ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΑΡΤΑΣ: ΜΙΑ ΧΑΝΤΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΟΛΛΕΣ Η ΒΑΡΥΤΙΜΟ ΔΙΑΜΑΝΤΙ;
Μπορείτε να γράψετε κ. Κυβερνήτα
ότι η πατρίδα μου είναι οι πορτοκαλιές της Άρτας,
το αναμμένο φως του γραφείου στους Κωστακιούς,
η γλυκειά σιγή της δουλειάς στο εργαστήριο,
τα γουρουνάκια της Καμπής που σε κοιτούν στα μάτια,
οι νεοσσοί αχνούδωτοι της πρώτης μέρας στην Ανέζα,
το τρυφερό γλείψιμο του Καλαρρύτικου στο νεογέννητο αρνί του,
οι ιδέες που δεν έχουν εξουσία να επιβληθούν,
έχουν όμως πάθος κι αγάπη και γνώση το κύμα να σηκώσουν,
που μπορούν να μεγαλώσουν την Ήπειρο σωστά
κοιτώντας τους ανθρώπους και το μέλλον στα μάτια.
Οι άλλοι δεν ξέρω, εγώ υπογράφω.
Ας υποθέσουμε ότι η Άρτα ονομάζεται Galway, μια μικρή πόλη της Ιρλανδίας στη δυτική ακτή, καλή ώρα 40.000 κάτοικοι, 25.000 φοιτητές, επιστήμονες, διδάσκοντες, ερευνητές στελέχη, εξειδικευμένο προσωπικό, ένα Πανεπιστήμιο που αξιοποιεί στο έπακρο τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απορροφώντας τα αντίστοιχα κονδύλια του πρώην ΤΕΙ στη δεκαετία του 1990, αλλά με επώνυμο αρχιτέκτονα διεθνούς ή εγχώριας εμβέλειας για το σχεδιασμό των εγκαταστάσεων δημιουργώντας ένα θαύμα υποδομών Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, εργαστήρια σαν μουσεία, κτίρια σαν πολιτιστικά κέντρα, μια εμφατική επιστημονική πηγή της πόλης που θα έδινε αντίστοιχα την πραγματική και μόνη ίσως ταυτότητα στην Άρτα πέραν του γεφυριού. Κλείστε τα μάτια και δείτε δίπλα στο αγρόκτημα των Κωστακιών σε σύνδεση με τις Σχολές επιχειρήσεις αγροδιατροφής, αγροτικής πληροφορικής και ρομποτικής διαχείρισης εκτροφών, νέων τεχνολογιών συστημάτων παραγωγής, πειραματικά ινστιτούτα διατροφής, κέντρα καινοτομίας κρέατος με ανώτερα ποιοτικά κριτήρια, κέντρα γενετικής βελτίωσης ζώων, κέντρα φαρμακευτικών φυτών για χρήσεις θεραπευτικές σε ζώα και ανθρώπους, αυτοματοποιημένες κτηνοτροφικές και θερμοκηπιακές μονάδες για την παραγωγή του μέλλοντος. Εν συντομία τη μόνη λύση η Ελλάδα να βγεί στο διεθνές προσκήνιο της αγροκτηνοτροφικής παραγωγής.
Aς υποθέσουμε ότι δεν είχαμε παραγωγή νέων προϊόντων και νέας γνώσης αξίας 6 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο, όπως έχει το Πανεπιστήμιο του Galway, αλλά δυστυχώς μόνο κάποιων εκατοντάδων, ότι η πόλη είχε ένα ποταμό όχι τόσο εμβληματικό όπως τον Άραχθο, αλλά τον Corrib, άσημο και εγκυτιωμένο, όμως η πόλη ήταν ανεπτυγμένη παρόχθια με δημόσιους χώρους για διεθνή φωτογραφική απεικόνιση, ένα ποταμόπλοιο να ανεβοκατεβαίνει μέχρι τον Αμβρακικό, με όμορφα κτίρια στις πλαγιές του ποταμού, χώρους αναψυχής, το φοιτητικό μελίσσι να δίνει το μέλι του στην πόλη, το πολύβουο κάστρο που αντί για το Ξενοδοχείο Ξενία, αντί για καφετέρια, αντί για πολιτιστικό κέντρο όπως συζητιέται είχε ένα Κέντρο Επιστημών Αγροτικής Τεχνολογίας παράλληλα με ένα Κέντρο Παραδοσιακής Μουσικής Τεχνολογίας, με εστιατόρια που θα σερβίρουν εξειδικευμένα προϊόντα της Άρτας, παραγωγής πρότυπου Αγροκτήματος Κωστακιών και διεθνούς απήχησης, μοναδικά σε σύσταση ιδιότητες και χαρακτηριστικά, χυμό από ακτινίδια ΠΟΠ Άρτας, χυμό από πορτοκάλια με σήμα υγείας, ψάρια ΠΟΠ Αμβρακικού που ήδη ετοιμάσαμε, κρέας αρνιού Φριζάρτα ή Καλαρρύτικου με λίγα λιπαρά και διακριτές οργανοληπτικές ιδιότητες, κοτόπουλα ελευθέρας βοσκής Ηπείρου με υψηλά βιοενεργά συστατικά, χοιρινό ανωτέρας ποιότητας Ηπείρου, λουκάνικα με κρέας φυσικής ωρίμανσης Τζουμέρκων, κασπάτσιο αρνιού, γάλα και τυρί γίδινο Άρτας που να μεγαλώνει καλύτερα τα παιδιά, όλα προϊόντα Πανευρωπαϊκής πρωτοπορίας. Παράλληλα, θα άκουγαν θεματικές συναυλίες από τους φοιτητές της Σχολής Μουσικών Επιστημών, οι σερβιτόροι πιθανώς θα ήταν ρομπότ φτιαγμένα από το Τμήμα Μηχανικών Υπολογιστών και τα ποτά ή τα φαγητά, όλα ιδιαίτερα και μοναδικά από τον κάμπο και τα βουνά της Άρτας θα στέλνονταν στα σπίτια με drones.
Παρακαλώ μην τραγουδήσετε:
«Χαζή κουβέντα και σενάριο
που δίνει Όσκαρ στην οδύνη,
πολλά υπόσχεται το αύριο,
μα τίποτε ποτέ δεν δίνει.»
Αν όμως αποφασίζαμε να κάνουμε ένα θαύμα της Άρτας μεγαλύτερο της Κανά με όλους τους ενεργούς κατοίκους στοιχημένους σε μια πρόκληση, που είναι η μόνη που μπορεί να δώσει πραγματική και όχι τεχνητή ζωή στην Άρτα, τότε η Γεωπονική θα έπαιζε ένα ρόλο πέραν του ωραίου παραμυθιού και θα αποκτούσε μυθική αξία για τους Ηπειρώτες, θα είχε ειδικό βάρος αδάμαντος. Αν θεωρούμε ότι η πόλη πρέπει να έχει μία ζωή δημιουργική και αυτόφωτη, που να μην εξαρτάται από τη βούληση των επισκεπτών, αλλά τη μοναδικότητα στην ταυτότητα της πόλης που δυστυχώς δεν ευνοείται από την αρχαιολογική της σοδειά, αφού είναι θαμμένη από κάτω και πάνω έχει τσιμέντο, αλλά θα βασίζεται στην πολυμορφία της παραγωγικότητας της, την ευφυΐα των τροφίμων της, στη μεστή αφθονία του κάμπου, του ορεινού όγκου και του όμορφου κόλπου, τότε θα υπήρχε ενεργό πνεύμα, για δράση ενισχύοντας την τοπική επιστήμη της πρωτογενούς παραγωγής και των τελικών προϊόντων της – τροφίμων. Σκεφτείτε ένα τοπικό διάσημο εστιατόριο που παρουσιάζει τα τοπικά τρόφιμα του αύριο, την Νέα Μεσογειακή διατροφή με άξονα την Ήπειρο, τα τρόφιμα Υγείας, τις εκτροφές ειδικού τύπου για τρόφιμα ειδικών κατηγοριών ευπαθών ομάδων, την επωνυμία στοιχειοθετημένη επιστημονικά και με νέες τεχνολογίες, ίσως και αυτό στο Ξενία ή στη Γέφυρα.
Αν λίγο αξιοποιούσαμε τα πρωτοπόρα μυαλά που εργάζονται δίπλα μας, τις λαμπρές ιδέες στο φως των εργαστηρίων ή των επιχειρήσεων και υπήρχε ένας κοινός δρόμος για το κοινό καλό, τότε η Γεωπονική θα είχε ανεκτίμητη αξία για την Άρτα. Προοδεύουν τα Γιάννενα συνεπώς προοδεύει η Ήπειρος, προοδεύει και η Ελλάδα. Μπορούμε να κάνουμε μια νέα Ιατρική που να αποκτήσει μεγαλύτερη αίγλη από των Ιωαννίνων; Γιατί να μπούμε στον ανταγωνισμό και όχι στον συναγωνισμό για τα πλεονεκτήματα του κάθε τόπου; Ισχυρή Ιατρική εκεί, ισχυρή Γεωπονική εδώ, η Επιστήμη είναι μία ως γνωστόν, η Επιστήμη της Ζωής όπως αντίστοιχα και η Υγεία είναι μία, Ανθρώπων, Ζώων, Φυτών, Περιβάλλοντος, οι διακρίσεις είναι για τους ασεβείς και τους αμαθείς.Δεν τα λέμε εμείς τα λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας Τροφίμων. Έχουμε όνειρα, έχουμε επιθυμίες γιγάντιες δίχως τέλος ή αρκούμαστε στην αισθητική απεικόνιση της καθημερινής τριβής με το μικρό που η έλλειψη στόχων – προσδοκιών το μεγαλοποιεί.
Τώρα επιτρέπεται να ξυπνήσουμε από τον εφιάλτη της προηγούμενης περιγραφής που δείχνει πόσο σπουδαίοι μπορεί να γίνουμε. Ανοίγουμε τα μάτια και αντικρίζουμε τους λαμπερούς σκελετούς των κτιρίων στους Κωστακιούς, που διακοσμούν το εύκλεο περιβάλλον των περισσότερων ανεγερμένων κτιριακών εγκαταστάσεων που θυμίζουν υποδείγματα απωθητικών χώρων αποθηκών και όχι Πανεπιστημιακών οικημάτων, αν εξαιρέσεις τη Βιβλιοθήκη. Κουτιά για στέγαση, αυτό ήταν το πρότυπο για την ανώτατη εκπαίδευση στην Άρτα. Κάποιοι τα χρηματοδότησαν, τα εγκαινίασαν, τα άφησαν σκελετούς δίχως ντροπή και πολλές κουβέντες, εν αντιθέσει με το Galway, όπου εκεί επισκέπτονται 1.000.000 άνθρωποι το χρόνο την πόλη και για το Πανεπιστήμιο της. Κι όμως μέσα σε αυτά τα κελύφη από τη δεκαετία του 2000 έχουν συμβεί πράγματα και θάματα από το επιστημονικό προσωπικό και που σε ένα κανονικό κράτος οι τοπικές αρχές, η Περιφέρεια, αλλά και η εκάστοτε Κυβέρνηση, θα ήταν αφενός πολύ υπερήφανες, αφετέρου θα στήριζαν ολόψυχα την ενίσχυση του Γεωπονικού τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων για ένα και μόνο πραγματικό λόγο: Το έργο του.
Γιατί; Συμβαίνει κάτι που πρέπει ή έπρεπε να μάθουμε;
Πολύ υψηλό κύρος και δυναμική ανάπτυξη για τη Γεωπονική Σχολή, ενεργές συνεργασίες σήμερα με 14 Πανεπιστήμια του Εξωτερικού, με χώρες όπως η Ιταλία, η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, οι Η.Π.Α., το Βιετνάμ, η Αλβανία, η Ρουμανία, με δύο Πανεπιστήμια από τα καλύτερα 10 της Ευρώπης, με 1000 ετεροαναφορές των επιστημονικών εργασιών της Γεωπονικής στην Άρτα από ξένους επιστήμονες το χρόνο, με δεκαέξι επιχειρήσεις από επτά χώρες να συνεργάζονται μαζί της για νέα προϊόντα, νέες μεθόδους παραγωγής, νέα συστήματα ιχνηλασιμότητας και ταυτότητας των προϊόντων, νέα διατροφικά προϊόντα και καινοτόμα συστατικά διατροφής των ζώων που χρησιμοποιούνται από διεθνούς κύρους εταιρίες.
Η εξωστέφεια της Γεωπονικής Σχολής στην Άρτα είναι υπόδειγμα για όλους καθώς ξεκίνησε από το 2004 με ερευνητικές συμπράξεις με 72 εταιρίες, συνεταιρισμούς, παραγωγούς, μεγαθήρια παγκόσμιας εμβέλειας, έχει παράξει τρία νέα προϊόντα με πατέντα και εξαγωγική προοπτική, φοιτητές της εκπαιδεύονται στις καλύτερες εταιρείες αγροδιατροφής της Ελλάδας, και αποτελεί όνειδος να αναφέρονται εγχώριοι παράγοντες ότι επιζητούν να έχουν Πανεπιστημιακά Τμήματα με εξωστρέφεια και σύνδεση με την παραγωγή, αντί να λένε θέλουμε τμήματα σαν τη Γεωπονική της Άρτας που έδωσε το παράδειγμα εδώ και δύο δεκαετίες και πως αυτή πρέπει να ενισχυθεί επειδή αποτελεί παρ’όλες τις δυσκολίες πρότυπο τμήμα πανελλαδικά. Σημαίνει ότι δεν ξέρουν τι δουλειά πραγματοποιείται στο διπλανό τους σπίτι, άρα δεν δικαιούνται να γίνονται πιστευτοί. Χαρακτηριστικές οι διατυπώσεις των εξωτερικών αξιολογήσεων για τη Γεωπονική: Το κύρος και το πλεονέκτημά της η ισχυρή διασύνδεσή της με την παραγωγή.
Όταν ξεκίνησε στη Γεωπονική Άρτας η ερευνητική δραστηριότητα για την «Πράσινη Αγροτική Παραγωγή» το 2004 με το «πράσινο» κοτόπουλο, το «πράσινο» χοιρινό, τις «πράσινες» ζωοτροφές, την παραγωγή κρέατος με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, έργα που δόθηκαν από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Άρτα κάποιοι μίλησαν και μιλούν για «πράσινα άλογα» μειώνοντας κάθε προσπάθεια για καινοτόμο παραγωγή που θα μπορούσε να στηρίξει τη διεθνή προβολή Ελληνικών προϊόντων. Σήμερα όμως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ρητά ότι η νέα ΚΑΠ θα είναι «πράσινη» ή δεν θα υπάρξει καθόλου, η Ευρώπη θα βασιστεί στην Πράσινη ανάπτυξη στο σύνολο όμως της παραγωγικής δραστηριότητας της Ευρώπης, αυτοκίνητα, κτίρια και όχι μόνο στην αγροτική παραγωγή. «Πράσινη ενέργεια» είναι μια χαρά ως Ευρωπαϊκός όρος, «μπλε ανάπτυξη» εξαίρετη και ευφυής διατύπωση, όμως «πράσινο κρέας» «τρόφιμα ελαχιστοποιημένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος» ως όροι επιστημόνων της Γεωπονικής στην Άρτα αποτελούν εμπαιγμό που συνοδεύονται από περιπαιχτικά σχόλια αφρόνων.
Μήπως γνωρίζετε τον όρο «ορεινό γάλα και κρέας» που από το 2006 αναφέρθηκε επίσημα σε κείμενα και προτάσεις της Γεωπονικής μας για τη διάκριση ποιοτικών στοιχείων του γάλακτος και του κρέατος της ορεινής Ηπείρου και όχι για παραγωγή προϊόντων μέσου όρου. Προτάσεις για ίδρυση πρότυπου κτηνοτροφικού πάρκου Ηπείρου, Περιστερίου-Συρράκου-Καλαρρυτών 73.000 στρεμμάτων για 14.000 πρόβατα, καθετοποιημένης παραγωγής με τυροκομείο, εργαστήριο κρέατος, μετακινούμενο σφαγείο και την πρώτη πλήρη μελέτη της χλωρίδας Ηπειρωτικού βοσκότοπου των ειδών της βλάστησης όπως και σχεδίου αειφορικής βόσκησης; Μήπως κάποιοι γνωρίζουν για τη δουλειά που έγινε στο Καλαρρύτικο πρόβατο, το Μπούτσικο, το Φριζάρτα και πέντε άλλες αυτόχθονες Ελληνικές φυλές για τα μοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του γάλακτος, την ανθεκτικότητα των ντόπιων φυλών στις μαστίτιδες και άρα στην υγιεινή του γάλακτος, την ανάδειξη του κρέατος του Καλαρρύτικου προβάτου ως το νοστιμότερο της Ευρώπης και αυτό με τη χαμηλότερη χοληστερόλη με το εργαστήριο Ζωοτεχνίας της Κτηνιατρικής του Α.Π.Θ.; Τόσο που όλοι ζητούν να κάνουν μονάδες με Καλαρρύτικο και κινδυνεύει το πρόβατο να μη χρηματοδοτηθεί ως επαπειλούμενο υπό εξαφάνιση.
Ποιος έχει μιλήσει επί της ουσίας για το Ελληνικό πρόβειο και αίγιο γάλα εδώ και 16 χρόνια; Ποιοι είναι οι πρώτοι που έχουν επιστημονική μέθοδο να διακρίνουν το γάλα των Ελληνικών φυλών των προβάτων και γιδιών ώστε να γίνεται ουσιαστικά η διαφοροποίηση του Ελληνικού γάλακτος από το εισαγωγής; Και όμως χύνονται τόνοι μελάνι για να πάψει η ελληνοποίηση του γάλακτος εισαγωγής, όταν αυτό εισάγεται από παραβιασμένες πόρτες μέσω των ξένων φυλών, αλλά και όταν υπάρχει επιστημονική τεχνική για την αναγνωρισιμότητα της αυθεντικότητας και ιχνηλασιμότητας του γάλακτος ορισμένων Ελληνικών φυλών προς τι η συζήτηση; Η μοναδική ερευνητική δουλειά που έγινε τη δεκαετία του 2.000 με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων για την ανάδειξη του γίδινου γάλακτος από αυτόχθονες φυλές γιδιών ως βιοτρόφιμο είναι επίσης έργο της Γεωπονικής της Άρτας. Η έκφραση «το γίδινο γάλα είναι το γάλα του μέλλοντος» ανήκει σε εμάς και έχει τεκμηριωθεί βάσιμα και επιστημονικά.
Όμως σήμερα εν Αθήναις συζητούν (βλέπε εφημερίδα ΑGRENDA) για τον νέο όρο «ορεινό γάλα» με βάση τα σχέδια των ορεινών όγκων των Πυρηναίων και τη σημασία του για την Ελληνική αιγοπροβατοτροφία σαν να γράφουν σε λευκό χαρτί και προτείνουν πιλοτικό σχέδιο για παραγωγή ορεινού γάλακτος με ποιοτικά χαρακτηριστικά. Εμφανίζεται ως καινοτομία 14 χρόνια μετά την γνήσια, γιατί κανείς δεν άκουσε τότε να το υλοποιήσει προς όφελος της ορεινής παραγωγής των Τζουμέρκων.
Προσφάτως, πολλοί ανακάλυψαν τη χλωρίδα της Ηπείρου και τα ευεργετικά συστατικά αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, όταν επίσης το Τμήμα Γεωπονίας της Άρτας έχει ήδη από το 2012 πρωτόκολλα και αποτελέσματα της χρήσης τους στη διατροφή των ζώων, την ευεργετική δράση πέντε τοπικών φυτών σε συνδυασμό με προβιοτικά στην υγεία του πεπτικού συστήματος, την ανοσοδιέγερση, τις αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές τους δράσεις, καθώς και σε ποιοτικά χαρακτηριστικά του κρέατος και του γάλακτος κοτόπουλου χοιρινού και των μικρών μηρυκαστικών. Μάλιστα, το τμήμα έκανε σημαντικό τμήμα της έρευνας για τη χρήση ριγανέλαιου ως φυσικού αντιδιαρροϊκού σε σιτηρέσια των μονογαστρικών, αλλά και ως αντιπαρασιτικού σε υδατοκαλλιέργειες από τη δεκαετία του 2.000.Εξάγεται σε χώρες όπως η Νότια Κορέα, Βιετνάμ, Ισημερινό, Μεξικό, Κίνα. Σήμερα μάλιστα εξελίσσονται τρία μεγάλα έργα στο Τμήμα Γεωπονίας με δύο από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες πτηνοτροφίας και γάλακτος για τη δημιουργία ειδικών τροφίμων με τη χρήση αρωματικών φυτών στο σιτηρέσιο προβατίνων και κοτόπουλου κρεοπαραγωγής, ενώ υλοποιεί και έργο της Γενικής Γραμματείας Έρευνας Τεχνολογίας στο πλαίσιο της διακρατικής συνεργασίας Ελλάδα-Κίνα με χρήση βοτάνων και από τις δύο χώρες σε εκτροφές πτηνών και χοιρινών.
Πιστεύει κανείς στη Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην Άρτα; Αν όχι και είναι να μείνουμε όπως έχουμε ας μας επιτραπεί να φύγουμε από την Άρτα και να μεταφέρουμε το πάθος της έρευνας στην εμπιστοσύνη και τις δυνατότητες άλλων αντίστοιχων σχολών. Οι καθηγητές της Γεωπονικής οδήγησαν τις εξελίξεις γιατί ήταν έτοιμοι από καιρό. Η Γεωπονική της Άρτας δεν βρίσκεται στο 1950 για να έχουν οι Αρτινοί το ίδιο αίτημα με τότε. Το αίτημα πρέπει να εμπλουτιστεί. Η Γεωπονική αποτελεί ολιστική επιστήμη δεν αφήνει κολοβό το πεδίο της μόνο στην πρωτογενή παραγωγή. Σε όλες τις περισπούδαστες Γεωπονικές του κόσμου η επιστήμη μας συνδέεται με τη διατροφή, τα τρόφιμα, το περιβάλλον, την υγεία των καταναλωτών, τον άνθρωπο. Εμείς έχουμε προτείνει από το 2005 την ίδρυση αδελφού Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στην Άρτα, δεν το πρότεινε κάποιο κομματικό ιεραρχείο, όπως το σχέδιο «Αθηνά», όπου ο τότε Πρόεδρος του ΤΕΙ και τοπικοί πολιτικοί προσπάθησαν να κλείσουν τη Γεωπονική, «εξαγοράζοντας» και τη μεταγραφή-μετακίνησή τους σε κεντρικά Ιδρύματα, ενώ πέτυχαν να διαλύσουν το Τμήμα της Ιχθυοκομίας στην Ηγουμενίτσα, το μόνο που μπορούσε να ζήσει με Πανεπιστημιακό μανδύα, ενώ άφησαν Τμήμα που μπορούσε να διατηρηθεί μόνο με τεχνητές αναπνοές, οδηγώντας το πιθανώς στο θάνατο, πράγμα που το απεύχομαι, κόβοντας το χέρι της Θεσπρωτίας από την Ανώτατη εκπαίδευση.
Θεωρητικά, οι πρόσφατες μεταβολές στον Πανεπιστημιακό χάρτη έγιναν αποδεκτές από το 2018, όχι όπως αναφέρεται σήμερα από ένα άτακτο πρόγραμμα της προηγούμενης κυβέρνησης, αλλά από μια μεθοδική προσπάθεια η Ήπειρος να πάρει ότι της αξίζει στο πεδίο των Γεωπονικών Επιστημών, ασχέτως αν όλα έγιναν στον χρόνο και με την ταχύτητα που έπρεπε. Δεν αρκούν οι διακηρύξεις από Υπουργούς Παιδείας για προηγμένα συστήματα εκπαίδευσης, σύνδεσης με την παραγωγή, εξωστρέφειας και παραγωγής νέας γνώσης, εξωτερικές αξιολογήσεις και επαίνους, όταν όλα αυτά υπάρχουν στο Τμήμα Γεωπονίας της Άρτας και αυτό δεν αξιοποιείται ορθολογικά προς όφελος της κοινωνίας και του τόπου. Για οποιαδήποτε κυβέρνηση είναι εύκολο να αιτιολογήσει δημιουργία νέων τμημάτων ή ενίσχυση υπαρχόντων όταν υπάρχει αναγνωρισμένο επιστημονικό, παραγωγικό και ερευνητικό έργο ενός Τμήματος, δημοσιευμένο σε διεθνείς επιστημονικές πλατφόρμες και συνδεδεμένο με μεγάλους οίκους της αγροδιατροφής. Αν η Υπουργός και τουλάχιστον όλα τα δημόσια πρόσωπα της Άρτας έχουν ελάχιστη γνώση του έργου του Τμήματος από το ακαδημαϊκό του προσωπικό που ίσα ίσα επαρκεί για τα στοιχειώδη, χωρίς υποψήφιους διδάκτορες μέχρι πρότινος και με τη στάμπα της υποβαθμισμένης έννοιας ΤΕΙ, τότε θα πρέπει να είναι οδοδείκτες για την εξέλιξή του, που ούτως ή άλλως το μέλλον θα φέρει, ακόμα και με πρόσκαιρες οπισθοδρομήσεις, όπως ακριβώς έγινε το 2010.
Για όσους επίσης δεν γνωρίζουν οι καθηγητές του Τμήματος Γεωπονίας πριν την ενσωμάτωση στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων είχαν προτείνει ένα πακέτο μέτρων όχι ως όρους, αλλά για την ουσία και τις δυνατότητες που έχει η Γεωπονική Σχολή της Άρτας να γίνει το έμβλημα της Ηπείρου και πυρήνας της Επιστήμης των ζώων και των φυτών σε διεθνές επίπεδο. Ποια ήταν τα βήματα για τη διεθνοποίηση της Γεωπονικής της Άρτας. Δεν ήταν επαναλαμβανόμενες προτάσεις από διαφορετικά μέρη, αλλά μοναδικές δράσεις και δομές που την καθιστούν επιστημονικά κυρίαρχη στο πλαίσιο αντίστοιχης κυρίαρχης Ηπειρωτικής παραγωγής, γιατί αυτά τα δύο πάνε μαζί. Επιστήμη και παραγωγή.
Άμεση ίδρυση και λειτουργία νέου Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στην Άρτα, που έχει ήδη προβλεφθεί και έχει ΦΕΚ στον νόμο που εντάσσει το ΤΕΙ Ηπείρου στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αγνοώντας πολιτικές αντιπαλότητες και ατενίζοντας μόνο το συμφέρον της Ηπείρου. Η Γεωπονική μας είναι η μόνη πανελλαδικά με ένα τμήμα με συγχωνευμένη τη φυτική με τη ζωική παραγωγή, άρα είναι αδύνατον να σταθεί όρθια στο μέλλον, αλλά και μεσοπρόθεσμα.
Άμεση ίδρυση και λειτουργία Αγροτικού Τεχνολογικού Πάρκου Ηπείρου στην Άρτα, που έχει περιγραφεί αναλυτικά και περιλαμβάνεται στο νόμο του 2018, της απορρόφησης από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με αντίστοιχο ΦΕΚ. Όποιος μελετήσει την πρόταση θα καταλάβει πως στην ουσία συνδέεται πρωτοποριακά η εκπαίδευση με την παραγωγή σε επίπεδο ζωντανής εκμάθησης τεχνολογιών στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, με βάση καθορισμένους στόχους παραγωγής και επιστημονικής συμβολής. Δεν είναι πιστευτό αλλά η Άρτα θα αποκτήσει brandname μέσω της ανάπτυξης της Γεωπονικής Επιστήμης, του αριθμού των φοιτητών, των διεθνών συνεργασιών, του επιστημονικού προσωπικού, των καινοτόμων δομών έξυπνης γεωργίας και κτηνοτροφίας, των επώνυμων τροφίμων, των διεθνών εκθέσεων, συνεδρίων, εκπαιδευτικών δομών νέων αγροτών σε νέες τεχνολογίες, και με βάση τη κλιματική αλλαγή, στελεχών επιχειρήσεων για επιμόρφωση σε νέες παραγωγικές μορφές Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, εκπαίδευσης σεφ για κοπές, ποιότητες κρεάτων, ανάδειξης συστατικών, ανάπτυξη της γεωργίας-κτηνοτροφίας ακριβείας, κτηνοτροφίας φυσικών τροφίμων, αγροτικής παραγωγής βιο-τροφίμων και τροφίμων υψηλής ασφάλειας με συγκεκριμένες προδιαγραφές για ειδικές ομάδες καταναλωτών.
Υποστήριξη για την άμεση εγκατάσταση του Κέντρου Καινοτομίας Κρέατος και του Κέντρου Καινοτομίας Αναπαραγωγής και Γενετικής Βελτίωσης στην Άρτα, ώστε να αποτελέσουν τον Εθνικό κορμό παραγωγής αναπαραγωγικού υλικού, εξειδικευμένων μονάδων γεννητόρων, κέντρων τεχνητής σπερματέγχυσης για παραγωγή κρέατος και γάλακτος ειδικών προδιαγραφών με χαρακτηριστικά αυθεντικότητας, υψηλής προστιθέμενης αξίας με εξαγωγικές προοπτικές, ανάπτυξη του τομέα κρέατος που αποτελεί τον μεγάλο ασθενή της κτηνοτροφίας με ειδικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, ειδικών τρόπων φυσικής ωρίμανσης, ειδικών κοπών, αλλά και πιστοποιημένων μορφών παραγωγής «φυσικού» κρέατος η Ελληνικών κρεάτων Μεσογειακής ταυτότητας. Από το 2008 υποστηρίχτηκαν δημοσίως αυτές οι δράσεις και δομές, αλλά από το πολύ λέγε λέγε της Ηπείρου η Αθήνα πάλι πρόλαβε και με το ίδιο σκεπτικό ίδρυσε το 2018 το Ινστιτούτο Κρέατος.
Δυστυχώς, η ανταπόκριση στις επιστημονικές προτάσεις για τα Ελληνικά δεδομένα εξαρτάται από την εκφρασμένη πολιτεία και από το πώς θέλει να ενισχύσει τον εαυτό της. Με γνωριμίες, φιλίες ή πολιτικές συγγένειες ή από μια αντικειμενική αναγνώριση των δεδομένων που προτείνονται και το εύρος της απήχησης στον παραγωγικό ιστό της χώρας. Ζούμε στην εποχή των μολυβιών, όλα σβήνουν εύκολα, όλοι το ξέρουν η σιωπή δεν κάνει λάθη.
Γιατί όμως όλα αυτά να γίνουν στην Άρτα και να προτιμηθεί από όλη την Ήπειρο; Απλά γιατί το Πανεπιστημιακό νοσοκομείο ιδρύεται εκεί όπου βρίσκεται η Ιατρική Σχολή όχι σε άλλες πόλεις. Έτσι πολύ απλά και οι εξελιγμένες δομές αγροδιατροφικού ενδιαφέροντος υφίστανται εκεί όπου υπάρχουν τα αντίστοιχα μυαλά για να μετατραπούν οι επιστημονικές ιδέες σε παραγωγικά πρότυπα και νέα τρόφιμα. Καλώς ή κακώς το κράτος απέτυχε όπως και η ευρεία παραγωγική βάση οδηγώντας τη χώρα σε υψηλότατο έλλειμμα κρέατος, απουσία Ελληνικής φυλής υψηλών παραγωγικών χαρακτηριστικών γάλακτος, απαξίωση του αρνίσιου κρέατος εν αντιθέσει με όλη την Ευρώπη, όπου το αρνί έχει την υψηλότερη τιμή. Τι σημαίνει καλό κρέας, ποιος το διασφαλίζει, πως γίνεται η ποιοτική κατάταξη του σφάγιου, ο παραγωγός αμοίβεται για το καλύτερο κρέας ή για όλα τα κιλά όλα τα λεφτά, απαξιώνονται ή ανταμοίβονται οι συνεπείς και δημιουργικοί κτηνοτρόφοι, γνωρίζει ο καταναλωτής τι αγοράζει, υπάρχει σύστημα αυθεντικότητας τροφίμων; Μα για όλα αυτά έχουν δοθεί προτάσεις από τη Σχολή Γεωπονίας.
Η Περιφέρεια κάποτε πρωτοστάτησε στη διατήρηση του Τμήματος Ζωικής Παραγωγής στην Ήπειρο και το κατάφερε. Σήμερα πρέπει να εμπιστευτεί το επιστημονικό κομμάτι της Ηπείρου που οδηγεί τα πράγματα μπροστά έχοντας πρωτοποριακά συνδέσει την τοπική παραγωγή με τους διεθνείς ορίζοντες, που προάγει τις δυνατότητες ανάπτυξης νέων τροφίμων και συστημάτων παραγωγής που θα βοηθήσουν την Ήπειρο να κυριαρχήσει στους τομείς που στην αγροτική παραγωγή έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Το ερώτημα λοιπόν για τη Γεωπονική τίθεται στην Άρτα ως εξής: Πως επιθυμεί να δει τον εαυτό της; Μια μικρή πόλη με μεγάλο «κοιμητήριο», η μια πολύβουη διεθνούς εμβέλειας επιστημονική πόλη με πρότυπο Γεωπονικό εφαλτήριο. Μια μικρή πόλη με στασιμότητα ή μια πόλη που σφύζει από δημιουργικά μυαλά με κέντρα καινοτομίας για τη φυτική και ζωική παραγωγή που θα οδηγούν την επιστημονική κούρσα στη ευρύτερη νοτιοδυτική πλευρά της Ευρώπης, διδάσκοντας, εμπνέοντας, κατακτώντας, πρωτοστατώντας στην ίδρυση του κόμβου καινοτομίας στην επιστήμη της ζωής στην Άρτα, προσφέροντας τα τρόφιμα της επόμενης εικοσαετίας και τις μεθόδους παραγωγής με υψηλά δεδομένα ασφάλειας, ευζωίας, ποιοτικών χαρακτηριστικών, οργανοληπτικών ιδιοτήτων, όπως και επιστημονικώς κατοχυρωμένα συστήματα γνησιότητας, ιχνηλασιμότητας και επωνυμίας.
Φίλοι συμπολίτες, δεν υπάρχουν ωραίες επιφάνειες χωρίς το άγνωστο βάθος τους και εύχομαι ειλικρινά αύριο οι απόγονοι μας να μη φωνάζουν τα παιδιά τους να μαζέψουν τις στάχτες για να τις σπείρουν.
Ας μην περιμένουμε από την εποχή να δώσει λύσεις, πάντα ευκαιριακές και αλλότριες, ας μην περιμένουμε ακίνητοι κάποιοι άλλοι να τρέξουν να μας δώσουν τα φώτα τους, όπως έχει κάνει η αγροτική παραγωγή μας τόσα χρόνια. Έχουμε εμπιστοσύνη στους εαυτούς μας στις γνώσεις μας και οδηγούμε το μέλλον εκεί που θέλουμε; Η απάντηση όλη δικιά σας, γιατί όπως λέει και ο ποιητής φίλοι κι εχθροί κατάματα θα σε κοιτούν, την πόλη σου να σώσεις όταν ήδη θα ναι αργά.