«Εις μνημόσυνον» Γέροντος Παύλου Λαυριώτη

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου (εκπαιδευτικού-χημικού)

Την Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2021 κοιμήθηκε αιφνίδια ο Αγιορείτης Μοναχός Γέροντας Παύλος Λαυριώτης. Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν ο θάνατος του Γέροντα Παύλου προήλθε από ανακοπή καρδιάς.

Σύντομα βιογραφικά στοιχεία
Ο Γέροντας Παύλος γεννήθηκε την 1η Φεβρουαρίου του έτους 1954 στην Άνω Καλεντίνη Άρτας. Ήταν γόνος πολύτεκνης οικογενείας.
Σπούδασε στην Αθήνα και ήταν πτυχιούχος της Θεολογικής, αλλά και της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και με μεταπτυχιακό τίτλο.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών του διέμενε στο νεόκτιστο Ιερό Ησυχαστήριο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Μήλεσι Αττικής, όπου είχε την ιδιαιτέρα ευλογία να εγκαταβιώνει«παρά τους πόδας του Αγίου Πορφυρίου».Τα βιώματα και οι εμπειρίες του από τον ΆγιοΠορφύριο αναρίθμητες.
Όσοι γνωρίσαμε τον μακαριστό Γέροντα μπορούμε να επιβεβαιώσουμε τα γραφόμενα, ότι δηλ. «ήταν απλός ως άνθρωπος, αυθόρμητος, με γνήσια ειλικρίνεια σε κάθε είδους γνώμη την οποία εξέφραζε και με μεγάλη διάκριση στα πνευματικά θέματα, χωρίς να επιβάλλεται με τρόπο και λόγο κηρυκτικό.Διέθετε πηγαίο και αστείρευτο χιούμορ, χωρίς τυπολατρίες, και δίχως αυτόν τον επιτηδευμένο ευσεβισμό, ο οποίος κυριαρχεί γενικά σε όλους μας». (www.romfea.gr)

Το «άκρον αντικείμενον του νοός του», «το μελέτημα της καρδίας του» και το «εντρύφημα της γλώσσης του» ήταν ο Χριστός, η Παναγία και οι Άγιοι. Απότοκο αυτού ήταν η μεγάλη του αγάπη για τους βίους των αγίων. Έγραψε αρκετά σχετικά βιβλία, μεταξύ των οποίων ο πλήρης βίος του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου, ο Όσιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης, ο Όσιος Νεκτάριος ο Αγιορείτης, ο Όσιος Νήφων ο Καυσοκαλυβίτης, ο Όσιος Μιχαήλ ο Μαλείνος, ο Όσιος Παύλος ο εν Λάτρω, ο Προηγούμενος Χρυσόστομος Λαυριώτης, η Ιστορία της αδελφότητος Ιωασαφαίων του Αγίου Όρους και τέλος το Λαυριωτικό Αγιολόγιο, για το οποίο εργάστηκε πολλά έτη μέσα στα πολυπληθή συγγράμματα της βιβλιοθήκης της Μεγίστης Λαύρας, προς αναζήτηση βιογραφικών στοιχείων των Αγίων της μονής της μετανοίας του.

Επίσης ο μακαριστός Γέροντας προλόγισε και το βιβλίο του γράφοντοςΑΣΚΗΤΕΣ ΤΗΣ ΑΘΩΝΙΚΗΣ ΒΙΓΛΑΣ, που αποτελεί ένα σύντομο αφιέρωμα στον Αγιορείτικο ησυχαστικό μοναχισμό.
Ο Γέροντας Παύλος Λαυριώτης διακόνησε πολλές φορές από τη θέση του Πρώτου του Αγίου Όρους.Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, Πρώτος ή Πρωτεπιστάτης, ονομάζεται ένα από τα τέσσερα μέλη της Ιεράς Επιστασίας.Η Ιερά Επιστασία συγκροτείται από αντιπροσώπους των Ιερών Μονών και εδρεύει στις Καρυές. Είναι το τετραμελές εκτελεστικό σώμα του Αγίου Όρους.Εκτελεί τις αποφάσεις της Ιεράς Κοινότητας και συμπράττει στην εκτέλεση αυτών, έχοντας μεταξύ των άλλων καθήκοντα δημάρχου (καθαριότητα, επισκευές οδών κ.λπ.), ευθύνη για την τάξη, αρμοδιότητα για την εκδίκαση πταισμάτων κ.ά.Ο Πρωτεπιστάτης, ανάμεσα στους υπόλοιπους τρεις Επιστάτες, θεωρείται πρώτος μεταξύ ίσων.
Ο μακαριστός Γέροντας Παύλος ως Πρωτεπιστάτης έχαιρε της εκτιμήσεως ολοκλήρου της Μοναστικής Πολιτείας του Άθω.

Σεβαστέ Γέροντα Παύλε,
Με την ακράδαντη πίστη ότι, «ουκ έστιν τοις δούλοις του Κυρίου μας θάνατος, εκδημούντων ημών από του σώματος και προς τον Θεόν ενδημούντων, αλλά μετάστασις από των λυπηροτέρων επί τα χρηστότερα και θυμηδέστερα, και ανάπαυσις και χαρά»,προσευχόμαστε για την ανάπαυση της ψυχής σου, δια των πρεσβειών της Αθωνίτισσας Θεοτόκου και του Οσίου Πατρός ημών Αθανασίου του Αθωνίτου.Απευθύνουμε θερμή παράκληση προς τον Πανάγαθο και πανοικτίρμονα Θεόν μαςμε την ικεσία του υμνωδού: «Ανάπαυσον ο Θεός τω πλήθει των οικτιρμών σου, Πατριαρχών, κόλποις, τον μεταστάντα, ένθα το φως λάμπει το φαιδρόν του σου προσώπου Χριστέ, παρορών αυτού, άπαντα τα παραπτώματα».
Καλά Χριστούγεννα, Γέροντα, στη Βηθλεέμ του Ουρανού.
Δημοσιεύουμε στη συνέχεια ένα απόσπασμα από τον βίο του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου, που έγραψε ο μακαριστός Γέροντας Παύλος και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Στρατιωτική Επιθεώρηση», τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου έτους 2008, σελ. 132-145. Αναλυτική παρουσίαση του βίου του μεγάλου αυτού Αγίου υπάρχει στο ομώνυμο βιβλίο του μακαριστού γέροντα.
Ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης και ο αγιορειτικός μοναχισμός
…………………………………………………………………………………………

Εκείνο όμως το οποίο ιδιαίτερα χαρακτήριζε τον Όσιον Αθανάσιο, δεν ήταν τόσο η ίδρυση της Λαύρας, η συμβολή του στη διαμόρφωση του αγιορειτικού καθεστώτος, οι σχέσεις του με τους αυτοκράτορες της εποχής του, αλλά η πνευματική συγκρότηση της προσωπικότητάς του.
Ο Όσιος υπήρξε κατ’ εξοχήν ένας γνήσιος μοναχός, ένας αυθεντικός ασκητής. Κέντρο της ζωής του ήταν η πνευματική του κατάρτιση, η κατάκτηση των δωρεών της χάριτος του Θεού.
Η προσωπικότης του συγκρίνεται με τις μεγάλες προσωπικότητες του μοναχισμού της Ορθόδοξης Ανατολής, όπως του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, του Θεόδωρου του Στουδίτου κ.α.
Εβίωσε το Ευαγγέλιο στην αυθεντική του διάσταση, κατάκτησε την αρετή και αξιώθηκε θείων χαρισμάτων και δωρεών, και όπως σημειώνει ο εγκωμιαστής του «τοις αγγέλοις εφάμιλλος ώφθη» .
…Ο Αθανάσιος, ανεγνωρίσθη και καθιερώθη ως ο αναμορφωτής αρχηγέτης και πατριάρχης του αθωνικού μοναχισμού. Η συμβολή του στην καθιέρωση και αναγνώριση του μοναχικού καθεστώτος της αθωνικής πολιτείας υπήρξε καταλυτική και πανθομολογούμενη.
Έζησε βίον, πέραν των διοικητικών του ικανοτήτων, Οσιακόν. Η αρετή του ανεγνωρίσθη από πολλούς. Διεκρίνετο για την σοφία, την ευγένεια, την πραότητα, το φιλάνθρωπον προς όλους, τη φιλοξενία, την ασκητικότητα.

Υπήρξε κατά τον βιογράφο του: «Αρχή πάντων και τέλος … πάσι τύπος και νόμος ηνπολυτρόπος και πολυειδής την κυβέρνησιν … Χριστόν τον εαυτού ποιμένα μιμούμενος».
Ο Αθανάσιος εκοιμήθη περί το 1000 μ.Χ. Πάνδημος υπήρξε η εκφορά του ιερού σκηνώματός του, οπού παρέστη η του «Όρους Γερουσία».
Ανεγνωρίσθη Όσιος και η μνήμη του εορτάζεται την 5ην Ιουλίου.
Η εμφάνιση της Παναγίας στον Όσιο
Η παράδοσις της Μονής διασώζει το εξής θαυμαστό περιστατικό:
Κατά το έτος 963, συνέβη λιμός στην Αυτοκρατορία, ένεκα του οποίου εδημιουργήθη έλλειψη τροφών και στο Άγιον Όρος. Επειδή είχε αρχίσει η οικοδομή της Λαύρας και να εξαντλούνται τα υλικά και τα τρόφιμα, ο Όσιος απεφάσισεν να μεταβεί στις Καρυές για να συμβουλευθεί τον Πρώτο και τους γέροντες επί του πρακτέου.
Ενώ λοιπόν επορεύετο προς τις Καρυές, σε αρκετή απόσταση από τη Μονή, συναντά μια σεμνοτάτην και ωραιωτάτην γυναίκα. Από τη θέα της εταράχθη. Αλλά πρώτη η γυνή ερωτά τον Αθανάσιον «Πόθεν έρχεσαι, Αθανάσιε, και που πορεύεσαι;».

Έκπληκτος ο Όσιος απήντησε «Ποία είσαι εσύ, η οποία μου ομιλείς και γνωρίζεις το όνομά μου;».
«Εγώ είμαι η Μήτηρ του Κυρίου και προστάτις σου» απαντά εκείνη και συνεχίζει «Αλλ’ ειπέ μοι, διατίεγκατέλιπες την Λαύραν, και πού μεταβαίνεις;» Και ο Όσιος: «Δεν πιστεύω ότι είσαι η Κεχαριτωμένη, εάν δεν ιδώ κάποιο σημείον».
«Δίκαιον έχεις, Αθανάσιε· διά να πιστεύσεις, ιδού» απήντησε. «Χτύπησε σταυροειδώς με τη ράβδο σου αυτήν την πέτρα επικαλούμενος το όνομα της Παναγίας Τριάδος και θα ιδείς ευθύς να αναβλύζει άφθονον και αστείρευτον ύδωρ».
Πεισθείς ο Όσιος, εκτύπησε την ενώπιόν του πέτρα και αμέσως ανέβλυσεν ύδωρ, και το σημείον εκείνο έκτοτε ονομάσθηκε ύδωρ του αγιάσματος, ένθα εκτίσθηναϋδριον της Ζωοδόχου Πηγής.
Μετά το γεγονός τούτο, προσέπεσε ενώπιον της Παναγίας και εζήτησε συγγνώμη. Τότε η Παναγία υποσχέθηκε στον Όσιο να αναλάβει την τροφοδοσία της Μονής και των άλλων αναγκαίων και τον προέτρεψε να επιστρέψει στη Λαύρα, και έγινε ευθύς άφαντος.
Ο Αθανάσιος επέστρεψε στη Μονή. Μόλις διέβη την κεντρικήν πύλη και εισήλθεν στην αυλή, βλέπει ενώπιόν του και πάλι την ΥπεραγίανΘεοτόκον, η οποία τον οδήγησε στην αποθήκη της Μονής, η οποία ήταν πλέον πλήρης τροφίμων.

Δεικνύουσα δε η Παναγία την ευλογία εκείνη του Θεού, λέγει στον Όσιο· «Θέλω, τέκνον μου Αθανάσιε, εις το εξής να μην ορίσεις εσύ και οι διάδοχοί σου Οικονόμον εις την Μονήν, διότι εγώ θα είμαι η Οικονόμισσα της Λαύρας μέχρι της συντέλειας των αιώνων» και έγινε πάλι άφαντος.
Πράγματι, ο Όσιος κατόπιν αυτών συνέχισε την ολοκλήρωση της Λαύρας, μέχρι συντελέσεως της οποίας επήρκεσεν η ευλογία εκείνη των τροφίμων.
Στο σημείο όπου ενεφανίσθη η Παναγία ανηγέρθη ύστερα και υπάρχει έως σήμερον το Προσκυνητάριον της Παναγίας της Οικονομίσσης, μετ’ ακοιμήτου κανδήλας.

Ο ΑλεξανδρείαςΣίλβεστρος και η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου
Αναφέρεται επίσης ότι: «Κατά την ζωσαν και αδιάκοπονπαράδοσιν της Μονής λέγεται ότι, ζων ο Όσιος, είχεν αφήσει εντολήν περί μη εκταφής του, η οποία και ετηρείτο επί αιώνες. Αλλά, κατά την παράδοσιν επίσης, ο Πατριάρχης ΑλεξανδρείαςΣίλβεστρος, ότε το 1575 μετέτρεψε τη Μονή από ιδιορρύθμου εις κοινόβιον, ηθέλησεν εξ ευλαβείας ν’ ανοίξει τον τάφον. Αφού λοιπόν έπεισε τους Πατέρας, επεχείρησε μετ’ αυτών το άνοιγμα του τάφου. Όταν εκτύπησαν διά των σχετικών εργαλείων προς διάνοιξιν, εξήλθον εκείθεν φλόγες πυρός, αι οποίαικατετρόμαξαν τον Πατριάρχην και τους περί αυτόν, ώστε να σταματήσουν πάραυτα το εγχείρημα. Ούτως ο τάφος του Οσίου παραμένει μέχρι σήμερα άθικτος, κατά την εντολήν του Πατρός».