Συνέντευξη της συγγραφέως Κάρμε Ριέρα στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Η Κάρμα Ριέρα γεννήθηκε στην Πάλμα δε Μαγιόρκα, το 1948. Εργάζεται ως καθηγήτρια Ισπανικής Φιλολογίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Η λογοτεχνική της καριέρα αρχίζει το 1975 και συνεχίζεται ακατάπαυστα έως σήμερα, καθιερώνοντάς την ως μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της σύγχρονης καταλανικής λογοτεχνίας. Πέρα από τα πολυάριθμα βραβεία τα οποία της έχουν απονεμηθεί κατά τη διάρκεια της λογοτεχνικής της διαδρομής ( Josep Pla, Sant Jordi, Ramon Llull, Anagrama), από το 2013 καταλαμβάνει το έδρανο «n» της Βασιλικής Ακαδημίας της Ισπανίας. Το Σχεδόν Νεκρή Φύση αποτελεί την πρώτη ενασχόλησή της με τη νουάρ λογοτεχνία.

Ερ.: Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του μυθιστορήματος «Σχεδόν νεκρή φύση», εκδόσεις Carnívora;

Απ.: Το 2007 εξαφανίστηκε ένας φοιτητής του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, ο Romain Lannuzel, πράγμα το οποίο με σόκαρε πολύ και αποτέλεσε αφορμή για το μυθιστόρημά μου. Η υπόθεση του Lannuzel είχε κλείσει, αλλά ξανάνοιξε όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο μου. Μερικές φορές η λογοτεχνία είναι χρήσιμη, είπα μέσα μου…

Ερ.: Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται μέσα στον πανεπιστημιακό χώρο. Ανήκει λοιπόν στην κατηγορία του campus novel;
Απ.: Ναι, εκτός από νουάρ, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα είναι και campus novel.

Ερ.: Η η εξαφάνιση του φοιτητή, έγινε κατά την υλοποίηση ενός προγράμματος Εράσμους. Κατά πόσο η πραγματικότητα συμβαδίζει με την φαντασία στην συγγραφή ενός μυθιστορήματος;

Απ.: Για εμένα προσωπικά, σχεδόν πάντα. Εξάλλου, η αφετηρία για όλα σχεδόν τα μυθιστορήματα που έχω γράψει είναι ένα πραγματικό γεγονός. Το En el último azul [Στο τελευταίο γαλάζιο], το πιο βραβευμένο και μεταφρασμένο μου μυθιστόρημα, ξεκινά από το θάνατο στην πυρά μιας ομάδας Εβραίων της Μαγιόρκας, οι οποίοι είχαν μεταστραφεί στο Χριστιανισμό. Ορισμένα στοιχεία από τα αρχεία μού επέτρεψαν να οργανώσω έναν φανταστικό κόσμο που κατέληξε να γίνει πραγματικός.

Ερ.: Τον εξαφανισθέντα ήρωα του μυθιστορήματος που είναι Ρουμάνος και φοιτά στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης με το Εράσμους, τον αναζητούν με τοιχοκολλημένες αφίσες στην πανεπιστημιούπολη δύο συμφοιτητές του, η Ιταλίδα Λάουρα Κρεμόνα και ο Μαρσέλ Μπρου. Μπορούν να συνεισφέρουν στο να βρεθεί ο Κονσταντίνου Ιλιέσκου;

Απ.: Ναι, βεβαίως. Τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική οι αφίσες με τις φωτογραφίες είτε θυμάτων, είτε πολιτικών κατά την περίοδο της προεκλογικής τους εκστρατείας, είτε δολοφόνων συνιστούν πάντα έναν τρόπο για να τραβήξει κανείς την προσοχή.

Ερ.: Και κάποια στιγμή εξαφανίζεται και η Λάουρα. Είναι αλήθεια ότι είχε ερωτική σχέση με τον Ιλιέσκου;

Απ.: Για να είμαι ειλικρινής, δεν θυμάμαι. Ποτέ δεν ξαναδιαβάζω τα μυθιστορήματά μου. Εάν έτσι φαίνεται στο μυθιστόρημα, τότε η απάντησή μου είναι ναι.

Ερ.: Αυτά τα γεγονότα εμπλέκουν στην έρευνα την υπαστυνόμο Μανουέλα Βάθκεθ. Αυτό κάνει το μυθιστόρημά σας να αποκτήσει αστυνομική πλοκή;

Απ.: Η πλοκή του μυθιστορήματός μου είναι αστυνομική, φυσικά.

Ερ.: Με εκπλήσσει το γεγονός ότι όπως περιγράφετε τον πανεπιστημιακό κόσμο μοιάζει σαν να είναι ένας κόσμος που δεν είναι αγγελικά πλασμένος. Από πού προέρχεται η διαφθορά και οι κίνδυνοι που απειλούν το πανεπιστήμιο;

Απ.: Γνωρίζω πολύ καλά το πανεπιστήμιο, διδάσκω εκεί από τα 21 μου, στην αρχή ως βοηθός, αργότερα ως καθηγήτρια. Το χειρότερο χτύπημα, κατά τη γνώμη μου, ήρθε από το Σχέδιο Μπολόνια, με τη θεωρητική υποτίμηση της διδακτικής διαδικασίας, τη μείωση του αριθμού των ετών, την εμφύτευση νέων βαθμίδων, κλπ. Επίσης, στην Ισπανία τουλάχιστον, περισσεύουν οι απόφοιτοι πανεπιστημίου, ενώ λείπουν οι καλοί επαγγελματίες, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, μηχανικοί, κλπ., οι οποίοι είναι απαραίτητοι σε οποιαδήποτε χώρα.

Ερ.: Διαβάζοντας το μυθιστόρημα μαθαίνουμε πως στους πανεπιστημιακούς χώρους, τους γεμάτους με συνθήματα τοίχους και τα πανό με τις βρισιές κατά του πρύτανη, κυριαρχεί μια νέα τάξη, επιβεβλημένη από κάποιους που δεν ενδιαφέρονται να κάνουν μάθημα και στοχοποιούν κάποιους καθηγητές. Αυτές οι αναφορές σας έχουν σχέση με την πανεπιστημιακή πραγματικότητα, στην Ισπανία;

Απ.: Απολύτως. Είναι ένα γεγονός από το οποίο πολύ συχνά υποφέρουμε. Όταν έγραψα το μυθιστόρημα η Φιλοσοφική Σχολή του Αυτόνομου Πανεπιστημίου τελούσε υπό κατάληψη, στην οποία ηγούνταν ριζοσπαστικές ομάδες, πολλές εκ των οποίων δεν είχαν σχέση με το πανεπιστήμιο.

Ερ.: Και έπειτα γράφετε :«Η κινητήριος δύναμη για την αλλαγή της χώρας, αυτή που θα μας έκανε πιο ελευθέρους, πιο καθαρούς, πιο έξυπνους και ευτυχείς, βρισκόταν στην εκπαίδευση». Σήμερα η εκπαίδευση γιατί κλυδωνίζεται και κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να παρουσιάσει ανεπανόρθωτες ρωγμές;

Απ.: Επειδή οι πολιτικοί ουδέποτε έχουν πάρει στα σοβαρά την εκπαίδευση. Λες και πιστεύουν ότι όσο πιο αμόρφωτοι και ακαλλιέργητοι είναι οι πολίτες, τόσο πιο εύκολα θα τους χειραγωγούν. Και κάτι τέτοιο τους βολεύει πολύ.

Μετάφραση από τα ισπανικά: Natalia Velasco.