Γράφει ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης
Έγινε η αποκάλυψη του περίφημου σχεδίου του προέδρου των ΗΠΑ για την ειρηνική επίλυση του Παλαιστινιακού θέματος, ίσως του μεγαλύτερου προβλήματος παγκοσμίως, καθόσον όπως πολλοί εκτιμούν, η επίλυση του Παλαιστινιακού είναι πιθανόν να αποτελέσει την Λυδία Λίθο για την επίλυση πολλών θεμάτων στην Μέση Ανατολή και την Βόρειο Αφρική. Το σχέδιο του προέδρου Τραμπ, επιμελήθηκε καθ’ ολοκληρίαν ο γαμπρός του, Αμερικανο-Εβραίος ΤζάρεντΚούσνερ. Το τι θα γίνει ακόμη είναι αβέβαιο., καθόσον στην Μέση Ανατολή παρατηρήθηκαν ταυτόχρονα «χαμόγελα και θλίψη», οι Παλαιστίνιοι το απέρριψαν και που μάλλον δεν μας αφήνει περιθώριά για αποδοχή και τελική επίλυσή του.
ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ- ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ
Η σύγχρονη Μέση Ανατολή υλοποιήθηκε μετά τον Α΄ΠΠ , όταν η Οθωμανική αυτοκρατορία διαμελίστηκε σε μεγάλο αριθμό διαφορετικών εθνών. Η λέξη Παλαιστίνη που ανευρίσκεται σε αρχαία Ελληνικά κείμενα, στα Αραβικά είναι Filastin, Falastin και Filistin , στα Εβραϊκά YeretzΥιsrael (γη του Ισραήλ) και Palestina και τέλος Palaestina στα Λατινικά, χρησιμοποιείται για να περιγράψει την γεωγραφική περιοχή μεταξύ της Μεσογείου θαλάσσης και του Ιορδάνη ποταμού, δηλαδή η περιοχή που περιλαμβάνει το σημερινό Ισραήλ με την Δυτική Όχθη και την λωρίδα της Γάζας , μέρος Ιορδανίας και λίγο από Λίβανο και Συρία (στο νότιο τμήμα των). Άλλα ονόματα για την εν λόγω περιοχή είναι το βιβλικό Κανά (Canaan) , Land of Israel και YeretzYisrael για τους Εβραίους και Holly Land ή Άγιοι Τόποι για όλους τους χριστιανούς.
Η ιστορία της Παλαιστίνης αρχίζει από την παλαιολιθική εποχή με επιστημονικά ευρήματα που αποδεικνύουν την ύπαρξη ζωής και ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή. Περιληπτικά θα αναφέρουμε τις ιστορικές περιόδους , που είναι κοινές για όλη την περιοχή της Μ. Ανατολής . Έτσι χρονολογικά έχουμε:
• Εβραϊκή Βιβλική περίοδος .
• Περσική περίοδος (583 π.Χ.)
• Ελληνιστική περίοδος (333 π.Χ.)
• Ρωμαϊκή περίοδος (63 π.Χ.)
• Βυζαντινή περίοδος (330 – 640 μ.Χ.)
• Περίοδος Αραβικών Χαλιφάτων (638 -1099 ).
• Περίοδος Ουμαγιάντ { Umayyad (661-750)}.
• Περίοδος Αμπασίντ { Abbasid (750-969)}.
• Περίοδος Φατιμίντ { Fatimid (969 – 1099 ).
• Περίοδος Σταυροφόρων (1099 – 1187 ).
• Περίοδος των Μαμελούκων (1270 – 1516 ).
• Οθωμανική περίοδος (1516 – 1831 ).
• Αιγυπτιακή περίοδος (1831 – 1917 )
• Αγγλική περίοδος (1920 – 1948 ).
ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΙ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΟΙ
Σε ότι αφορά το Εβραϊκό έθνος είναι ξεκάθαρο και ιστορικά τεκμηριωμένο (από τα Ιερά Κείμενα και Βιβλία και τους ιστορικούς της εποχής , αλλά και τους μετέπειτα) , ότι ήταν το έθνος (οι Ισραηλίτες) , που ζούσε στην περιοχή και μάλιστα δυο φορές οδηγήθηκε στην εξορία. Η γλώσσα που μιλούσαν ήταν τα Αραμαϊκά, καθώς και άλλες γλώσσες, όπως τα Ελληνικά, κατά την Ελληνιστική περίοδο.
Σε ότι αφορά τον εθνικό προσδιορισμό των Παλαιστινίων , τούτο δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο και αποδεδειγμένο ιστορικά . Για τους κατοίκους της περιοχής με το όνομα Φιλισταίοι (που όλοι γνωρίζουμε από την Παλαιά Διαθήκη) πολλά αναφέρονται. Κατά μία εκδοχή οι ερευνητές αναφέρονται στο έθνος που μιλούσε Ελληνικά , πολλοί μιλούσαν Ελληνικά τότε , προφανώς εννοούν ότι δεν υπάρχει καταγεγραμμένη δική τους γλώσσα. Κάποιοι επιστήμονες θεωρούν ότι οι Παλαιστίνιοι (Philistines) είναι ένα μη σημιτικό έθνος με ρίζες από την νότια Ελλάδα, που έρχονται από την εποχή του Μυκηναϊκού πολιτισμού.
Έτσι διαπιστώνουμε ότι από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρχαν τα δύο έθνη οι Ισραηλίτες και οι Παλαιστίνιοι , με τους Ισραηλίτες ( Εβραίους) να κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής (Γαλιλαία, Ιουδαία και Σαμάρεια ) και φυσικά να κυριαρχούν και οι Παλαιστίνιοι στο νότιο τμήμα και παραλιακά της περιοχής. Μέχρι τον 19ο αιώνα δεν υπήρχε εθνική συνείδηση των λαών που κατοικούσαν στην περιοχή της Παλαιστίνης, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Η ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΣ ΔΙΕΝΕΞΗ.
Η ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα, με την άνοδο των εθνικών κινημάτων, μεταξύ των οποίων ο σιωνισμός και ο αραβικός εθνικισμός. Η σημερινή διένεξη μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων είναι αποτέλεσμα της ιστορικής σύγκρουσης του γηγενούς αραβικού πληθυσμού της περιοχής με τους υποστηρικτές του σιωνισμού, ενός πολιτικού κινήματος με ρίζες στην εθνικιστική νεοτερικότητα και το αποικιοκρατικό πνεύμα του 19ου αιώνα.
Το αιώνιο αυτό θέμα, της διαμάχης Ισραηλινών και Παλαιστινίων έκλεισε αισίως ένα αιώνα αντιπαράθεσης, αίματος, πόνου και μίσους. Ας προσπαθήσουμε να οριοθετήσουμε χρονολογικά τα γεγονότα.
Προ του 1917
Η τουρκική Οθωμανική Αυτοκρατορία κυβερνά τις εβραϊκές και αραβικές κοινότητες σε γεωγραφική περιοχή που αναφέρεται ως Παλαιστίνη, ή Άγιοι Τόποι ή (από τους Εβραίους) κράτος του Ισραήλ
Νοέμβριος 1917
Η Μ. Βρετανία εκδίδει την περίφημη «Διακήρυξη Balfour» όπου εκφράζει την υποστήριξή της στην «δημιουργία» εβραϊκής «εθνικής κατοικίας» στην Παλαιστίνη, με την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζονται τα δικαιώματα των μη Εβραϊκών κοινοτήτων.
Δεκέμβριος 1917
Οι βρετανικές δυνάμεις κατακτούν και καταλαμβάνουν την Παλαιστίνη. Τα χρόνια που ακολουθούν, η βία μεταξύ Εβραίων και Αράβων αυξάνεται και οι Βρετανοί δεν λαμβάνουν σοβαρά μέτρα για την αποτροπή των.
Ιούλιος 1922
Η Κοινωνία των Εθνών, που ιδρύθηκε μετά τον Α’ΠΠ το 1919, αναθέτει στη Βρετανία την υποχρέωση να θέσει σε ισχύ τους όρους της Διακήρυξης του Balfour.
Νοέμβριος 1947.
Με ψήφισμα του ΟΗΕ αποφασίζεται η δημιουργία στην Παλαιστίνη δύο κρατών, ενός Εβραϊκού και ενός Αραβικού (παλαιστινιακού). Η Εβραϊκή ηγεσία αποδέχεται το σχέδιο (εντολή) του ΟΗΕ, η δε Παλαιστινιακή πλευρά το απορρίπτει. Έτσι η βία μεταξύ των δύο πλευρών κλιμακώνεται.
Μάιος 1948
Καταργείται η βρετανική εντολή για την Παλαιστίνη. Η Ισραηλινή Βουλή (Κνεσέτ) δια του πρωθυπουργού Μπεν Γκουριόν ανακηρύσσει το Ισραηλινό κράτος. Την επομένη της ανακήρυξης πέντε Αραβικά κράτη επιτίθενται στο νέο κράτος. Ο πόλεμος της ανεξαρτησίας, όπως τον ονομάζει το Ισραήλ διαρκεί για πάνω από ένα χρόνο και το Ισραήλ είναι ο νικητής. Το αποτέλεσμα του πολέμου της ανεξαρτησίας ήταν τουλάχιστον 700.000 Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, καθώς και 800.000 Εβραίοι που εκδιώχθηκαν ή έφυγαν από τις αραβικές χώρες.
Ιούνιος 1967.
Ο Πόλεμος τω 6 ημερών. Το Ισραήλ αντιλαμβανόμενο τις προετοιμασίες των Αράβων για πόλεμο εναντίον του εξαπολύει αιφνιδιαστικά πόλεμο κατά των Αράβων γειτόνων του (Αίγυπτο, Συρία και Ιορδανία, ενώ το Ιράκ, η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και η Αλγερία συνεισέφεραν με οπλισμό και άνδρες) και καταλαμβάνει με ραγδαίες προελάσεις την Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Το ψήφισμα 242 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ καλεί το Ισραήλ να αποχωρήσει από «εδάφη που καταλαμβάνονται σε πρόσφατες συγκρούσεις» και αναγνωρίζει ταυτόχρονα το δικαίωμα «κάθε κράτους της περιοχής να ζει ειρηνικά μέσα σε ασφαλή και αναγνωρισμένα σύνορα»!!
Οκτώβριος 1973.
Ο Πόλεμος του ΓιομΚιπούρ (Ημέρα Εξιλέωσης). Την ιερότερη ημέρα των Εβραίων, την Ημέρα της Εξιλέωσης, τα Αραβικά κράτη (Αίγυπτος και Συρία) με μια συντονισμένη ενέργεια επιτέθηκαν κατά του Ισραήλ, στην χερσόνησο του Σινά και στα υψώματα του Γκολάν. Ο Ισραηλινός στρατός αιφνιδιάζεται, συμπτύσσεται και κατόπιν αναλαμβάνει επιθετική επιστροφή με νικηφόρα αποτελέσματα. Ο πόλεμος αυτός και τα αρχικά ευμενή αποτελέσματα αναπτέρωσαν το ηθικό των Αράβων και δη της Αιγύπτου, η οποία ήταν η πρώτη Αραβική χώρα που υπέγραψε Συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, το 1979. Τελικά ο πρόεδρος της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ, που υπέγραψε την συνθήκη, δολοφονήθηκε δύο χρόνια αργότερα, το 1981, από Αιγύπτιους εθνικιστές στρατιώτες, κατά την διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης. Η Ιορδανία ακολούθησε το 1994, με υπογραφή Συνθήκης ειρήνης με το Ισραήλ.
Δεκέμβριος 1987- Σεπτέμβριος 1993.
Η πρώτη Παλαιστινιακή Ιντιφάντα, εναντίον της Ισραηλινής κατοχής.
Σεπτέμβριος 1993
Υπογράφεται μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων (με την Φατάχ του Γιάσερ Αραφάτ) την Συμφωνία του Όσλο, με την δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής και συμφωνώντας πλαίσιο για ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία. Ο εξόριστος ηγέτης των Παλαιστινίων μαζί με Παλαιστίνιους μαχητές, που ευρισκόταν στην Τυνησία, επιστρέφουν στην Παλαιστίνη και δημιουργούν την κρατική οντότητα, που γνωρίζουμε σήμερα ως Παλαιστινιακή Αρχή και πρώτο πρόεδρο τον Γιάσερ Αραφάτ.
Σεπτέμβριος 2000- 2005.
Μετά την κατάρρευση των συνομιλιών του Καμπ Ντέβιντ (Κλίντον-Αραφάτ-Μπαράκ), τον Ιούλιο 2000, ξεσπά τον Σεπτέμβριο η δεύτερη Παλαιστινιακή Ιντιφάντα, η ονομαζόμενη και Ιντιφάντα του Αλ Ακτσά, με αφορμή την επίσκεψη Σαρόν στο Όρος του Ναού (ΣαραχαλΣαρίφ), στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, πιο βίαιη και πιο θανατηφόρα από την πρώτη.
Νοέμβριος 2004.
Θάνατος του προέδρου Γιάσερ Αραφάτ, στην Γαλλία, όπου είχε μεταφερθεί για νοσηλεία, με αιτία θανάτου η εγκεφαλική αιμορραγία. Στον Αραβικό κόσμο υπάρχει η αντίληψη ότι είχε δηλητηριασθεί. Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, αναλαμβάνει ο Μαχμούτ Αμπάς.
Ιανουάριος 2006.
Σαρωτική νίκη της Χαμάς (Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης) στις Παλαιστινιακές εκλογές, όπου κυριάρχησε στην Γάζα, καθώς και στις Παλαιστινιακές πόλεις Καλκίγια και Ναμπλούς στην Δυτική Όχθη. Το 2007 υπήρξε πλήρης ρήξη με την Φατάχ και εμφύλιος πόλεμος των Παλαιστινίων, με δεκάδες νεκρούς, με αποτέλεσμα οι Παλαιστίνιοι να είναι ακόμη και σήμερα διηρημένοι, με δύο κυβερνήσεις, μία στην Ραμάλα με τον πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς και αναγνωρισμένη από όλο τον κόσμο και μια στην Γάζα, με ηγέτη τον Ισμαήλ Χανίγια, η δε Χαμάς να θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση. Στη συνέχεια είχαμε από το 2008, τρεις πολέμους στην Γάζα, όπου το Ισραήλ, βομβάρδιζε και εισέβαλλε στην Γάζα και μετά αποχωρούσε, με αφορμή βομβαρδισμούς της Χαμάς, κατά κατοικημένων τόπων στο Ισραήλ και διάφορες τρομοκρατικές ενέργειες.
Οι δύο πόλεμοι του Λιβάνου
Το Ισραήλ εισέβαλε στον νότιο Λίβανο δύο φορές, για να εξαλείψει την Ισλαμιστική Οργάνωση Χεζμπολάχ, που προέβαινε σε τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βόρειο Ισραήλ.Ο πρώτος πόλεμος έγινε το 1982 με την επιχείρηση «Ειρήνη για την Γαλιλαία», όπου το Ισραήλ εισέβαλλε και παρέμεινε στον νότιο Λίβανο για 18 χρόνια, όπου αποχώρησε τον Μάιο του 2000. Ο δεύτερος πόλεμος έγινε τον Ιούλιο 2006, με την επιχείρηση «Αληθινή Υπόσχεση» και διήρκησε 34 ημέρες. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ο πόλεμος αυτός δεν ήταν επιτυχής, αφού το Ισραήλ δε πέτυχε τις αρχικές του επιδιώξεις και τους σκοπούς που είχε θέσει.
Μάιος 2010.
Υπόθεση Στολίσκου Ελευθερίας. Η Τουρκία, μέσω της ΜΚΟ ΙΗΙ, που ελέγχεται από τον Ερντογάν, οργάνωσε σπάσιμο του αποκλεισμού της Γάζας από τους Ισραηλινούς με την δημιουργία του στολίσκου ελευθερίας, όπου Τούρκοι πράκτορες της ΜΙΤ με ακτιβιστές με το Τουρκικό πλοίο Μάβι Μαρμαρά επικεφαλής άλλων μικρότερων σκαφώνείχαν εντολή να σπάσουν τον αποκλεισμό της Γάζας και να μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστινίους της Γάζας. Το αποτέλεσμα ήταν 9 νεκροί και 60 τραυματίες Τούρκοι ακτιβιστές, 6 Ισραηλινοί κομάντος τραυματίες, όταν ο στολίσκος δεν υπάκουσε στις εντολές των Ισραηλινών να σταματήσουν και οι Ισραηλινοί κομάντος με μια εναέρια και θαλάσσια επιχείρησε κατέλαβαν το πλοίο και άλλα μικρότερα και τα οδήγησαν το Ισραηλινό λιμάνι της Ασντότ. Η επιχείρηση αυτή κρίθηκε από επιτροπή του ΟΗΕ (πόρισμα Πάλμερ) νόμιμο δικαίωμα του Ισραήλ (Συμφωνία του Σαν Ρέμο). Το αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος προκάλεσε την οριστική ρήξη των πολύ καλών σχέσεων Ισραήλ και Τουρκίας, που διαρκεί μέχρι σήμερα, αν και το Ισραήλ αποζημίωσε τις οικογένειες των θυμάτων.
Απρίλιος 2014.
Τελευταίος γύρος των απευθείας συνομιλιών για την επίτευξη συμφωνίας Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που οδήγησε στην πλήρη διακοπή και εν συνεχεία διαφόρων ακροτήτων και τρομοκρατικών ενεργειών.
Δεκέμβριος 2017.
Ο πρόεδρος Τραμπ αναγνωρίζει την Ιερουσαλήμ, ως την ιστορική πρωτεύουσα του Ισραηλινού κράτους και αποφασίζει την μεταφορά της Αμερικανικής πρεσβείας, από το Τελ Αβίβ, όπου είναι όλες οι πρεσβείες όλων των κρατών, στην Ιερουσαλήμ, όπως και έγινε μερικούς μήνες αργότερα. Οι Παλαιστίνιοι διακόπτουν κάθε επαφή με την Αμερικανική διοίκηση.
Νοέμβριος 2019.
Η διοίκηση Τραμπ ανακοινώνει ότι δεν θεωρεί πλέον τους Ισραηλινούς οικισμούς στα κατεχόμενα (παλαιστινιακά) εδάφη ως ασυμβίβαστες με το διεθνές δίκαιο, θέτοντας έτσι τις ΗΠΑ αντίθετες με το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας. Τέλος αναγνωρίζει ότι τα υψώματα του Γκολάν, Συριακά εδάφη, που καταλήφθηκαν από τους Ισραηλινούς το 1967, είναι πλέον Ισραηλινά εδάφη.
Επίλογος
Αυτή ήταν η κατάσταση σε ότι αφορά το Παλαιστινιακό ζήτημα και ιδιαίτερα την Ισραηλινο-Παλαιστινιακή διένεξη για πάνω από ένα αιώνα. Και τώρα έρχεται το σχέδιο Τραμπ να επιλύσει αυτό που δεν μπόρεσε η διεθνής κοινότητα επί 100 και πλέον χρόνια. Θα έχει επιτυχία το σχέδιο του προέδρου Τραμπ (του γαμπρού του Κούσνερ ) για το αιώνιο πρόβλημα της Μέσης Ανατολής ή θα πάρει και αυτό μια θέση στο ράφι της ιστορίας. Αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις των Παλαιστινίων και ορισμένων, όχι πολλών, Μουσουλμανικών κρατών, μάλλον δεν θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι, αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει στην Μέση Ανατολή.
«Κάθε φορά που οι ΗΠΑ προσεγγίζουν τη Μέση Ανατολή, κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Καιρός να φύγουν και να μην ξαναγυρίσουν». Stephen M. Walt, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Χάρβαρντ.
Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα https://slpress.gr/ (στις 2 και 3 Φεβρ. 2020)
* Ο Ιωάννης Αθαν. Μπαλτζώης είναι αντιστράτηγος (ε.α.), πρώην Ακόλουθος Άμυνας στο Τελ Αβίβ, πρώην Αξιωματικός επιχειρήσεων της ECMM στον πόλεμο της Βοσνίας, Απόφοιτος TacticalIntelligenceSchool (U.S. Army), με Μεταπτυχιακό (M.Sc.) στην Γεωπολιτική Ανάλυση, Γεωστρατηγική Σύνθεση και Σπουδές Άμυνας και Διεθνούς Δικαίου του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος του Δ.Σ. του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ).