίες, ή ότι διίστανται οι απόψεις που πιστοποιούν, που έγινε η υπογραφή παράδοσης της απελεύθερης Άρτας…
Χωρίς να το ψάξω πολύ, θα έλεγα πως μπορεί και να μην υπογράφτηκε κάποια παράδοση-παραλαβή, αφού οι υπογραφές είχαν πέσει προ τριμήνου στην Κωνσταντινούπολη… αλλά, βρε αδερφέ, που διάβολο πήγαν όσοι παρέλαβαν την πόλη; Καθότι όλοι συμφωνούμε πως «Στις 24 Ιουνίου 1881 στις 2.30 μ.μ ο Ελληνικός στρατός εισέρχεται στην ελεύθερη πλέον Άρτα και η υποδοχή του από τους Αρτινούς στην εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων είναι ενθουσιώδης»…
Μετά; Που πήγαν οι επίσημοι της εποχής; Χάθηκαν στα στενά της πόλης; Πήγαν σε χάνι; Σε μαγέρικο; Σε καφενέ; Δηλαδή δεν τους κάλεσε κανείς να καθίσουν κάπου; Να τους κεράσουν ένα φοντανάκι, τέλος πάντων…
Διαβάζω σε μία από τις πολλές αφηγήσεις που βρίσκονται αναρτημένες στο διαδίκτυο: «Η πολυπόθητη μέρα έφθασε. Η Άρτα ερημώνεται. Όλοι εξέρχονται για την υποδοχή του στρατού προς την είσοδο της πόλης και σε μήκος αρκετών χιλιομέτρων. Το στρατιωτικό τμήμα έγινε δεκτό με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις και μεγάλη συγκίνηση. Η επίσημη υποδοχή έγινε στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων με το στήσιμο αψίδας. Εκεί συγκεντρώνεται το μεγάλο πλήθος υπό το δήμαρχο Αντωνόπουλο, το μητροπολίτη Άρτας Σεραφείμ Ξενόπουλο και όλο τον κλήρο. Στις 2.30΄ το μεσημέρι εισέρχεται το πρώτο τμήμα στρατού για την παραλαβή του φρουρίου και άλλων δημόσιων κτηρίων… Στις 4μ.μ. εισέρχεται ο στρατηγός Σκαρλάτος Σούτσος με μια από τις δυο μπάντες μουσικών που τον ακολουθούν. Παραζάλη ενθουσιασμού. Ζητωκραυγές, κλάματα, εναγκαλισμοί».
Και μετά; Που πήγαν; Εδώ λοιπόν, τράβηξαν χειρόφρενο οι «Σκουφαίοι» και δεν ήθελαν με τίποτα να παραδεχτούν πως στην όλη «θεατράλε» παράσταση θα έχουν μεγαλύτερο ρόλο οι «Μακρυγιανναίοι»… καθότι, οι μεταμφιεσμένοι Αρτινοί, σε Έλληνες και Τούρκοι, σύμφωνα με το αρχικό σενάριο, θα κατέληγαν στο κτίριο που στεγάζεται ο «Μακρυγιάννης»… έγκλημα καθοσιώσεως!!!
Εδώ λοιπόν άρχισαν τα παρατράγουδα… όχι έτσι, όχι αλλιώς… δεν υπάρχουν μαρτυρίες και τα λοιπά… ή κι αν υπάρχουν αμφισβητούνται… στην ιστορία, τουλάχιστον την παλιά εποχή που δεν υπήρχαν κάμερες, μαγνητόφωνα, φωτογράφοι, ιντερνέτ και τα λοιπά, υπήρχαν εκδοχές, που στηρίζονταν σε μαρτυρίες… αν οι μαρτυρίες ήταν πολλές, τότε επικρατούσε η τάδε εκδοχή και όχι η δείνα…
Ψάχνοντας το θέμα, καθότι με κέντρισε η αλαζονεία των «ΣΚΟΥΦΑΙΩΝ», βρήκα μια μαρτυρία…
ιδού τι διάβασα:
Πανεπιστήμιο Πατρών
Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων
Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
«Δικτυακές Πόλεις και Αναπαραστάσεις» Ελισάβετ-Μαρία Λιάπατα
Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΆΡΤΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΤΗΣ
Αγρίνιο, 2018
Πρόκειται για μεταπτυχιακή εργασία συμπατριώτισσας, που δεν τη γνωρίζω, αλλά το υποθέτω από την εμπεριστατωμένη αναζήτηση πηγών και μαρτυριών, που καταγράφει γλαφυρά και με αρκετές λεπτομερείς αναφορές την εποχή εκείνη…
Γράφει λοιπόν η κ. Ελισάβετ-Μαρία Λιάπατα:
«Το τέλος της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Άρτα ήρθε στις 24 Ιουνίου 1881 με την υπογραφή της συνθήκης του Βερολίνου και τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, η οποία συμπλήρωνε την προηγούμενη, που όριζαν τα νέα σύνορα του ελληνικού κράτους, περιλαμβάνοντας και την περιοχή της Άρτας, και επομένως καθιστούσαν επιτακτική την άμεση εγκατάλειψη της πόλης της Άρτας από τους μουσουλμάνους.
.»Η περιοχή ανατολικά του ποταμού Άραχθου με τους παραποτάμους του αποτελεί πλέον τα σύνορα του νέου κράτους, ενώ η περιοχή δυτικά αυτών θα προσαρτηθεί στο ελληνικό βασίλειο κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου (1912-1913) (Σκουλίδας, 2016, 175 και Τσιτσελίκης, 2016, 195).
.»Η συνθήκη υπογράφτηκε στο κτήριο ,όπου σήμερα στεγάζεται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Άρτας «Μακρυγιάννης». Να σημειωθεί εδώ ότι το προαναφερθέν κτήριο ανήκε σε Έλληνα και όχι σε κάποιον Τούρκο, αλλά αξίζει να αναφερθεί λόγω της σημαίνουσας ιστορικότητας που φέρει. Σύμφωνα και με επιγραφή, χτίστηκε μεν το 1850-κατά τη διάρκεια, δηλαδή, της οθωμανικής περιόδου-, αλλά από τον Παναγιώτη Τζανέτο, μέτοικο άρχοντα από τη Μάνη, κι όχι από την οθωμανική διοίκηση ή κάποιο μουσουλμάνο κάτοικο της πόλης (SAVE “IMARET” ΙΝ ARTA, GREECE/ ΣΩΣΤΕ ΤΟ ΙΜΑΡΕΤ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ!, χ.χ.)».
Να επισημάνω λοιπόν, πως το κτίριο για το οποίο έγινε όλη αυτή η ιστορία, δεν είναι του ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ, αλλά είναι του ΤΖΑΝΕΤΟΥ… εκεί στεγάζεται ο Σύλλογος ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ… Να αμφισβητήσουμε και αυτή την μαρτυρία της κ. Λιάπατα; Με τη λογική των «ΣΚΟΥΦΑΙΩΝ» μπορούμε να την αμφισβητήσουμε…
Υπάρχει όμως μια μικρή λεπτομέρεια, όπου θεωρώ πως θα πρέπει να συζητηθεί…
Διαβάζω στην παράγραφο ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ:
«Αρχικά οφείλω πολλές ευχαριστίες στην επιβλέπουσα καθηγήτρια μου Παναγιώτα Πάντζου για την πολύτιμη καθοδήγησή της και τις εύστοχες παρατηρήσεις και διορθώσεις της, ώστε να διεκπεραιωθεί η εργασία αυτή. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τις καθηγήτριές μου Θεοδώρα Μονιούδη-Γαβαλά και Έλλη Λεμονίδου για τις χρήσιμες συμβουλές που μου έδωσαν για την ολοκλήρωση της εργασίας».
.»Θα ήθελα να ευχαριστήσω, επιπλέον, το συγγραφέα Γιάννη Καλπούζο για την άμεση ανταπόκρισή του στην παροχή βιβλιογραφίας σχετικά με την Άρτα της οθωμανικής περιόδου.
Ένα ακόμη ευχαριστώ οφείλω στον ιστορικό Ηλία Σκουλίδα για τη συνεισφορά του στην αναζήτηση πληροφοριών και στη συγκέντρωση βιβλιογραφίας σχετικών με την εξεταζόμενη περίοδο.
.»Ένα μεγάλο ευχαριστώ στα μέλη της ομάδας κοινωνικής δικτύωσης SAVE “IMARET” ΙΝ ARTA, GREECE/ ΣΩΣΤΕ ΤΟ ΙΜΑΡΕΤ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ!, και ιδιαιτέρως στο Φώτη Βράκα, στο Θεοχάρη Βαδιβούλη και στην Κατερίνα Αντωνίου, για τη συλλογή και παροχή δυσεύρετου πληροφοριακού και φωτογραφικού υλικού.
.»Να εκφράσω, επίσης, τις ευχαριστίες μου στο φιλόλογο Κωνσταντίνο Κωσταβασίλη για την επιμέλεια της εργασίας».
Αυτά τα λέει η συμπατριώτισσα κ. Ελισάβετ-Μαρία Λιάπατα… εγώ, όμως επεσήμανα πως ο άνθρωπος που είχε την επιμέλεια της εργασίας είναι ο κ. Κωνσταντίνος Κωσταβασίλης… προφανώς θα είναι ο ίδιος Κων. Κωσταβασίλης, που είναι μέλος του ΔΣ του ΣΚΟΥΦΑ…
Παρένθεση: Όπως έμαθα, μετά το σχόλιό μου, επειδή ενοχλήθηκαν σφόδρα οι του ΔΣ του ΣΚΟΥΦΑ και (ως συνήθως) όταν κάποιο δημοσίευμα δεν αρέσει σε όσους κατέχουν θέσεις, ψάχνουν τρόπους (συνήθως δικηγόρους) για να αντιδράσουν, μίλησα με φίλο δικηγόρο…
«Μα τους είπες δεξιούς», μου λέει. «Γιατί, δεν είναι;» απαντώ… «Όχι όλοι… ο Κωσταβασίλης, δεν είναι» μου ξαναλέει… Πράγματι, ο Κ. Κωσταβασίλης, δεν ήταν δεξιός… με το ΠΑΣΟΚ, ήταν… αλλά, πάντα στον ΣΚΟΥΦΑ, επιτρέπονταν να υπάρχουν και ένας-δύο αριστεροί… έτσι, ως κερασάκι!
Το θέμα όμως είναι αλλού και να με συγχωρεί ο (παλαιόθεν γνώριμος…) πρόεδρος του ΣΚΟΥΦΑ, ο κ. Νίκος Μπανταλούκας… Το θέμα είναι πως το μέλος του ΔΣ του ΣΚΟΥΦΑ κ. Κωσταβασίλης, είχε την επιμέλεια μεταπτυχιακής εργασίας, στην οποία η συντάκτης υποστηρίζει πως «Η συνθήκη υπογράφτηκε στο κτήριο ,όπου σήμερα στεγάζεται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Άρτας «Μακρυγιάννης»!!!
Η απορία μου λοιπόν, είναι αν ο κ. Κωσταβασίλης, ενημέρωσε το υπόλοιπο ΔΣ του ΣΚΟΥΦΑ, πως υπάρχει αυτή η μαρτυρία την οποία πάντως, ο ίδιος, δεν διόρθωσε ως «επιμελητής» της μεταπτυχιακής εργασίας-άρα λέω εγώ, την αποδέχεται… να το ξέχασε; Ή να την αρνήθηκε, λόγω της σημερινής του θέσης…
Ότι και να είναι, ξενίζει το γεγονός της έριδας ανάμεσα σε δύο Πολιτιστικούς Συλλόγους στη πόλη μας, που εκφράζουν και προσεγγίζουν με διαφορετικούς τρόπους τον πολιτισμό και τις τέχνες… θα μπορούσαν όμως, έστω και μια φορά, με αφορμή τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821, να συμφωνήσουν σε ένα πράγμα, όπως αυτό για τις εκδηλώσεις απελευθέρωσης της περιοχής μας από του Τούρκους…
Έλεγε ο Μακρυγιάννης: «Θέλουν την αλήθεια , κι’ όποιος την ειπή κιντυνεύει. Αλήθεια, αλήθεια, πικριά οπού είσαι! Ούτε οι βασιλείς σε ζυγώνουν , ούτε οι προκομμένοι∙ μόνον ρωτούν διά σένα και ύστερα σε κατατρέχουν!»
Επισήμανση προς τους διακονούντες τον πολιτισμό στην Άρτα: οι δύο σύλλογοι φέρουν τα ονόματα δύο πρωταγωνιστών της επανάστασης του 1821: του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΚΟΥΦΑ, και του ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ… Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία… οι εκδηλώσεις απελευθέρωσης μιας πόλης, δεν είναι ούτε τύπου καρναβαλιού, ούτε γιορτές πίτας, κεφτέδας ή κουτσομούρας… δεν μπορεί να υπάρχουν πολλές εκδοχές απελευθέρωσης… ούτε να αλλάζουν ανάλογα με το ποιος είναι δήμαρχος…
Επισήμανση προς όλους: «Η ψύχωση της φατρίας και η διαίρεση κι ο εμφύλιος πόλεμος και η διχόνοια των μεγαλοκέφαλων Κωλέτη και Μαυροκορδάτου, δια να μην δοξαστή ο ένας και χάση ο άλλος, και το «όμως» του Σκούρτη και το καυλί των Ρουμελιώτων… ο Μπραΐμης μπήκε στη Πελοπόννησο και την έκαμε γη Μαδιάμ»…