Συνέντευξη του ποιητή Γιώργου Δάγλα στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Γιώργος Δάγλας γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1958 και σήμερα ζει στην Αθήνα, όπου και δραστηριοποιείται ως υπεύθυνος των εκδόσεων Κύμα. Είναι μέλος του Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (ΠΕΛ) και ως στιχουργός μέλος του οργανισμού συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων «Αυτοδιαχείριση» . Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: «Η Μέρα των Φωταγωγών», «Το Μαύρο Χιόνι», «Καντάδες για Ένα Δαίμονα» και «Ταριχευτές Πουλιών». Η συλλογή «Καντάδες για Ένα Δαίμονα» έχει μελοποιηθεί και κυκλοφορείται σε cd. Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά.

Ποια ήταν τα πρώτα σας διαβάσματα και η πρώτη σας επαφή με την ποίηση;
Όταν αποχωρούσα από τα βαρετά μαθήματα του σχολείου, κατέφευγα στο κοντινό βιβλιοχαρτοπωλείο και ξεφύλλιζα ποιητικές συλλογές. Πράγμα αφύσικο. Κανονικά έπρεπε να καπνίζω κρυφά και όχι να διαβάζω Καρυωτάκη, Λαπαθιώτη και Λωτρεαμόν. Βέβαια αυτά συνδυάστηκαν αργότερα όταν έγραφα στο πίσω μέρος από το πακέτο των τσιγάρων. Έτσι, αφού είχα διαβάσει εν τω μεταξύ Ρίτσο, Ελύτη και Μυρτιώτισσα, σκέφτηκα ότι για να συγκινήσω τον πρώτο πλατωνικό μου έρωτα έπρεπε να γράψω ένα ποίημα. Ήταν ένα αδόκιμο, μεγαλόστομο ποιηματάκι που δεν πέτυχε το σκοπό.

Πότε ξεκίνησε το ταξίδι σας στη συγγραφή;
Ήμουν 16 χρονών. Συνέχισα να γράφω και να ενηλικιώνεται μαζί με μένα και η γραφή μου. Ακολούθησαν εμπειρίες, περιπλανήσεις, έρωτες, αναγνώσεις και βιώματα που έκλειναν και άνοιγαν ενότητες.

Πότε νιώθετε ότι πρέπει να εκδοθεί μια ποιητική συλλογή;
Όταν βρίσκεσαι σε μια στιγμή έκλαμψης, γράφεις ποιήματα και κάποια στιγμή πρέπει η ποιητική συλλογή να εκδοθεί, να την αποχωριστείς για πάντα και να μπορέσεις να συνεχίσεις και να εξελιχτείς. Όταν εκδοθεί μια συλλογή μου, δεν την ξαναδιαβάζω ποτέ. Είναι ένα κεφάλαιο που έκλεισε .Φοβάμαι μην επηρεαστώ από τον εαυτό μου.

Αλήθεια, πώς διαλέξατε τον τίτλο της τελευταίας ποιητικής συλλογής;
Ο πρώτος τίτλος της συλλογής ήταν «Ενεργά Ηφαίστεια». Ήθελα να μιλήσω για τη διαρκή φλόγα μέσα μας αλλά και πόσο εκρηκτικά μπορεί να είναι τα ποιήματα. Τελικά κατέληξα στους «Ταριχευτές Πουλιών», βλέποντας να περιορίζονται οι ελευθερίες, να καταστρατηγούνται τα δικαιώματα, να «λιγοστεύει» ο αέρας. Και γιατί βέβαια τα πουλιά πετούν ελεύθερα, αλλά πιο πολύ γιατί ένα ποίημα περιέχει ένα μήνυμα, ίσως κάποιες φορές κωδικοποιημένο.

Μου άρεσε το ποίημα «Ο Τρελός Ταχυδρόμος». Μπορούν να στεριώσουν οι αλαφροΐσκιωτοι στη σημερινή κοινωνία μας;
Ο ίδιος ο ποιητής είναι στοιχειωμένος, σημαδεμένος, καταραμένος. Όταν γράφει δεν ανήκει σε αυτόν τον κόσμο. Αλλοπαρμένος κι αλαφροΐσκιωτος. Ίσως, τρελός. Στη φαντασία του ποιητή έχει καταφύγει η αλήθεια. Η μοίρα του ποιητή είναι να υποφέρει σε αυτό τον κόσμο. Δεν είναι ο δικός του. Ο ίδιος είναι ένας ασκητής, ένας μοναχός χωρίς θρησκεία.

Από πού πηγάζουν ο τόνος, το ύφος και η ταπεινότητα της ποίησής σας;
Όταν, όπως είπα παραπάνω, ζεις ως ασκητής, από εκεί πηγάζει και η ταπεινότητά σου. Μέσα από το ποίημα λυτρώνεσαι και ανάβει η σπίθα που θα μεταλαμπαδευτεί.

Πώς γράφει και εμπνέεται ένας ποιητής;
Προφανώς, δεν θα γράψεις στην αναπαυτική σου πολυθρόνα δίπλα στο τζάκι, ούτε στις ακρογιαλιές του Αιγαίου μαζεύοντας βότσαλα. Θα κατέβεις κάτω. Να νιώσεις την αγωνία και την ανάσα των ανθρώπων. Να μπεις μέσα τους και να γίνεις η φωνή τους. Να πάρεις το συναίσθημα, την οργή, το παράπονο και να το κάνεις τραγούδι.

Διαβάζουν σήμερα οι έλληνες ποίηση;
Υπάρχουν αναγνώστες ποίησης που έχουν κρυμμένο ένα ποιητή μέσα τους. Όπως υπάρχουν και ποιητές που δεν έγραψαν ποτέ. Η ποίηση έχει λίγους αλλά ποιοτικούς αναγνώστες. Θα εντοπίσουν, θα ξεχωρίσουν και θα νιώσουν ένα καλό ποίημα. Θα κρατήσουν και θα σφραγίσουν μέσα τους τα ποιήματα που τους άγγιξαν.

Πολλοί νέοι γράφουν ποίηση. Το όνειρό τους είναι να εκδοθούν οι στίχοι τους. Παλαιότερα περίμεναν με αγωνία να αποκτήσει οντότητα η πρώτη τους ποιητική συλλογή. Σήμερα ανεβάζουν τα ποιήματά τους στο διαδίκτυο. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να βοηθήσει την ποίηση; Η τεχνολογία και ειδικά το ιντερνέτ έχει βοηθήσει . Αλλά μόνο αυτό. Δεν έχει το βασικό που είναι οι αισθήσεις. Η μυρωδιά του τυπωμένου χαρτιού, το ξεφύλλισμα, αχόρταγη ματιά. Ένα βιβλίο είναι μια παρακαταθήκη στον χρόνο. Θα υπάρχει σε βιβλιοθήκες, θα ταξιδεύει, θα χαρίζεται, θα δανείζεται. Ένα ποίημα που θα διαβάσεις στο ιντερνέτ θα ξεχαστεί, το βιβλίο, αντίθετα, θα το ανασύρεις από τη βιβλιοθήκη σου και θα ανατρέξεις. Αλλά και στο βιβλίο και στο ιντερνέτ έχουμε το θέμα της ποσότητας και της ποιότητας. Τα βιβλία που θα ξεχωρίσουν είναι μετρημένα.

Με τα πρώτα τους δημοσιεύματα αρκετοί χαρακτηρίζονται ποιητές. Ποια είναι η γνώμη σας;
Ο ποιητής θέλει τον χρόνο του να κατακτήσει το προσωπικό του ύφος, να γίνει αναγνωρίσιμος. Απογοητεύομαι και είμαι επιφυλακτικός όταν βλέπω κάποιον να υπογράφει ποιητής. Είναι κάτι που δεν θα προσδιορίσεις ο ίδιος. Ο Μίλτος Σαχτούρης το είπε με αυτοσαρκασμό όταν, στην Πατησίων, μια ευγενική Κυρία τον σταμάτησε να του πει: Συγγνώμη, Κύριε, ξεχαστήκατε και φορέσατε μια πράσινη και μια κίτρινη κάλτσα. Μα Κυρία μου, της απαντά, δεν το ξέρετε; Είμαι ποιητής!

Είστε εκδότης και εκδότης του περιοδικού «Κύμα». Πώς συνδυάζετε τον ποιητή και τον εκδότη;
Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιούμαι στον εκδοτικό οίκο «Κύμα» που εκδίδει και το ομώνυμο περιοδικό σε μια εποχή δύσκολη για πρίγκιπες και εκδότες. Το να είναι κάποιος εκδότης και ποιητής είναι σημαντικό, γιατί ως ομότεχνος θα σκύψει πάνω στο έργο με αγάπη και εκτίμηση, ο εκδότης και ο ποιητής είναι δυο άνθρωποι σε έναν χωρίς να είναι διχασμένη προσωπικότητα. Προσωπικά πιστεύω πως ένας εκδότης ποιητής είναι στην ουσία ποιητής εκδότης. Όσο κι η δουλειά του εκδότη απαιτεί τέχνη και καλαισθησία, αυτό που σε χαρακτηρίζει πρώτα είναι το έργο σου. Με βάση αυτό λειτουργείς ως εκδότης. Μπορεί να σταματήσεις να δουλεύει ως εκδότης αλλά ποίηση θα γράφεις μέχρι το τέλος.

Ποια τα κριτήριά σας που πρέπει να έχει ένας συγγραφέας για να εκδώσει το έργο του στον εκδοτικό οίκο «Κύμα»;
Ας μη κρυβόμαστε. Τα προσωπικά μου κριτήρια είναι απαγορευτικά για πλήθος υποψηφίων να εκδοθούν. Αλλά από την άλλη δεν πρέπει να κλείνεις ούτε την πόρτα ούτε τον δρόμο σε νέους ποιητές και πεζογράφους. Απλά χρειάζεται η εμπειρική ματιά που μπορεί να ξεχωρίσει το είδος του νεοσσού και το αυριανό άνοιγμα των φτερών του. Πιστεύω πως τα κριτήρια είναι ασφαλή και δεν προκαλούν αδικίες.

Και η κατάσταση στον εκδοτικό χώρο όσον αφορά την ποίηση πώς είναι;
Είναι μια κατάσταση απλή και ταυτόχρονα περίπλοκη. Κάθε εκδότης έχει τη δική του πολιτική στην έκδοση ενός βιβλίου και στη συνεργασία με τον συγγραφέα. Ειδικά στην ποίηση, με το περιορισμένο αναγνωστικό κοινό, ο συγγραφέας συμμετέχει οικονομικά στο κόστος της έκδοσης αλλά παίρνοντας και ανταποδοτικά έναν αριθμό αντιτύπων. Οι εκδότες πρέπει να στηρίζουν κυρίως τους νέους ποιητές, να τους δίνουν χώρο και βήμα να δουν το βιβλίο τους τυπωμένο και να το δουν και στα βιβλιοπωλεία. Επίσης η προώθηση είναι θέμα που πρέπει να έχουμε στον νου μας. Και η σχέση μας με τον συγγραφέα πρέπει να στηρίζεται στην καλή συνεργασία.

Υπάρχει η φροντίδα της πολιτείας για το ποιητικό βιβλίο;
Η κατάσταση στον εκδοτικό τομέα είναι δύσκολη και για τους εκδότες και για τους ποιητές. Οι αρμόδιοι της πολιτείας θα πρέπει να σκύψουν σε αυτό το θέμα.

Ποιες ποιητικές συλλογές έχετε δίπλα στο μαξιλάρι σας;
Ανατρέχω πάντα στο «Κατά Σαδδουκαίων» του Μιχάλη Κατσαρού και στο «Τρία Κλικ Αριστερά» της Κατερίνας Γώγου.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας ποίημα;
«Ο Τρελός Λαγός» του Μίλτου Σαχτούρη.