Συνέντευξη του Maurice Attia , στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ο Μωρίς Αττιά γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1949. Εργάζεται ως ψυχίατρος-ψυχαναλυτής. Παράλληλα γράφει σενάρια για το σινεμά. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν και τα βιβλία του (με ήρωα τον Πάκο Μαρτίνεθ) Το Μαύρο Αλγέρι, Η Κόκκινη Μασσαλία, Παρίσι μπλουζ και Η λευκή Καραϊβική. Ο Μωρίς Αττιά έχει εκδώσει επίσης τα μυθιστορήματα Ça va bien, Fautes de conduites, Le Carnaval des gueux, Rue Oberkampf, Une rude journée, και τη μελέτη Drames de l’adolescence, familles en séance-Récits cliniques.
Ερ.: Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του μυθιστορήματος « Το κόκκινο και το φαιό », εκδόσεις Πόλις;
Απ.: Επιστρέφοντας από τις Αντίλλες, όπου είχα εργασθεί για δύο χρόνια σε ψυχιατρείο παίδων, η γυναίκα μου κι εγώ φύγαμε με αυτοκίνητο για να επισκεφθούμε την Τοσκάνη: την ημέρα της άφιξής μας στην Ιταλία, ο Άλντο Μόρο είχε απαχθεί από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες. Επιπροσθέτως, εργάσθηκα σ’ ένα ομαδικό γραφείο, όταν άφησα το Παρίσι για την Ορλεάνη, στην οδό Σαμπρόλ, απέναντι από ένα μικρό, ιδιαίτερο ξενοδοχείο. Μετά από μια μικρή έρευνα, ανακάλυψα ότι ήταν εκεί, όπου είχαν εγκατασταθεί η εφημερίδα «Ο Αντισημίτης» και η «Grand Occidentde France». Αυτούς τους αβέβαιους καιρούς της έκρηξης του λαϊκισμού, θέλησα να κάνω μία δουλειά υπενθύμισης…
Ερ.: Ο Πάκο Μαρτίνεθ, που τον γνωρίσαμε στο Μαύρο Αλγέρι, την Κόκκινη Μασσαλία, το Παρίσι μπλουζ και τη Λευκή Καραϊβική, εργάζεται ως δημοσιογράφος. Γιατί ασφυκτιά μέσα στη ρουτινιάρικη ατμόσφαιρα της δουλειάς του.
Απ.: Αυτός ο ήρωας δεν ξέγραψε ποτέ τη δουλειά του ως αστυνόμου και η διπλή εργασία της κινηματογραφικής κριτικής και του δικαστικού ρεπορτάζ απέχουν πολύ από το να ικανοποιήσουν την κλίση του στον κίνδυνο.
Ερ.: Αν και έχουν περάσει τόσα χρόνια, από την απαγωγή του Άλντο Μόρο γιατί αυτή η υπόθεση προκαλεί ακόμη εντύπωση;
Απ.: Αλίμονο, εάν ο Έλληνες ίσως τη θυμούνται, στη Γαλλία κανένας πια δε θυμάται μήτε τις πολιτικές διακυβεύσεις εκείνης της εποχής, μήτε τη βία που βασίλευε στην Ιταλία από την πλευρά της άκρα δεξιάς και της άκρα αριστεράς.
Ερ.: Ο Πάκο πείθει την εφημερίδα του να τον στείλει στη Ρώμη για να καλύψει το γεγονός.
Απ.: Ποιος είναι ο λόγος που θέλει να ασχοληθεί με τέτοια δύσκολη υπόθεση;
Γιατί, έχοντας έρθει αντιμέτωπος με την άκρα δεξιά κατά τη διάρκεια του πολέμου της Αλγερίας (“Το μαύρο Αλγέρι”) με την OAS (Οργάνωση Μυστικός Στρατός) και με την άκρα αριστερά με τους λουξεμβουργιστές και τους τροτσκιστές στη Μασσαλία (“Η κόκκινη Μασσαλία”) και την προλεταριακή αριστερά, το μαοϊκό κίνημα στη Βενσέν (“Παρίσι μπλουζ”), πιστεύει αφελώς ότι είναι έτοιμος να καλύψει το γεγονός, παρόλο που δε μιλά καθόλου ιταλικά, πεπεισμένος ότι αυτή η απαγωγή δε θα διαρκούσε παρά μερικές μέρες. Ο ΆλντοΜόρο είτε θα εκτελούνταν γρήγορα είτε θα απελευθερωνόταν κατόπιν ανταλλαγής με μερικά μέλη των Ταξιαρχιών. Η κράτηση διήρκεσε 55 ημέρες!
Ερ.: Στη Ρώμη γνωρίζει τη γοητευτική δημοσιογράφο της La Repubblica Λέα Τρότσκι, που τον βοηθά ως διερμηνέας και πληροφοριοδότρια. Η γοητεία της γυναίκας γιατί μας απογειώνει πάντα στα αστυνομικά μυθιστορήματα;
Απ.: Λαμβάνοντας υπόψη την αστραφτερή ομορφιά της Ιρέν, της συντρόφου του, ο Πάκο δε θα μπορούσε να γίνει μοιχός με ένα οποιοδήποτε όμορφο κορίτσι. Αλλά είναι αληθές ότι στα περισσότερα αστυνομικά, οι συγγραφείς περιγράφουν τις γυναίκες είτε μοιραίες, είτε παλιοθήλυκα. Όσον αφορά εμένα, τις προτιμώ έξυπνες και με προσωπικότητα.
Ερ.: Το μυθιστόρημα έχει γραφεί σε δυο πλάνα: Στο πρώτο αναφέρεστε στον Πάκο και στο δεύτερο γράφει ο Άλντο Μόρο. Πώς μπορέσατε να μπείτε στην ψυχοσύνθεση του Αλντο Μόρο;
Απ.: Διάβασα την προσωπική του αλληλογραφία καθώς επίσης και την περιγραφή που του έκανε μία τρομοκράτης. Ξαναείδα την ταινία του Μάρκο Μπελόκιο «Buongiornonotte» («Καλημέρα, νύχτα») η οποία αφηγείται τις σχέσεις μεταξύ των μελών των Ταξιαρχιών και του ιδίου. Επιπρόσθετα, το επάγγελμά μου ως ψυχαναλυτή με βοήθησε να φανταστώ την εσωτερική του κατάσταση και τις αγωνίες του. Αυτός ο άνδρας ήταν ένας αληθινός ανθρωπιστής και ένας λόγιος. Αγαπούσε την πατρίδα του έως του σημείου να επιδιώξει μία συμφωνία με το κομμουνιστικό κόμμα. Αγαπούσε, επίσης, πολύ τη γυναίκα του, τα παιδιά του και τα εγγόνια του. Ένα πρόσωπο αξιαγάπητο που με συγκίνησε…
Ερ.: Ο Μόρο και ο Μπερλινγκουέρ προσπάθησαν να πετύχουν τη συνεργασία της συντηρητικής παράταξης με την Αριστερά. Ποιοι φοβήθηκαν αυτή τη συνεργασία;
Απ.: Ένας γάλλος σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ συνάντησε τον πράκτορα της CIA που ήταν επιφορτισμένος να επιβλέπει την άρνηση διαπραγμάτευσης και τη θυσία του Μόρο η οποία θα επέτρεπε να εγκαταλειφθεί οριστικά η διαδικασία του ιστορικού συμβιβασμού. Πήρε, επίσης, συνέντευξη από τον Κοσίγκα, Υπουργό Εσωτερικών εκείνη την εποχή και φίλο του Μόρο. Λέει ότι δε θα συγχωρούσε ποτέ στον εαυτό του να έχει βάρος στη συνείδησή του το να αφήσει τον Άλντο Μόρο να πεθάνει.
Ερ.: Ποιοι είναι οι λόγοι που ο εξτρεμισμός και η βία ήταν σε έξαρση στη δεκαετία του 1970 στην Ιταλία;
Απ.: Εξαιτίας της γεωπολιτικής διακύβευσης της Ιταλίας εκείνη την εποχή. Βάση του ΝΑΤΟ, αίσθημα προδοσίας της εργατικής τάξης από μία νεολαία αποκοιμισμένη με την αντίσταση του PCI(Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας) κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, λίκνο του φασισμού κ.λ.π.
Ερ.: Στο μυθιστόρημα μιλάτε για την αναζήτηση της αλήθειας. Παράλληλα γράφετε για τις οικογενειακές σχέσεις, τον έρωτα, τη φιλία. Γιατί οι αξίες αυτές είναι πάντοτε διαχρονικές;
Απ.: Δίδαξα την οικογενειακή θεραπεία επί 24 έτη και άσκησα αυτές τις θεραπείες επί 30 έτη. Στις οικογενειακές σχέσεις, τον έρωτα και τη φιλία βρίσκουμε πάντα, με αόρατο τρόπο, μηχανισμούς αφοσίωσης. Στα μάτια μου, είναι η ουσιαστική και αιώνια αξία στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Ερ.: Τι θα απευθύνετε στους αναγνώστες που θα διαβάσουν το μυθιστόρημά σας;
Απ.: Μη θεωρήσετε ότι αυτά που διηγούμαι είναι αρχαία ιστορία, η δημοκρατία φαίνεται να μην είναι της μόδας: ο λαϊκισμός και ο φασισμός σαγηνεύουν ξανά. Όπως θα το έλεγε ο Τζων Κέννεντυ Τουλ, παρακολουθούμε, ανίσχυροι μπροστά στη συνωμοσία των ηλιθίων…
Μετάφραση από τα γαλλικά: Πολύνα Μπανά