Ο νέος ευρωπαϊκός συμβιβασμός και η εκλογή της Φον ντερ Λάιεν

Άρθρο του Νότη Μαριά *

Η οριακή εκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη θέση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέδειξε τις συμμαχίες αλλά ταυτόχρονα και τις τεράστιες αντιθέσεις που υποβόσκουν στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Γιατί είναι προφανές ότι η επίδειξη δύναμης που επιχείρησε για άλλη μια φορά ο γαλλογερμανικός άξονας καπελώνοντας κυριολεκτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αλλά και τους υπόλοιπους εταίρους στην ΕΕ με την επιβολή λύσης πακέτο για όλα τα υψηλά αξιώματα της ΕΕ πέρασε έστω και οριακά.

Η λύση πακέτο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ως γνωστόν επιβλήθηκε μετά την τεράστια εμμονή του Μακρόν ο οποίος κατάφερε να δώσει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη Γαλλίδα Λαγκάρντ και να έχει στην θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον σύμμαχό του Βέλγο Πρωθυπουργό Σαρλ Μισέλ. Αλλά και για τις άλλες δύο θέσεις η επιρροή του Παρισιού ήταν εμφανής μια και στη θέση του Ύπατου Εκπρόσωπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ τοποθετήθηκε ο Ισπανός Ζοζέπ Μπορέλ ενώ για τη θέση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η εκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στους πρώην Φιλελεύθερους της Ευρωβουλής οι οποίοι μετά τις παρεμβάσεις Μακρόν άλλαξαν αρχηγό αλλά και όνομα.

Αποδείχθηκε λοιπόν για άλλη μια φορά ότι οι βασικές αποφάσεις για τα κορυφαία αξιώματα στην ΕΕ παρά την ρητορική των Συνθηκών λαμβάνονται από τον γαλλογερμανικό άξονα περιθωριοποιώντας εντελώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το όποιο υποτίθεται ότι είναι και το μόνο άμεσα από τους ευρωπαϊκούς λαούς νομιμοποιημένο με εκλογές όργανο της ΕΕ. Και όλα αυτά λίγες μέρες μετά τις ευρωεκλογές για τις οποίες όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν σπονδές και εξήραν την δύναμη των ευρωπαίων πολιτών οι οποίοι υποτίθεται ότι θα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο για το μέλλον της Ευρώπης μέσω της εκλογής των αντιπροσώπων τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Μάλιστα το κερασάκι στην τούρτα για άλλη μια φορά άκουγε στο όνομα Spitzenkandidat δηλαδή «κορυφαίος υποψήφιος» τον οποίον υποτίθεται θα επέλεγαν οι πολίτες της ΕΕ κατά τη διαδικασία των ευρωεκλογών προκειμένου να καταλάβει τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Έτσι σε μια βραδιά το γαλλογερμανικό δίδυμο στο περιθώριο της συνόδου του G20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας κυριολεκτικά ακύρωσε όχι μόνο την Μ. Βέμπερ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που ως Spitzenkandidat προαλειφόταν για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Εφημερίδα των Συντακτών 1/7/2019 σελ. 3) αλλά και τον ανταγωνιστή του και δεύτερο στις ευρωεκλογές Σοσιαλδημοκράτη Φρανς Τίμερμανς νυν αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον εγγονό των ανθρακωρύχων με τις επτά γλώσσες (Τα Νέα 1/7/2019 σελ. 43).Φυσικά κανείς δεν θα πρέπει να παραγνωρίσει το γεγονός ότι και οι δύο αυτές κορυφαίες υποψηφιότητες είχαν «εναντίον τους για διαφορετικούς λόγους τουλάχιστον 10 Ευρωπαίους ηγέτες η καθεμία» (Η Ναυτεμπορική 1/7/2019 σελ. 20).

Τελικά μετά από ομόφωνη πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κλήθηκε να ψηφίσει για την υποψηφιότητα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Υπουργού Άμυνας της Γερμανίας και μέλους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος η οποία στην παρθενική της ομιλία στο Στρασβούργο έκανε πολιτικά ανοίγματα σε σοσιαλδημοκράτες και πράσινους προκειμένου να διασφαλίσει την εκλογή της μια αυτοί είχαν εκφράσει τις ισχυρότερες αντιδράσεις (Η Καθημερινή 14/7/2019 σελ. 24).Τελικά «με οριακή πλειοψηφία 383 από τις 751 ψήφους διαδέχθηκε τον Γιούνκερ» και αναμένεται από 1η Νοεμβρίου να αναλάβει τα ηνία της Κομισιόν (Η Καθημερινή 17/7/2019 σελ. 10).
Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι στην ψηφοφορία η νέα Πρόεδρος της Κομισιόν υποστηρίχθηκε από γνωστούς ευρωσκεπτικιστές, τους κυβερνητικούς ευρωβουλευτές της Πολωνίας και της Ουγγαρίας καθώς και από τους ευρωβουλευτές του Κινήματος των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο.

Φυσικά με το αζημίωτο μια και σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Süddeutsche Zeitung μετά την εκλογή της τη φον ντερ Λάιεν ήταν ιδιαίτερα επιεικής με τις χώρες του Βίζεγκραντ για το προσφυγικό-μεταναστευτικό και με την Ιταλία για ελλείμματα προϋπολογισμού και χρέος (Η Εστία 20-21/7/2019 σελ. 5). Μάλιστα η υπερψήφιση της φον ντερ Λάιεν από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων οδήγησε σε προσωρινή κυβερνητική κρίση στην Ιταλία με τον Σαλβίνι να τα ρίχνει χοντρά στο Ντι Μάιο (Η Δημοκρατία 19/7/2019 σελ. 25).

Τώρα η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Κομισιόν που συγκέντρωσε 383 θετικές ψήφους με όριο εκλογής τις 374 (Η Καθημερινή 17/7/2019 σελ. 1), δηλαδή με μόλις 9 ψήφους παραπάνω από το όριο εκλογής, καλείται να ισορροπήσει προκειμένου να ικανοποιήσει με τις πολιτικές της τους 182 βουλευτές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, τους ευρωσκεπτικιστές του Βίζεγκραντ και του Γκρίλο, τους βρετανούς εργατικούς σε σχέση με μια ενδεχόμενη νέα παράταση ενόψει Brexit (;), τον Μακρόν και τους πράσινους για το κλίμα και τους σοσιαλδημοκράτες για την κοινωνική ατζέντα της Ευρώπης όπως είναι το ευρωπαϊκό σχέδιο αντασφάλισης επιδόματος ανεργίας που κατά την Καθημερινή συνιστά «μια μεταφορά πόρων που θα μπορούσε να αποδεχθεί και η Γερμανία» (Η Καθημερινή 18/7/2019 σελ. 22). Το σίγουρο πάντως είναι πως η Φον έχει βάλει πολλά καρπούζια κάτω από τη μασχάλη της.

* Ο Νότης Μαριάς είναι πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, καθηγητής Θεσμών ΕΕ στο πανεπιστήμιο Κρήτης