Το μίσος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

της Παναγιώτας Π. Λάμπρη

http://users.sch.gr/panlampri/

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρόντα στη ζωή μας εδώ και κάποια χρόνια, προσφέρουν άμεση επικοινωνία, διακίνηση κειμένων πολλών κατηγοριών, ποικίλων εικόνων και ιδεών, αλλά και πλήθος αρνητικών μηνυμάτων, τα οποία, όχι σπάνια, περιλαμβάνουν ανυπόστατες συκοφαντίες και σπίλωση χαρακτήρων, ύβρεις και πρόκληση μίσους, το οποίο, όπως έχει αποδειχθεί, συμβάλλει στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών, ακόμα και σε θανάτους ανθρώπων!

Πόσο μάλλον, που η αρνητική είδηση, ειδικά όταν αφορά σε δημόσια πρόσωπα, ακόμα κι αν είναι ψευδής, διαδίδεται ταχύτατα, διαμορφώνει κλίμα και, μεταδιδόμενη, συνοδεύεται από πάρα πολύ σκληρά έως απάνθρωπα σχόλια. Όποιος κυκλοφορεί, έστω και μετρημένα, στον χώρο του διαδικτύου, δεν μπορεί να μην έγινε μάρτυρας τέτοιων σχολίων, τα οποία φθάνουν μέχρι την ευχή να πάθει τα χειρότερα αναφερόμενο πρόσωπο, όπως, για παράδειγμα, να αρρωστήσει από ανίατη ασθένεια, να θάψει τα παιδιά του, και πάει λέγοντας.

Αντιλαμβάνομαι τη δημόσια έκφραση γνώμης ως ύψιστη κατάκτηση του δημοκρατικού πολιτεύματος! Άλλο, όμως, να έχεις το δικαίωμα, ακόμα και την υποχρέωση, να τοποθετείσαι δημόσια για ένα θέμα, μιμούμενος το αρχαίο «τόν τε μηδὲν τῶνδε μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλ’ ἀχρεῖον νομίζομεν» (Θουκ. 2.40.2), δηλαδή, εκείνον που δεν παίρνει μέρος σ’ αυτά, δεν τον θεωρούμε φιλήσυχο, αλλά άχρηστο, κι άλλο μέσω της δημόσιας έκφρασης γνώμης να διεγείρεις μίση και πάθη, τα οποία δηλητηριάζουν τη δημόσια ζωή ή την ψυχή άγνωστων σε σένα ανθρώπων ή όσων αποκαλείς διαδικτυακούς «φίλους», που κάποιοι εξ αυτών είναι και άνθρωποι, με τους οποίους συναναστρέφεσαι στον οικείο χώρο της οικογένειας, της γειτονιάς, του σχολείου,…
Διότι το πρόσφατο γεγονός στο Παρίσι με τον καθηγητή, που έχασε για τους γνωστούς λόγους και με τον γνωστό τρόπο τη ζωή του, αναδεικνύει, εκτός από άλλα, και τη σημασία του λεκτικού και ιδεολογικού μίσους, το οποίο διακινείται στο διαδίκτυο. Πέραν αυτού του τραγικού γεγονότος, μπορούμε να εστιάσουμε και στα πιο μικρά, αν μπορούν να ειπωθούν έτσι, που αφορούν στην ψυχολογική βία, η οποία ασκείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά στους νέους, χωρίς βέβαια να εξαιρούνται οι πολίτες άλλων ηλικιών, και εκδηλώνεται στη γειτονιά, στο σχολείο, στους δρόμους,… με έμπρακτη λεκτική και ψυχολογική βία, που, ουκ ολίγες φορές, καταλήγει σε σωματική βία και κοινωνικό αποκλεισμό.

Και προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι και κάποιοι γονείς, αλλά και άλλοι, διακινούν, ως μη όφειλε, μιας μορφής μίσος στο διαδίκτυο, το οποίο διανθίζεται με απρεπέστατο λόγο, στον οποίο ενίοτε μετέχουν και τα παιδιά τους. Διότι, όταν οι παιδικές και οι νεανικές ψυχές μπολιάζονται με μίσος, μπορούμε να φανταστούμε τι μέλλει γενέσθαι στο εγγύς μέλλον; Κοινωνίες μίσους ονειρευόμαστε; Υποθέτω, κατηγορηματικά, όχι!
Επομένως, όσοι δημοσιεύουμε κείμενα και εικόνες στο διαδίκτυο ή αλλού, οφείλουμε να λογαριάζουμε πως το μίσος ποτέ στην ιστορία του ανθρώπου δεν γέννησε κάτι θετικό. Αντιθέτως! Το βεβαιώνουν, εκτός άλλων, και τα λόγια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1929-1968), που λένε: «Το σκοτάδι δεν μπορεί να διώξει το σκοτάδι. Μόνο το φως μπορεί να το κάνει αυτό. Το μίσος δεν μπορεί να διώξει το μίσος. Μόνο η αγάπη μπορεί να το κάνει αυτό.»

Ως εκ τούτου, ας έχουμε τον νου μας! Όλοι! Διότι δεν χρειάζεται πολύ, ώστε το δημοκρατικό μέσο, που λέγεται διαδίκτυο και δίνει βήμα σ’ όλους, να εξοκείλει και να συμβάλει στην αύξηση πάσης φύσεως εκφράσεων μίσους, οι οποίες υποθάλπουν απάνθρωπες συμπεριφορές, ακόμα και στυγερές δολοφονίες!
Τούτων δοθέντων και κλείνοντας αυτό το άρθρο, σημειώνω πως οφείλουμε να μην λησμονήσουμε τον καθηγητή Samuel Paty, τον αποτρόπαιο σφαγιασμό του και ό,τι σχετίζεται μ’ αυτόν! Τέλος, απέραντα θλιμμένη για την τραγική μοίρα του συναδέλφου μου, που μιλούσε για ελευθερία, παραθέτω ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του το ακόλουθο ποίημά μου με τον τίτλο «Σκοτώσανε τον ΔΑΣΚΑΛΟ»:

Μιλούσε για ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
στου Διαφωτισμού τη χώρα
και εσφαγιάσθη!
Μεγάλη η προσβολή!
Μέγιστη, ανεξήγητη η ΣΙΩΠΗ
για ένα τέτοιο έγκλημα!
Σκοτώσανε τον ΔΑΣΚΑΛΟ,
που για ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ μιλούσε!
Λαοί! Αφυπνιστείτε!