Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου
Συζητάμε για την Τέχνη και τα καλλιτεχνικά μαθήματα με την εικαστικό Κατερίνα Ασλανίδου μιας και τον τελευταίο καιρό έχει ξεσπάσει μια μεγάλη συζήτηση γι΄αυτό το ζήτημα. Τέχνη και έκφραση, τέχνη και παιδεία , τέχνη στην καθημερινή μας ζωή και οπτικό μας πεδίο. Ποιά είναι η θέση της τέχνης σήμερα και πώς την αντιλαμβάνονται όχι μόνο οι άνθρωποι μιας κοινωνίας αλλά και πώς την διαχειρίζονται οι ίδιοι οι εικαστικοί. Μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση.
Μετά την εποχή του covid-19 και του εγκλεισμού μας, κάτι άλλαξε όπως φαίνεται στον πολιτισμό μας και ειδικά στον κόσμο της τέχνης. Τι είναι αυτό;
Προσωπικά δεν πιστεύω ότι η εποχή covid έχει τελειώσει αληθινά.
Ό, τι ήταν δύσκολο πριν, είναι ακόμα δυσκολότερο τώρα. Η επιβίωση, όχι μόνο για τους επαγγελματίες της Τέχνης που είχαν μηδενικό εισόδημα κι επαγγελματική δραστηριότητα καθ όλη τη διάρκεια του εγκλεισμού, αλλά και για όλους τους επαγγελματίες ήταν και πριν και μετά την πανδημία πολύ δύσκολη υπόθεση, σε όλα τα επίπεδα. Η περίοδος αυτή, ενδεχομένως μερικούς πιο ευσυνείδητους κι ευαίσθητους ανθρώπους, μέσω της εσωστρέφειας, να τους έστρεψε πιο πολύ στην Τέχνη, να τη δημιουργήσουν ή να την εκτιμήσουν, παρακολουθώντας, ακούγοντας, βλέποντας πράγματα που πριν τον εγκλεισμό δεν είχαν την ανάγκη. Οι δημιουργία κάθε είδους έγινε πιο οικεία αλλά και σε πολλές περιπτώσεις απαραίτητη, σχεδόν σαν θεραπευτικό μέσο ενάντια στα δεινά του εγκλεισμού και του φόβου.
Η τέχνη ενέχει μέσα της την έκφραση , την ελευθερία και την δημοκρατία και στην αρχαιότητά μας αποτελούσε σημαντική παράμετρο στην εκπαίδευση των παιδιών. Σήμερα αυτή η παράμετρος έχει υποβιβαστεί. Γιατί συμβαίνει αυτό?
Η Τέχνη είναι το μέσο με το οποίο μπορούμε να κάνουμε ορατά τα αόρατα. Να δημιουργήσουμε Ύλη από Φαντασία. Να μπορούμε να σκεφτούμε χωρίς περιορισμούς. Συνεπώς, μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι, εν δυνάμει, κρατώντας τη δυνατότητα της δημιουργίας ενεργή ανα πάσα στιγμή στο οπλοστάσιό μας. Τα μαθήματα Τέχνης στο σχολείο, σε κάθε βαθμίδα, θέτουν επιτακτικά τα ερωτήματα προς τον εαυτό και τον κόσμο «Πώς μπορώ να το φτιάξω αυτό?», «Γιατί δε/μου αρέσει αυτό?» «Είναι αρμονικό?» «Γιατί με κάνει να κλαίω?»Γιατί να το φτιάξω μαζί με άλλους κι όχι μόνος μου?» «Τι εκφράζω? Ποιός είμαι?
Πού στέκομαι?» Και τα ερωτήματα αυτά πάντα απαντώνται με τα εικαστικά, το θέατρο, τη μουσική, αφήνοντας στην ψυχή του παιδιού και του εφήβου ανεξίτηλο αποτύπωμα. Ο σημερινός έλληνας, έτσι όπως διαμορφώνεται από το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας, δεν πρέπει να έχει χρόνο για τα ερωτήματα αυτά, που φαντάζουν άχρηστα. Δε χρειάζεται να απασχολεί το μυαλό και να απομυζούνται οι δυνάμεις του από τα ερωτήματα αυτά. Η ικανότητα να ξεχωρίσει με τον τρόπο σκέψης του, να επιλέξει και να κρίνει πρέπει να εκλείψει. Ο σημερινός άνθρωπος πρέπει να αναμασά έτοιμες πληροφορίες, να σχετίζεται επιφανειακά με ό τι κάνει, να μην παθιάζεται και να φοβάται. Πρέπει να μην μπορεί να πει όχι, ούτε να ξεχωρίζει το καλό από το κακό, το Υψηλό και το Ωραίο από το φθηνό και το χαμηλό. Έτσι , οι αποφάσεις να λαμβάνονται χωρίς αυτόν και να μην αλλάζει τίποτα. Μόνο εκεί καταλαβαίνω ότι στοχεύει μια κυβέρνηση(ένα υπουργείο παιδείας) που θέλει να καταργήσει τα μαθήματα αυτά.
Ποιές θα είναι οι επιπτώσεις της κατάργησης του μαθήματος των καλλιτεχνικών στο λύκειο και τι θα αντιπροτείνατε;
Πέρα από τις συνέπειες στην ψυχική ανάπτυξη του νέου ανθρώπου, υπάρχουν κι άλλες που θα βλάψουν την οικογένεια και την κοινωνία ως σύνολο. Στις επόμενες πανελλήνιες του σχολικού έτους 2020-21, οι χιλιάδες μαθητές υποψήφιοι που επιθυμούν να περάσουν σε μια σχολή η οποία απαιτεί γνώση ελεύθερου και γραμμικού σχεδίου, μένουν ξεκρέμαστοι, καθώς τα μαθήματα επιλογής ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο καταργούνται από την Γ Λυκείου.
Άρα, ο υποψήφιος θα στραφεί στο φροντιστήριο σχεδίου για να καλύψει τις ανάγκες. Υποβαθμίζεται, λοιπόν, ακόμα περισσότερο ο ρόλος του Δημόσιου σχολείου, αλλά και η οικογένεια του μαθητή πρέπει να μπει σε επιπλέον έξοδα, διόλου αμελητέα. Ειδικά οι αρτινοί υποψήφιοι που χρειάζονται σχέδιο του χρόνου θα πρέπει να μετακινούνται σε άλλες πόλεις, μια φορά τη βδομάδα τουλάχιστον, για να κάνουν σχέδιο, καθώς στην Άρτα δεν υπάρχει φροντιστήριο. Όσον αφορά το υπόλοιπο Λύκειο, δηλαδή το μάθημα επιλογής στην Α τάξη και το project και την Ιστορία Τέχνης της Β τάξης, τα παιδιά επίσημα πλέον και με την υπογραφή του Υπουργείου θα βαριούνται και θα μισούν το σχολείο ακόμα περισσότερο. Πρέπει όλος ο κόσμος να γνωρίσει τι θαύματα έχουν φτιάξει στους τοίχους και στους χώρους των σχολείων οι ομάδες των μαθητών με τους καθηγητές τους, σε όλη την Ελλάδα.Τί εκπαιδευτικές επισκέψεις σε μουσεία κι εκθέσεις τέχνης έχουν γνωρίσει τα παιδιά μέσα από τους καθηγητές τους. Από σχολικές γιορτές μέχρι παραστάσεις θεάτρου με τη σύμπραξη όλων των ειδικοτήτων, και τόσα άλλα.
Οι νέοι με παραβατική συμπεριφορά, δε θα χουν καμμία διέξοδο. Οι μετανάστες κανένα τρόπο να ενταχθούν, οι εσωστρεφείς κανένα τρόπο να κάνουν φίλους, οι συνεσταλμένοι κανένα τρόπο να προκαλέσουν το ενδιαφέρον, οι ταλαντούχοι κανένα χώρο για να λάμψει το ταλέντο τους. Οι σύνθετες και βασανιστικές αναζητήσεις των νέων θα πέφτουν στο γκρεμό, στο μηδέν, στο τίποτα. Η απόφαση αυτή του Υπουργείου είναι η παραδοχή ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα πάντα θα νοσεί και δεν επιδέχεται θεραπείας. Είναι ένα έγκλημα εκ μέρους του Υπουργείου και δεν είναι εξ αμελείας.
Πώς λειτουργεί η τέχνη στην Ελλάδα του 2020 και ποιά είναι η θέση των καθηγητών της αισθητικής αγωγής στη χώρα μας;
Ακούγοντας τη λέξη Τέχνη, οι περισσότεροι αυτομάτως θα σκεφτούν κάποιον τρελό ζωγράφο ή ποιητή, κάποιες κοσμικές φιγούρες να μπαινοβγαίνουν σε γκαλερί με ακαταλαβίστικες μουντζούρες κρατώντας ένα ποτό στο χέρι. Η αληθινή τέχνη όμως σπάνια βρίσκεται εκεί, κι αυτό διδάσκουν τα καλλιτεχνικά μαθήματα. Τα έχω αναφέρει παραπάνω, όσο καλύτερα μπορώ. Η Τέχνη σήμερα, έχει φύγει εντελώς από τα χέρια του καλλιτέχνη. Το εικαστικό τον διαχειρίζεται ο επιμελητής, τον μουσικό ο μάνατζερ, τον ηθοποιό ο επιχειρηματίας, κι ό,τι πούνε αυτοί για τους δικούς τους λόγους ότι είναι καλό, αυτό μας φαίνεται καλό κι εμάς. Αυτό καθιστά την απουσία καλλιτεχνικής εκπαίδευσης ακόμα πιο επικίνδυνη.
Όσον αφορά τους συναδέλφους καθηγητές, οι συνέπειες είναι οι εξής
Όσοι είχαν οργανικές θέσεις σε Λύκεια τις χάνουν
Όσοι συμπλήρωναν ώρες σε Λύκεια δεν μπορούν να συμπληρώσουν πιά, άρα πρέπει να ψάξουν να συμπληρώνουν σε περισσότερα Γυμνάσια ή και δημοτικά.
Οι ανάγκες σε καθηγητές μειώνονται τραγικά, άρα και οι διορισμοί αναπληρωτών μειώνονται εξ ισου τραγικά.
Αν η υπουργός, η υφυπουργός και οι σύμβουλοί τους δε θέλουν να μείνουν στην ιστορία ως υπεύθυνοι για την πιο άρρωστη μεταρρύθμιση της Δημόσιας εκπαίδευσης, θα χρειαστεί να ανακαλέσουν την απόφασή τους. Στη συνέχεια, να αναβαθμιστούν τα μαθήματα της Τέχνης σε όλες τις βαθμίδες και να δοθεί προτεραιότητα σε αυτά. Περισσότερες ώρες, περισσότερα εργαστήρια, διδακτικό προσωπικό, ενθάρρυνση σύμπραξης με καθηγητές άλλων μαθημάτων. Περισσότερο θέατρο, περισσότερη μουσική, χορός, ζωγραφική, γλυπτική. Ζούμε και παλεύουμε για τη στιγμή που το Δημόσιο σχολείο και η ώρα του μαθήματος , θα είναι όντως «η ώρα του παιδιού» όχι με την υποτιμητική χροιά με την οποία η έκφραση αυτή έχει επιφορτιστεί από την κοινωνία, αλλά μια πραγματική ώρα που του ανήκει κι έχει τον καθηγητή εμψυχωτή, οδηγό και συμπορευόμενο.
Η Κατερίνα Ασλανίδου είναι ζωγράφος, απόφοιτη της ΑΣΚΤ Αθήνας και καθηγήτρια εικαστικών εδώ και 15 χρόνια.Τα τελευταία 3 χρόνια ζει στην Άρτα κι εργάζεται σε γυμνάσια και μέχρι πρότινος Λύκεια του νομού. Ως ζωγράφος, έχει κάνει αρκετές ατομικές εκθέσεις κι έχει συμμετάσχει σε ομαδικές. Έχει ασχοληθεί με το θέατρο , την εμψύχωση ομάδων, το θεατρικό παιχνίδι για παιδιά κι ενήλικες, έχοντας οργανώσει βιωματικά εργαστήρια με ποικίλες θεματικές σε όλη την Ελλάδα. Μεταξύ αυτών, πρόσφατα μαζί με ομάδα μουσικών και ηθοποιών, οργάνωσε το μουσικοθεατρικο εργαστήρι με τίτλο «Τα είχαμε χαμένα και ζούσαμε’ , στο μαρτυρικό χωριό Κομμένο Άρτας.