Συνέντευξη της Βικτώριας Χίσλοπ στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

H ΒΙΚΤΟΡΙΑ ΧΙΣΛΟΠ γεννήθηκε στο Λονδίνο. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στην Οξφόρδη και έχει εργαστεί στον εκδοτικό χώρο αλλά και ως δημοσιογράφος, προτού στραφεί στη συγγραφή. Αντλώντας έμπνευση από μια επίσκεψη στη Σπιναλόγκα, την εγκαταλειμμένη αποικία των λεπρών στα ανοιχτά της Κρήτης, έγραψε Το Νησί το 2005. Το βιβλίο έχει πουλήσει πάνω από 5 εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί σε 35 γλώσσες, ενώ έγινε σειρά στην ελληνική τηλεόραση το 2010. Η Βικτόρια αναδείχθηκε κορυφαία Πρωτοεμφανιζόμενη Συγγραφέας στα British Book Awards και απέσπασε πολλές διακρίσεις στη Γαλλία. Επίσης, το μυθιστόρημά της Το Νήμα μπήκε στη βραχεία λίστα των British Book Awards. Τα επόμενα βιβλία της έφτασαν στο Νο 1 της λίστας της SundayTimes. Το ΟΣΟΙ ΑΓΑΠΙΟΥΝΤΑΙ κατέλαβε κατευθείαν την πρώτη θέση στα μπεστσέλερ της SundayTimes με το που εκδόθηκε, τον Ιούνιο του 2019. Η Βικτόρια μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στην Αγγλία και την Ελλάδα. Μιλάει άψογα γαλλικά και ελπίζει να φτάσει στο ίδιο επίπεδο και στα ελληνικά. Πρόσφατα αναγορεύτηκε Επίτιμη Διδάκτωρ των Γραμμάτων από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ στη Θεσσαλονίκη.

Ερ.: Πώς ξεκινά κάθε φορά η περιπέτεια συγγραφής ενός βιβλίου;
Απ.: Το θέτετε υπέροχα! ‘’Περιπέτεια’’ μια θαυμάσια λέξη για να περιγράψεις το ταξίδι – επειδή σε οδηγεί πάντα σε κάτι άγνωστο! Ξεκινά κάποια στιγμή πολύ ξεχωριστή, όταν μια ιδέα αστράφτει στο μυαλό σου και σκέφτεσαι ‘’ αυτό είναι, αυτό θέλω πραγματικά να το κάνω’’ δεν είναι κάτι αδιάφορο που ξεκινάς με μισή καρδιά αλλά μια σπίθα αληθινή που σε συνεπαίρνει.

Ερ.: Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί το βιβλίο «Το νησί της Μαρίας», εκδόσεις Ψυχογιός;
Απ.: Η ‘’ σπίθα’’ για να γραφτεί αυτό το βιβλίο ήταν μια συζήτηση με μια δασκάλα, την Κυριακή του Πάσχα πριν από τρία χρόνια, συναντηθήκαμε στο σπίτι κάποιου κοινού μας φίλου σ’ ένα χωριό κοντά στον Άγιο Νικόλαο. Την έλεγαν Ηρώ και στην συζήτηση που είχαμε μου είπε ότι ένα σωρό ζητήματα που υπήρχαν στο Νησί ( το στίγμα, η διαφορετικότητα, η απομόνωση) άγγιζαν τα παιδιά του σχολείου της αλλά παρά το γεγονός ότι όλα ήταν εξοικειωμένα με το νησί της Σπιναλόγκα που βρίσκονταν τόσο κοντά, το βιβλίο δεν ήταν κατάλληλο για να διαβαστεί από τόσο μικρές ηλικίες αυτή ήταν η ‘’σπίθα’’ στο μυαλό μου. Σκέφτηκα -« θα προσπαθήσω να γράψω μια εκδοχή για τα παιδιά’’ είπα ‘’θα προσπαθήσω’’ επειδή εκείνη τη στιγμή δεν ήμουν σίγουρη ότι θα τα καταφέρω. Δούλεψα όλο το καλοκαίρι πάνω σ’ αυτήν την ιδέα κι ανακάλυψα ότι μπορούσα να το κάνω κυρίως επειδή στο Νησί υπήρχαν κεντρικοί χαρακτήρες που ήταν παιδιά, αυτό ήταν το μόνο πράγμα που ήξερα ότι ήταν απολύτως απαραίτητο για ένα παιδικό βιβλίο, έπρεπε να υπάρχουν χαρακτήρες με τους οποίους τα παιδιά μπορούσαν να ταυτιστούν. Πριν από δυο μέρες έζησα μια εντελώς ιδιαίτερη στιγμή, πήγα στο σχολείο της Ηρούς ( 3ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Νικολάου) όπου έκανα την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, τα παιδιά είχαν ετοιμάσει ένα σωρό ερωτήσεις κι όλη η εκδήλωση ήταν ζωντανή και συναρπαστική.

Ερ.: Η Ρίτα, που μένει στην Αγγλία, κάθε καλοκαίρι επισκέπτεται στην γιαγιά της, Μαρία, στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης. Από αυτήν μαθαίνει μια κρυμμένη ιστορία της οικογένειας. Είναι αλήθεια ότι κάθε οικογένεια έχει τη δική της ιστορία ;
Απ.: Είμαι σίγουρη ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει, κάθε οικογένεια είναι σύνθετα μοναδική και πολύ συχνά υπάρχουν ιστορίες που δεν περνούν από γενιά σε γενιά γι αυτό και στην παρουσίαση που έγινε στον Άγιο Νικόλαο ενθάρρυνα τα παιδιά να μιλούν με τους παππούδες τους και να τους ρωτούν για το πώς ήταν η ζωή όταν εκείνοι ήταν παιδιά, μ αυτόν τον τρόπο μπορούν να μαθαίνουν περισσότερα για το παρελθόν και τις ρίζες τους.

Ερ.: Η Μαρία στην παιδική της ηλικία ζει μέσα στον κίνδυνο αφού μένει δίπλα στο νησί Σπιναλόγκα. Γιατί , οι υγειονομικές Αρχές, διάλεξαν αυτό το νησί για να πηγαίνουνε τους λεπρούς;
Απ.: Το 1898 ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά το βακτήριο της λέπρας από το Νορβηγό γιατρό Armauer Hansen. Ήταν μια τεράστια επιστημονική ανακάλυψη για μια ασθένεια που είχε πλήξει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, πριν από αυτή δεν γνωρίζαμε την αιτία της ασθένειας από εκείνη τη στιγμή όμως έγινε κατανοητό ότι δεν υπήρχε κάποιο μυστήριο, δεν ήταν το αποτέλεσμα κάποια κατάρας ή κάποια θεϊκή τιμωρία, ήταν ένα νόσημα μεταδιδόμενο και οι γιατροί πρότειναν από το 1903 τη δημιουργία απομονωμένων θεραπευτηρίων. Η Σπιναλόγκα επιλέχτηκε γι αυτό το σκοπό επειδή ήταν ένα νησί όπου οι άνθρωποι μπορούσαν να απομονωθούν με τρόπο αποτελεσματικό ενώ η τροφοδοσία τους ήταν σχετικά εύκολη καθώς το νησί απέχει μερικές εκατοντάδες μέτρα από την Κρήτη.

Ερ.: Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου περνάτε τα μηνύματα αλληλεγγύης και φιλίας. Είναι αλήθεια ότι αυτά τα αισθήματα γιγαντώνουν όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε κίνδυνο;
Απ.: Ασφαλώς, νομίζω ότι όλοι το είδαμε την περίοδο της πανδημίας όταν πολλοί άνθρωποι έδειξαν την ευγένεια του χαραχτήρα τους. Και φυσικά ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στην Ουκρανία προκάλεσε μια τεράστια αυθόρμητη αντίδραση, πολύς κόσμος άνοιξε τα σπίτια του για να υποδεχτεί τους πρόσφυγες στέλνοντας ότι μπορούσε για να βοηθήσει όσους έζησαν τη βαναυσότητα του πολέμου. Και πιστεύω ότι οι περισσότεροι ευρωπαίοι έμειναν έκπληκτοι και πόνεσαν βλέποντας τον εφιάλτη αυτών των ανθρώπων χωρίς να τους έχουν ποτέ συναντήσει.

Ερ.: Ποια άλλα μηνύματα μέσα από τους χαρακτήρες του βιβλίου θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες;
Απ.: Νομίζω ότι πολλά παιδιά θα ταυτιστούν με ορισμένους χαρακτήρες, υπάρχει πάντα κάποιος που μένει στο περιθώριο επειδή είναι διαφορετικός (είτε πάσχει από λέπρα είτε όχι) και είμαι βέβαιη ότι αρκετά παιδιά έχουν ζήσει την απώλεια και χρειάστηκε να δείξουν το γενναίο τους πρόσωπο. Κι ακόμα, η ιστορία μου περιέχει την ελπίδα κι αυτό νομίζω είναι ένα σημαντικό μήνυμα για τα παιδιά, πάντα θα υπάρχουν δύσκολες και θλιβερές στιγμές για να αντιμετωπίσουν αλλά θα πρέπει να τις ξεπερνούν καθώς η ζωή συνεχίζει το δρόμο της.

Ερ.: Μαζί με εσάς που γράφετε την ιστορία είναι και η Τζιλ Σμιθ που εικονογράφησε το βιβλίο. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός εικονογραφημένου βιβλίου;
Απ.: Η Τζιλ Σμιθ έκανε θαυμάσια δουλειά ! Μου προτάθηκε μια σειρά από εικονογραφήσεις όμως αυτή της Τζιλ ξεχώρισε αμέσως στα μάτια μου ! Ο τρόπος που ζωγραφίζει τους ανθρώπους ήταν πολύ σημαντικός για μένα, κατάφερε να εκφράσει τα συναισθήματα μ’ ένα πολύ λεπτό τρόπο και τα σχέδια της είναι πολύ δυνατά χωρίς να εκβιάζουν τη συγκίνηση. Ήρθε μαζί μου στην Κρήτη όπου περάσαμε αρκετό χρόνο βλέποντας τη Σπιναλόγκα αλλά και μουσεία που έδειχναν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων την περίοδο της αφήγησης. Ερωτεύτηκε την Κρήτη κι έκανε εκατοντάδες λεπτομερειακά σχέδια που αργότερα χρησιμοποίησε στο βιβλίο. Ξόδεψε πολύ χρόνο με το τετράδιο των σχεδίων της μελετώντας μόνη τη Σπιναλόγκα. Βυθίστηκε πλήρως στο θέμα και σε συνδυασμό με την απλότητα και το αίσθημα που έβγαλε για το νησί κατάφερε να εικονογραφήσει τόσο πετυχημένα το βιβλίο, όλα αυτά τα στοιχεία συντέλεσαν ώστε να βγει μια δουλειά μαγική.

Ερ.: Τη σημερινή εποχή που τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση και ασχολούνται με το διαδίκτυο έχουν ελεύθερο χρόνο για να διαβάσουν ένα καλό βιβλίο ;
Απ.: Το ελπίζω και βρίσκω πολύ καταθλιπτικό το θέαμα ενός παιδιού που του δίνουν το κινητό του γονιού για να παίξει αντί να ξεφυλλίσει ένα βιβλίο, τα παιδιά εθίζονται πολύ γρήγορα σ’ αυτόν τον παθητικό τρόπο λειτουργίας. Τα βιβλία μας δίνουν πολύ χρόνο για να σκεφτούμε, να χαθούμε μέσα τους, να δραπετεύσουμε. Νιώθω πολύ τυχερή που μεγάλωσα πριν εμφανιστεί το διαδίκτυο, αυτός είναι ο λόγος που διάβασα τόσο πολύ κι ενστικτωδώς πιστεύω ότι αυτό έκανε καλό στο μυαλό και τη φαντασία μου .

Ερ.: Είχατε ποτέ φανταστεί τον εαυτό σας ως συγγραφέα παιδικών βιβλίων;
Απ.: Ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι θα μπορούσα να γράψω ένα βιβλίο για παιδιά ! Όμως ήταν μια πολύ όμορφη εμπειρία , θα έλεγα ότι είναι πιο δύσκολο από το να γράφεις για ενήλικες επειδή πρέπει να σκεφτείς μ’ έναν τρόπο πιο ‘’νεανικό’’, ήταν λοιπόν μια πρόκληση και είμαι πολύ χαρούμενη για το αποτέλεσμα .

Ερ.: Όταν ήσασταν μικρή ποιος ήταν ο αγαπημένος σας συγγραφέας που τον είχατε ως πρότυπο;
Απ.: Μεγάλωσα πριν τον ερχομό του Χάρρυ Πότερ και πρέπει να πω ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν πολλά καλά βιβλία για παιδιά. Ήταν έντονος ο διαχωρισμός ανάμεσα στα κοριτσίστικα βιβλία(που μιλούσαν για παράδειγμα για μπαλαρίνες) και τα βιβλία που απευθύνονταν σε αγόρια και μιλούσαν βασικά για περιπέτειες. Διάβασα πολλές ιστορίες μιας συγγραφέως που λέγεται Enid Blyton όμως σε καμιά περίπτωση δεν θα τη σύστηνα για τα σημερινά παιδιά ! Όταν έγινα δέκα χρονών ανακάλυψα τα βιβλία της Αγκάθα Κρίστι κι αυτή ήταν μεγάλη ανακούφιση.

Ερ.: Ποια είναι τα αγαπημένα παιδικά βιβλία που έχετε στην βιβλιοθήκη σας;
‘Απ.: ’Είμαι ο Δαυίδ’’ της Ανν Χολμ και το ‘’TheButterflyLion” του Michael Morpurgo.

Μετάφραση από τα αγγλικά:
Απόστολος Σπυράκης