Περιήγηση στο Αρχαίο Όρραον -ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ

Οι πράσινες πολιτιστικές διαδρομές που διοργάνωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, μας οδήγησαν το Σάββατο 28 Μαΐου 2022 στον αρχαιολογικό θησαυρό του Δήμου Ζηρού, το Αρχαίο Όρραον, το οποίο βρίσκεται στη θέση Καστρί του Γυμνοτόπου.
Σύμφωνα με την κ. Αγγέλη Ανθή, η οποία είναι προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας και επιμελήθηκε την ξενάγησή μας, συνεπικουρούμενη από τους αρχαιολόγους Καραμπά Μαρία και Παπαδήμα Βασίλη,
“Το Αρχαίο Όρραον, ιδρύθηκε (πιθανότατα) στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. από τους Μολοσσούς, σε θέση με στρατηγική σημασία, καθώς φρουρούσε την κυριότερη διάβαση από τον Αμβρακικό προς την ενδοχώρα τους και ήταν ένας σχετικά μικρός οικισμός, με περίπου 100 σπίτια, όλα τους κτισμένα από ντόπιο ασβεστόλιθο, όπως και το ισχυρό, διπλό πέτρινο τείχος που προστάτευε την αρχαία πόλη.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός είχε σαν πρότυπο αυτόν της γειτονικής Αμβρακίας (σημερινή Άρτα) και αποτελούνταν από δώδεκα στενούς παράλληλους δρόμους οι οποίοι διασταυρώνονταν με δύο κάθετους, σχηματίζοντας ορθογώνια οικοδομικά «τετράγωνα».

Στον ελλαδικό χώρο, τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια των αρχαίων Ελλήνων, διατρέχοντας όλη την χρονική περίοδο από τα κλασικά έως και τα ελληνιστικά χρόνια, βρίσκονται σε αυτόν τον γυμνό, πετρώδη λόφο της Ηπείρου.
Εκεί στέκουν ακόμη όρθια 4 κτίρια της ύστερης κλασικής περιόδου, τρεις ιδιωτικές κατοικίες και ένα δημόσιο κτίριο με τους τοίχους τους να στέκουν όρθιοι μέχρι το ύψος της στέγης του δευτέρου ορόφου τους.
Ο οικισμός υδρεύονταν από μια πηγή που βρισκόταν εκτός των τειχών του αλλά, επιπλέον της φυσικής πηγής, οι κάτοικοι του οικισμού διασφάλισαν την ύπαρξη πόσιμου νερού και με την κατασκευή μιας μεγάλης δεξαμενής όπου συγκεντρωνόταν το βρόχινο νερό.
Η δεξαμενή ήταν έργο δημόσιο το οποίο ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα αποτελεί μια κατασκευή τεχνικά άρτια από όλες τις απόψεις.
Στον ελλαδικό χώρο δεν υπάρχουν άλλα τέτοια διατηρημένα σπίτια και αυτά στο Όρραον μας δίνουν μια πολύ καλή εικόνα για την αρχιτεκτονική των ιδιωτικών κατοικιών εκείνης της περιόδου.
Υπήρχε ένας προθάλαμος και μια εσωτερική αυλή που γύρω της διατάσσονταν αρκετά δωμάτια.
Ένα τμήμα του σπιτιού μπορεί να ήταν μονώροφο για να εξασφαλίζει καλύτερο φωτισμό αλλά τα σπίτια του Όρραον ήταν δύο ορόφων.

Το Όρραον υπήρξε μια από τις 4 μόνο πόλεις της Ηπείρου (του «Κοινού των Ηπειρωτών») που αντιστάθηκαν στους Ρωμαίους, το 168 π.Χ., έτος της ρωμαϊκής εισβολής, γι αυτό οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν ολοσχερώς τα τείχη της πόλης, όχι όμως και τα σπίτια της και έτσι οι κατακτητές της επέτρεψαν να συνεχίσει να υπάρχει, ατείχιστη όμως, σαν ένδειξη της δικής τους, πλέον, εξουσίας στην περιοχή.
Στα χρόνια που ακολούθησαν τη ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.), οι εναπομείναντες κάτοικοι του Όρραον μεταφέρθηκαν αναγκαστικά από τους Ρωμαίους του Οκταβιανού Αύγουστου στη νεοϊδρυθείσα Νικόπολη και πλέον η ανθρώπινη παρουσία στο Όρραον έγινε παρελθόν.”
Δεν ήταν η πρώτη φορά που επισκέφθηκα το αρχαίο Όρραον αλλά σίγουρα ήταν η καλύτερη γιατί, πέρα από την εξαιρετική διοργάνωση της εκδήλωσης εκ μέρους της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, διαπίστωσα με μεγάλη μου ικανοποίηση ότι βρίσκονταν σε εξέλιξη, από την Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας, εργασίες καθαρισμού του σημαντικότατου αυτού αρχαιολογικού χώρου και αυτό ήρθε να απαλύνει τις άσχημες εντυπώσεις που μου είχε προκαλέσει η περσινή μου επίσκεψη από την οποία είχα αποκομίσει μια εικόνα εγκατάλειψης του χώρου.
Ζητήσαμε από την κ. Αγγέλη να διοργανώσει αντίστοιχες εκδηλώσεις και στους άλλους δύο σημαντικότατους αρχαιολογικούς χώρους του Δήμου Ζηρού, ήτοι τις Αρχαίες Βατίες (γνωστές ως Καστρί δίπλα στο χωριό Ριζοβούνι) και το Κάστρο των Ρωγών (δίπλα στο χωριό της Νέας Κερασούντας), κάτι που δεν μας το αρνήθηκε αλλά πέραν αυτού εγώ θα συμπληρώσω ότι πρέπει και τα δύο αυτά μνημεία να τύχουν ανάλογης προσοχής από τους υπευθύνους όσον αφορά την εκτέλεση εργασιών καθαρισμού και ανάδειξής των.

Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω, σε όσους δεν το γνωρίζουν ή δεν το έχουν αντιληφθεί ακομη, το τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα που έχει ο Δήμος Ζηρού από την ύπαρξη εντός των διοικητικών ορίων του, εξαιρετικά σημαντικών αρχαιολογικών χώρων (Αρχαίο Όρραον, Αρχαίες Βατίες, Κάστρο Ρωγών, Ρωμαϊκό Υδραγωγείο, Παλαιολιθικό Σπήλαιο Ασπροχάλικου, Κάστρο Πέντε Πηγαδίων) αλλά και σημείων απαράμιλλου φυσικού κάλλους (Λίμνη Ζηρού, Κοκκινοπηλός, Θεσπρωτικά Όρη, Λούρος ποταμός, Πλατανόδασος και πηγές Αγίου Γεωργίου), τα οποία με την κατάλληλη οργάνωση, διαχείριση και προβολή μπορούν να αποτελέσουν ένα ελκυστικότατο τουριστικό προϊόν το οποίο θα προσδώσει μεγάλη προστιθέμενη αξία στον τόπο μας και θα συμβάλει τα μέγιστα στην πολυπόθητη ανάπτυξη της περιοχής μας.
Δυστυχώς, η Δημοτική Αρχή Ζηρού επί οκτώ χρόνια δεν δείχνει να το έχει αντιληφθεί και γι αυτό δεν έχει κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά ποτέ δεν είναι αργά γι αυτή, εκτός και αν το αφήσει ως πρόκληση για τους επόμενους που θα διοικήσουν τον Δήμο Ζηρού.