Η μη σωστή σήμανση στα τρόφιμα χτυπά καταναλωτές και παραγωγούς
Παράβαση η εσκεμμένη απόκρυψη του πραγματικού τόπου προέλευσης
Βαριά πρόστιμα και ποινές φυλάκισης στους παραβάτες
Τις μέρες αυτές των γιορτών, διάφορες υπηρεσίες, όπως ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), εντείνουν τους ελέγχους, κυρίως σε επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές από παραπλανητικές πρακτικές στα τρόφιμα. Βέβαια, συνεχώς ο ΕΦΕΤ, ανακοινώνει πρόστιμα που αφορούν παραβάσεις επιχειρήσεων τροφίμων, όπως για κατοχή και διάθεση μη ασφαλών – ακατάλληλων για κατανάλωση τροφίμων, μη κανονικών τροφίμων, νοθευμένων τροφίμων, τροφίμων μη συμμορφούμενων στις προδιαγραφές της νομοθεσίας περί καταλληλότητας και κανονικότητας, αλλά και για παραπλάνηση του καταναλωτή, έλλειψη άδειας λειτουργίας ή τροποποίηση των όρων λειτουργίας της επιχείρησης, ανεπαρκές επίπεδο υγιεινής των χώρων και του εξοπλισμού, έλλειψη βιβλιαρίων υγείας εργαζομένων, μη εφαρμογή συστημάτων αυτοελέγχου.
Συνήθη φαινόμενα παραπλάνησης των καταναλωτών συνιστούν μεταξύ άλλων:
– τα κρούσματα ελληνοποιήσεων εισαγόμενων αγροτικών προϊόντων
– η εσκεμμένη απόκρυψη του πραγματικού τόπου προέλευσης ενός τροφίμου ελληνικής προέλευσης όταν υπάρχει διασύνδεση της περιοχής που παράγεται με φαινόμενα περιβαλλοντικής επιβάρυνσης γνωστά στο ευρύ κοινό
– η διακίνηση τροφίμων με απομίμηση της συσκευασίας γνωστού οίκου παραγωγής-τυποποίησης και παραποίηση του ονόματός του
– η πώληση προϊόντων ως ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΙΠ χωρίς να δικαιούνται τη χρήση των ανωτέρω γεωγραφικών σημάτων κλπ.
Από τους ανθρώπους με βαθιά γνώση του πρωτογενούς τομέα, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης ζητά από χρόνια να υπάρξουν νόμοι που να προστατεύουν την κτηνοτροφία και την ντόπια παραγωγή και ειδικά των γαλακτοκομικών προϊόντων, πρόσφατα έκανε παρέμβαση εν όψει και των γιορτών που έρχονται, προκειμένου να επιστήσει την προσοχή των καταναλωτών.
Δική μας η επιλογή
«Επιλέξτε Ελληνικό τυρί- δείτε από που είναι το γάλα», σημείωνε ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, που είναι άριστος γνώστης των διαδικασιών του κτηνοτροφικού τομέα, ζητώντας να στηριχθεί η ντόπια παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων… «Αν θέλουμε πρωτογενή παραγωγή ας βοηθήσουμε και ως καταναλωτές… Τουλάχιστον να επιλέγουμε συνειδητά όχι ως προϊόν παραπλάνησης..Ας μην Ξεχνάμε τα Προϊόντα της Περιοχής μας που τιμούν τους ντόπιους κτηνοτρόφους», σημείωνε με ανάρτησή του στο Facebook, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου, εξηγώντας ποιο είναι Ελληνικό τυρί, αλλά και ποιο είναι Ελληνικό γιαούρτι.
Ειδικά φέτος, με τα καταστήματα της εστίασης να είναι κλειστά, όλοι οι καταναλωτές θα στραφούν σε αγορές που θα γίνουν για το Χριστουγεννιάτικο και Πρωτοχρονιάτικο οικογενειακό τραπέζι η παρέμβαση του Αλέξανδρου Καχριμάνη, αφορούσε στην ενσυνείδητη επιλογή του καταναλωτικού κοινού, που λόγω του lockdown, θα σπεύσουν να κάνουν τις αγορές μόνοι τους, αφού όλα τα προηγούμενα χρόνια, όσοι επέλεγαν να γιορτάσουν εκτός σπιτιού, δεν μπορούσαν να επιβάλουν επιλογές σε τρόφιμα και ειδικά αυτά της κτηνοτροφικής παραγωγής που να στηρίζονται στο ντόπιο γάλα.
«Επιλέξτε κάποιο Ελληνικό τυρί, αν δε είναι ΠΟΠ γυρίστε στο πίσω μέρος στην επισήμανση να δείτε από που είναι το γάλα που χρησιμοποιούν ή μπορεί να γίνεται μόνο η ωρίμανση και η συσκευασία του τυριού στη χώρα μας. Τουλάχιστον να επιλέγουμε συνειδητά όχι ως προϊόν παραπλάνησης..Ας μην ξεχνάμε τα Προϊόντα της Περιοχής μας που τιμούν τους ντόπιους κτηνοτρόφους και δεν γράφουν ότι η ωρίμανση – συσκευασία είναι από Ελληνική Εταιρεία , και Γάλα ΕΕ ( ευρωπαϊκής ένωσης )».
Περιγραφές
Πράγματι, βρίθουν όσα επισημαίνει ο Περιφερειάρχης Ηπείρου σε ετικέτες και συσκευασίες, ειδικά γαλακτοκομικών προϊόντων, όπου ενώ διαφημίζεται το προϊόν με μεγάλα γράμματα, στα «ψιλά γράμματα» ο προσεκτικός καταναλωτής θα διαβάσει περιγραφές όπως «ΤΗΓΜΕΝΟ ΤΥΡΙ ΜΕ ΑΛΟΙΦΩΔΗ ΥΦΗ… Ελάχιστο ξηρό υπόλειμμα:…%. Ελάχιστα Λιπαρά επί Ξηρού: … % ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ: Ανασυσταθέν αποβουτηρωμένο γάλα, τυρί, βούτυρο, αποβουτυρωμένο γάλα σε σκόνη…», ή σε άλλη συσκευασία «Γραβιέρα αγελάδος… Σκληρό τυρί από παστεριωμένο γάλα αγελάδας…% μέγιστο υγρασία. …% ελάχιστο λίπος επί ξηρού. Παράγεται στην Ε.Ε. με γάλα από την Ε.Ε.»
Κι αλλού «Πεκορινο τυρί τριμμένο απο παστεριωμένο πρόβειο γάλα… Συστατικά: παστεριωμένο πρόβειο γάλα , καλλιέργεια, αλάτι. Λίπος Ε.Ξ. ….% min, Υγρασία ….% max. Προέλευση : Ε.Έ.».
Τι να καταλάβει ο μέσος καταναλωτής, όταν διαβάζει «παστεριωμένο πρόβειο γάλα», διαβάζει και «Προέλευση : Ε.Έ.» και θέλει να ψωνίσει και να φύγει;
Πρόστιμα και ποινές
Να σημειωθεί πως για την προστασία των ΠΟΠ προϊόντων πρόσφατα ψηφίστηκαν στη Βουλή νόμοι και διατάξεις για τους ελέγχους κλπ. που προβλέπουν βαριά πρόστιμα και ποινές φυλάκισης για μη σωστή σήμανση στα τρόφιμα, και κυρίως στην παραποίηση ΠΟΠ.
Για παράδειγμα με την ψήφιση του νόμου 4691/05.06.2020 (ΦΕΚ Α΄ 108) έχουν επέλθει σημαντικές τροποποιήσεις στο νομοθετικό πλαίσιο επιβολής διοικητικών κυρώσεων του τομέα των τροφίμων με «εκτίναξη προς τα πάνω» του χρηματικού ύψους των προστίμων που αφορούν:
α) την παραπλανητική επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμιση των τροφίμων που αφορούν ειδικά στον προσδιορισμό του τόπου παραγωγής, προέλευσης ή μεταποίησης των τροφίμων (30.000 ως 300.000 ευρώ από 500 έως 30.000 ευρώ που ίσχυε με το προηγούμενο νομικό καθεστώς).
β) την από πρόθεση παραποίηση στη σήμανση της χώρας καταγωγής, του τόπου μεταποίησης ή παραγωγής ή προέλευσης των προϊόντων και τη χρήση ενδείξεων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.), Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε.), Εγγυημένων Παραδοσιακών Ιδιότυπων Προϊόντων (Ε.Π.Ι.Π.) και ενδείξεων βιολογικών προϊόντων
γ) την μη τήρηση, κατόπιν προθέσεως, των ειδικών προδιαγραφών παραγωγής, διάθεσης, επισήμανσης, παρουσίασης και διαφήμισης των ανωτέρω Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε., Ε.Π.Ι.Π. ή των βιολογικών προϊόντων
δ) δόλιες αθέμιτες πρακτικές κατάρτισης ή νόθευσης εγγράφων, χρήσης πλαστών ή παραποιημένων εγγράφων ή ακόμη και αντιποίησης της ταυτότητας μιας επιχείρησης με σκοπό την κυκλοφορία – διάθεση μη συμμορφούμενων προϊόντων. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του agrotypos.gr, η παραπλάνηση του καταναλωτή επισύρει πέραν των διοικητικών και ποινικές κυρώσεις οι οποίες είναι:
– Για νοθευμένα τρόφιμα: φυλάκιση τουλάχιστον (3) τριών μηνών ή χρηματική ποινή σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικά, ενώ εάν αποδειχθεί μετά από τεκμηρίωση ότι τα νοθευμένα τρόφιμα είναι ταυτόχρονα και επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία, τότε επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον (3) τριών ετών και ανάλογη χρηματική ποινή σε εφαρμογή πάντα του Ποινικού Κώδικα
– Για τα επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία τρόφιμα: φυλάκιση τουλάχιστον (6) έξη μηνών ή χρηματική ποινή σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικά, εκτός αν προβλέπεται μεγαλύτερη ποινή από άλλες κείμενες διατάξεις
– Για τρόφιμα που προκύπτουν από παράνομη ανάμειξη τροφίμων διαφορετικών ποιοτήτων: φυλάκιση ή χρηματική ποινή σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικά (ν. 4691/2020, άρθρο 29, παρ.3)
– Για τρόφιμα με κρούσματα παραπλάνησης ως προς την ορθή προέλευση ή που εμφανίζονται να προστατεύονται από συστήματα γεωγραφικών ενδείξεων χωρίς να δικαιούνται τη χρήση των ενδείξεων αυτών: φυλάκιση τουλάχιστον (2) ετών και χρηματική ποινή από εκατό (100) έως τριακόσιες εξήντα (360) ημερήσιες μονάδες, ύψους από δέκα (10) έως εκατό (100) ευρώ έκαστη (ν. 4691/2020, άρθρο 29, παρ.4).
Σημαντικό είναι επίσης πως με διάταξη του αρμόδιου Εισαγγελέα «δύναται να επιτρέπεται η δημοσίευση των στοιχείων των κατηγορούμενων ή καταδικασθέντων για τα ανωτέρω αδικήματα με σκοπό τη συμπλήρωση στοιχείων της ανάκρισης ή και την προστασία των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας».
Με εφαρμογή της νομοθεσίας, τόσο οι καταναλωτές όσο και οι παραγωγοί στην χώρα μας θα βρεθούν σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.