Ο τέταρτος Μάγος
Η ιστορία του άγνωστου Μάγου που, ο δρόμος του για τον Θεό, πέρασε μέσα από τους ανθρώπους…
Κατά …Ζωής Π. Μπαρτζώκα
Ιδανικός αφηγηματικός τόπος τα Χριστούγεννα. Εποχή της προσδοκίας και της διάψευσης, της ευφορίας και της μελαγχολίας, της αφθονίας και της στέρησης, της φαντασμαγορίας. Καιρός των αναμνήσεων και των αποτιμήσεων, στιγμή κατάνυξης αλλά και πρόκλησης , ερεθίζει τα αντανακλαστικά μας και βουτάει στην πολυμορφία της σκέψης μας. Από το παραμύθι του Άντερσεν, ως το αφήγημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκωφ, από την γοτθική ιστορία του Χώθορν ως το αυτοβιογραφικό ενθύμημα του Ντύλαν Τόμας, από τον Ντοστογιέφσκι στον Τουρνιέ και τον Henry Van Dyke και από την Μπόουεν στον Απντάικ, αλλά και στον αξεπέραστο -δικό μας- Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, στις λαϊκές ιστορίες των Καλικάτζαρων, διαφορετικές όψεις της πιο ξεχωριστής γιορτής του χρόνου, σε μερικά από τα ωραιότερα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα, αλλά και παράξενες ιστορίες του κόσμου μέσα από τους θρύλους και τις εξιστορήσεις…Βαδίζοντας – λοιπόν – προς την ολόλευκη αυτή γιορτή θα ταξιδέψουμε σε όμορφες ιστορίες του κόσμου, προσμένοντας και προσδοκώντας…
Όλοι ξέρουμε την όμορφη ιστορία των τριών Μάγων, που ξεκίνησαν από τα βάθη της Περσίας ακολουθώντας ένα αστέρι, για να προσκυνήσουν τον νεογέννητο Βασιλιά. Κάποιοι λένε ότι οι μάγοι έφτασαν στη Βηθλεέμ 14 μέρες μετά τη γέννηση, κάποιοι ότι έφτασαν μετά από περισσότερο από ένα χρόνο και 13 μέρες και άλλοι ότι έφτασαν δύο χρόνια μετά. Προσκύνησαν το Χριστό σε φάτνη μέσα σε σπήλαιο, σε καλύβα ή σε σπίτι; Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα.
Το σίγουρο είναι ότι πρώτος προσκύνησε ο Γασπάρ, που είχε τον μικρότερο βαθμό, προσφέροντας σμύρνα (μύρο) που συμβολίζει την ανθρώπινη φύση του Χριστού.
Δεύτερος προσκύνησε ο Βαλτάσαρ που προσέφερε χρυσό που συμβολίζει τη βασιλική ιδιότητα. Και τρίτος προσκύνησε ο Μελχιώρ, ο ανώτερος όλων, που προσέφερε λιβάνι που συμβολίζει τη Θεϊκή ιδιότητα του Χριστού. Τα δώρα αυτά τα κράτησε η Παναγία και λίγο πριν την κοίμηση της, τα παρέδωσε (μαζί με την Αγία Ζώνη και τα σπάργανα του Χριστού) στην εκκλησία των Ιεροσολύμων.
Ήταν όμως μόνο τρείς οι Μάγοι; Μάλλον όχι. Υπάρχουν ιστορίες που μιλούν για ένα τέταρτο μάγο. Τον Αρταβάν από τα Εκβάτανα της Περσίας. Ο Αρταβάν όταν διάβασε τα σημάδια που προμήνυαν τη γέννηση του νέου Βασιλιά πούλησε όλα τα υπάρχοντα του και με τα χρήματα που πήρε αγόρασε τρία υπέροχα διαμάντια. Όταν ανέτειλε το λαμπρό αστέρι που σηματοδοτούσε τη γέννηση του Θεανθρώπου, ο Αρταβάν ξεκίνησε τη μακρά πορεία του για τη Βορσίππα. Εκεί θα συναντούσε τους τρείς άλλους Μάγους που τον περίμεναν και όλοι μαζί θ’ ακολουθούσαν το αστέρι που θα τους καθοδηγούσε. Διασχίζοντας όμως την έρημο, συνάντησε ένα άρρωστο και ταλαιπωρημένο Εβραίο. Ο σοφός και φιλάνθρωπος Αρταβάν, διέκοψε το ταξίδι του για να θεραπεύσει τον άρρωστο και οι τρεις φίλοι του Μάγοι, μη γνωρίζοντας τι είχε συμβεί, έφυγαν χωρίς αυτόν.
Φτάνοντας ο Αρταβάν στη Βορσίππα και διαπιστώνοντας ότι οι φίλοι του είχαν ήδη αναχωρήσει, ξεκίνησε το επίπονο και κοπιαστικό ταξίδι μόνος του. Έφτασε στη Βηθλεέμ όταν είχε ξεκινήσει η σφαγή των νηπίων από το στρατό του βασιλιά Ηρώδη και η Αγία Οικογένεια ήταν ήδη καθ’ οδόν για την Αίγυπτο. Στη Βηθλεέμ έδωσε το πρώτο διαμάντι για να σώσει ένα νήπιο από τη σφαγή.
Το νήπιο αυτό σύμφωνα με την παράδοση ήταν ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Αποφασισμένος να προσκυνήσει το Θείο Βρέφος, ακολούθησε την Αγία Οικογένεια στην Αίγυπτο. Τριάντα τρία χρόνια αναζητούσε ο Αρταβάν τον Ιησού, βοηθώντας φτωχούς, αρρώστους και δυστυχισμένους. Τότε ήταν που πούλησε το δεύτερο διαμάντι για να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες των.
Υπέργηρος πλέον μεταβαίνει στην Ιερουσαλήμ, ακολουθώντας τις φήμες για τον Μέγα Διδάσκαλο, το υιό του Θεού. Φτάνοντας μαθαίνει ότι αυτός που αναζητά, σταυρώνεται εκείνη την ώρα. Βαδίζοντας με τρεμάμενα πόδια προς το λόφο του Γολγοθά, συναντά μια ομάδα ανθρώπων που τραβούσαν μια ταλαιπωρημένη νεανίδα και την πήγαιναν για πούλημα. Αν και γνώριζε ότι η όποια καθυστέρηση μπορεί να ήταν μοιραία και να μην του επέτρεπε να συναντήσει ζωντανό αυτόν που αναζητά, ο φιλάνθρωπος Αρταβάν, απελευθερώνει τη δυστυχισμένη νεανίδα δίνοντας το τρίτο και τελευταίο διαμάντι . Εκείνη την ώρα γίνεται ένας μεγάλος σεισμός κι ένα κεραμίδι από την οροφή του Πραιτωρίου πέφτει πάνω στον Αρταβάν.
Ο γέροντας λιποθυμά και η νεαρή κοπέλα σκύβει και τον παίρνει στην αγκαλιά της. Μια μελωδία ακούγεται, σαν να μιλούσε η ίδια η φύση αλλά με λέξεις που η κοπέλα δεν μπορούσε να καταλάβει αν και η καρδιά της γέμιζε με αγαλλίαση. Το πρόσωπο του Αρταβάν έλαμψε και μια χαρά ζωγραφίστηκε στο πρόσωπο του. Και κάπως έτσι ξεψύχησε.
Σε άλλη περιοχή ακούγεται όμως μια άλλη ιστορία . Δεν έπεσε πάνω του το κεραμίδι από το Πραιτώριο. Έφυγε απογοητευμένος από την Ιερουσαλήμ. Ίσως να μην μπορούσε να δεχτεί αυτό που συνέβαινε, να σταυρώνουν οι άνθρωποι τον σωτήρα Βασιλιά τους. Ίσως κιόλας δεν το πίστευε. Και συνέχισε το ταξίδι του. Μα όλο και κάποιος δυστυχισμένος μπλεκόταν στα βήματά του. Κι η δυστυχία περίσσευε χρόνο με τον χρόνο. Κι έβλεπε ανθρώπους να σκοτώνουν ανθρώπους στ’ όνομα του Θεού και της πίστης. Κι έβλεπε πολέμους να μαίνονται στ’ όνομα της ειρήνης. Κι είδε συγκρούσεις για λίγα μέτρα γης να ποτίζουν κάμπους ολόκληρους μ’ ανθρώπινο αίμα. Κι άκουσε θρήνους μανάδων που ’χασαν άντρες και παιδιά, και κλάματα παιδιών που ’χασαν τους γονείς τους. Κι απορούσε πώς τόση σοφία που είχαν μαζέψει οι άνθρωποι δεν τους έμαθε τίποτε για την αξία της ζωής και τη δύναμη της αγάπης.
Κι αυτό δεν το χωρούσε ο νους του. Κι ο μάγος κρύωσε. Και πείνασε. Και στήθηκε σε ουρές μαζί με πεινασμένους, κοιμήθηκε σε πεζοδρόμια μαζί με αστέγους, μπήκε σε βάρκες μαζί με πρόσφυγες. Κι ακόμη, λένε, ψάχνει τον Θεό. Κι όσο Τον ψάχνει, τόσο βρίσκει τον άνθρωπο μπροστά, γύρω και μέσα του.
Αν λοιπόν κάποιος σας ρωτήσει ποιός ήταν ο Αρταβάν ή Αρνταβάν ή Παρχάμ ή Μαχαβάν (ανάλογα πως αποκαλείται σε διάφορες περιοχές) πείτε του ότι ήταν εκείνος που δεν έφτασε στην Φάτνη να συναντήσει τον Βασιλιά των Βασιλέων. Γιατί ο δρόμος του για τον Θεό, πέρασε μέσα από τους ανθρώπους…
Κάποια στοιχεία έχουν αντληθεί από το διήγημα του Henry Van Dyke
“Η ιστορία του άλλου Μάγου”