Το παραμυθένιο μονοπάτι της Αβαρίτσας με νερόμυλους και γάργαρα νερά να μη γίνει Υδροηλεκτρικό Έργο

Γράφει ο Νίκος Α. Στάμος

Υπάρχουν ένα σωρό ωραία μέρη στο τόπο μας στην Άρτα, που οι πολλοί τα αγνοούμε, αλλά κάποιοι έρχονται από μακριά, τα ανακαλύπτουν και θέλουν να τα «αξιοποιήσουν».
Ένα τέτοιο μέρος είναι και η Αβαρίτσα Άρτας, ένα οικισμός που βρίσκεται ανάμεσα σε Βουργαρέλι και Παλαιοκάτουνο. Έλαβα ένα μήνυμα από το Νίκο Αγγέλη, γνωστό μηχανικό, αλλά και γνωστό για τις ευαισθησίες του σε διάφορα θέματα που αφορούσαν το περιβάλλον, παλιότερα.

Ο Νίκος Αγγέλης μου έστειλε ένα mail, με ένα θέμα που προέκυψε με την Αβαρίτσα και με ένα ΜΥΗΕ, δηλαδή Μικρό Υδροηλεκτρικό Έργο που κάποιοι θέλουν να φτιάξουν στον Καταρράκτη Παλιόμυλο.

Προσέτρεξα να μάθω περισσότερα και βρήκα ένα κείμενο της Έλιας Στασινού στο
Τι κείμενο της Έλιας Στασινού με τίτλο «Το παραμυθένιο μονοπάτι της Αβαρίτσας με νερόμυλους και γάργαρα νερά για τον Καταρράκτη Παλιόμυλο!» αναφέρει τα εξής:
«Το Παλαιοκάτουνο του Δήμου Κ. Τζουμέρκων διασχίζεται από τον παραπόταμο του Αράχθου που λέγεται Σαραντάπορος και βρίσκεται λίγο χαμηλότερα από τους πρόποδες των Τζουμέρκων σε υψόμετρο 400μ. Το χωριό είναι καταπράσινο γεμάτο με νερόμυλους, νεροτριβές και γεφυράκια.
Από τον οικισμό Αβαρίτσα υπάρχει ένα μοναδικής ομορφιάς μονοπάτι που οδηγεί στον εντυπωσιακό καταρράκτη Παλιόμυλο. Το μονοπάτι περνάει μέσα από τα γάργαρα νερά του παραπόταμου Αβαριτσιώτη και έχει 8 νερόμυλους και νεροτριβές στο σύνολο. Στο δε τέλος της διαδρομής δεσπόζει ο εντυπωσιακός καταρράκτης Παλιόμυλος που βρίσκεται στο Γιαννίτσι Βουργαρελίου.

Εννοείται πως τίποτα από τα παραπάνω δεν έχει συντηρηθεί τόσα χρόνια και πως είναι κρίμα να μην υπάρχει μέριμνα ώστε αυτή η τόση ομορφιά να μην αξιοποιείται τουριστικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2013 κάποια εταιρία είχε καταθέσει σχέδιο μικρού Υ/Η αλλά μετά από διαμαρτυρία των κατοίκων, βασισμένη στην οικολογική καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και της ιχθυοπανίδας, το σχέδιο τελικά ναυάγησε».
Τελικά η εταιρεία επανήλθε μετά το 2013 και τις εξελίξεις τις περιγράφει ο Νίκος Αγγέλης στο κείμενό του, ένα κείμενο που περιέχει πολλές τεχνικές λεπτομέρειες που οι πολλοί δεν τι καταλαβαίνουμε, όμως θα τις καταλάβουν κάποιοι, πιο ειδικοί από εμάς, όπως, ας πούμε κάποιοι περιφερειακοί σύμβουλοι, ή κάποιοι δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων και να δράσουν αναλόγως.

Γράφει ο Νίκος Αγγέλης:
Με την ευκαιρία της ανοιχτής διαβούλευσης ( λήγει την 8-10-19) για τη ΜΠΕ2019 του ΜΥΗΕ ΓΙΑΝΝΙΤΣΙ = 1,35 ΜW της ΝΑΝΚΟ θα ήθελα, ως εξειδικευμένος μηχανικός σε επισκόπηση μελετών, να εκλαϊκεύσω κάποια πολύ σοβαρά γεωτεχνικά προβλήματα που εντόπισα, ώστε να ενημερωθούν σφαιρικά, όσοι το θέλουν , για το τι προτείνει η ΜΠΕ2019 και τι διακινδυνεύεται.

Η ΝΑΝΚΟ είχε υποβάλλει για το ίδιο ΜΥΗΕ τη ΜΠΕ12.Στη τότε διαβούλευση είχα υποβάλλει σαφείς και τεκμηριωμένες ενστάσεις ( κατάγομαι από την ΑΒΑΡΊΤΣΑ και γνωρίζω πολύ καλά την περιοχή και τα προβλήματά της). Η ΜΠΕ 12απορρίφτηκε και τελεσίδικα το 2014 από την τότε ΓΓΠΗ.. Στη συνέχεια εμφανίστηκε η VELTECO (2014) αλλά η ΡΑΕ «την έκοψε». Πρόσφατα η ΝΑΝΚΟ επανυπέβαλε τη ΜΠΕ12 με μικροαλλαγες ( αγωγοί GRP, μετατόπιση ΥΗΣ ανατολικά του παρόχθιου δρόμου, πρόταση μετατόπισης του ρέματος με υπερυψωμένα σερζανετ (!!!) για να χωρέσει ο ΥΗΣ σε ζώνη πλημμυρών και αύξηση της ελεύθερης ροής στην υδροληψία από 69 σε 100 λ/ δλ ) .Ουσιαστικά η ΝΑΝΚΟ αναδιατύπωσε και συνυπέβαλετ η ΜΠΕ12 ως νέα ΜΠΕ 2019.
Στα παρακάτω θα εκθέσω τι ακριβώς προβλέπει η ΜΠΕ19 για την Υδροληψία και το νέο δρόμο ρόσβασης από νερόμυλο ΔΗΜΟΥ έως την υδροληψία και σιγά-σιγά θα εκλαϊκεύσω κάποια τεράστια γεωτεχνικά προβλήματα που ,100% , θα μετατρέψουν «ένα πανέμορφο μνημείο της φύσης» σε σεληνιακό τοπίο και ίσως θα εξαφανίσουν και από το χάρτη τους κατάντη οικισμούς:

*Σύμφωνα με τη ΜΠΕ 2019
-σελ.105 Η προτεινόμενη θέση υδροληψίας για το ρέμα Καρακίτσου βρίσκεται σε υψόμετρο+644,0m. Ως εναλλακτική λύση, διερευνήθηκε η δυνατότητα αλλαγής της θέσης υδροληψίας τόσο κατάντη (Εναλλακτική Λύση 1) όσο και ανάντη (Εναλλακτική Λύση2) της προτεινόμενης θέσης όπως φαίνεται στο Σχήμα 7.1.
Ας δούμε τις 3 θέσεις NANKO ( +1 VELTECO) σε απόσπασμα googleearth

Συμπεράσματα:
1.Η εναλλακτική 2 είναι στο Κ17 =+692 ( =φ, λWSG84για υδροληψία ΜΠΕ19)
2.Η υδροληψία VELTECO 2014 είναι στο +680 ( Χ, Ψ από χάρτη ΡΑΕ)
3.Η κανονική υδροληψία ΜΠΕ19 είναι στο Κ16 =+672 ( βλ Χ,Ψ υδροληψίας και οικοπέδου)
4.Η εναλλακτική 1 είναι ανάμεσα στο Κ14-Κ15= +644, όπου «αρχίζουν τα δύσκολα». Με τη μέθοδο αυτή έχουν …τρίπορτο. Αν φτάσουν στο Κ16 ( εγκεκριμένο Χ,Ψ με υδατόπτωση 672-386 =286 μ =>1,5ΜW) επικαλούνται ….ακαταλληλότητα οικοπέδου και πάνε στο Κ17 ( εγκεκριμένο φ,λ ΜΠΕ19 με υδατόπτωση 306 μ=> 1,60 ΜWμε απλή ενημέρωση της ΡΑΕ ). Αν δεν καταφέρουν να ξεπεράσουν το Κ15, ζητάνε οικόπεδο στο +644 ( εγκεκριμένο υψόμετρο υδροληψίας ΜΠΕ19), και μένουν νόμιμα με τα 1,35 ΜW της άδειας ΡΑΕ.
5.Η κλίση της ανατολικής πλαγιάς στην περιοχήΚ14-Κ16 είναι περίπου45μοίρες ( βλ.πινακίδα της κίτρινης γραμμής). Πάνω από τη ζώνη της οργιώδους βλάστησης υπάρχουν εκτεταμένες φαλακρές περιοχές, που σημαίνει ότι μόνο οι ρίζες των μεγάλων δέντρων, που γιγαντώθηκαν μέσα σε απολεπίσεις φλύσχη ( αμελίστα στην τοπική γλώσσα) ,ανακόπτουν τις ερπυστικές κινήσεις του επιφανειακού γαιώδους στρώματος προς το ποτάμι ( ολίσθηση επί κεκλιμένου επιπέδου) .

Επισυνάπτουμε πανοραμική φωτογραφία της περιοχής(από drone)και την επίσημη όδευση της ΝΑΝΚΟ ( από τα χ,ψ της απόφασης χαρακτηρισμού της ΔΔΑ 2012),για να δούμε που διέρχεται και τι ακριβώς καταστρέφει ο δρόμος πρόσβασης ( σχήμα 7.1) προς την υδροληψίαΚ16.

*Στο https://youtu.be/Yx026xT170U μπορείτε να απολαύσετε σε video όλη τη διαδρομή μέσα στο φαράγγι από το νερόμυλο ΔΗΜΟΥ έως τον κάτω καταρράκτη ( λίγο πάνω από το Κ17), για να αντιληφτείτε τι «παρθένο μνημείο της φύσης» διαθέτουμε «κρυμμένο και αναξιοποίητο» στο χωριό μας.

Συνεχίζουμε την ανάγνωση της ΜΠΕ 19
σελ 53 Τα έργα οδοποιίας δεν προκαλούν καμία μεταβολή στην παραποτάμια βλάστηση, ούτε στους γεωλογικούς σχηματισμούς, ούτε συνεπάγεται επίχωση της κοίτης του ρέματος, ούτε ενδέχεται να προκαλέσει κατολισθήσεις, διαβρώσεις και εδαφικές συνθήκες»
.*σελ 72, 73 Για την πρόσβαση στην υδροληψία θα απαιτηθεί οδός μήκους περίπου 839μ και μέγιστου πλάτους 5m. Η απαιτούμενη οδοποιία για την πρόσβαση στην υδροληψία θα κατασκευασθεί με τέτοιο τρόπο ώστε δεν θα προκαλέσει κατολισθήσεις, διαβρώσεις και ασταθείς εδαφικές συνθήκες.

Συμπεράσματα
6. η πανοραμική (drone) και το video αποδεικνύουν το «ασύστολο ψεύδος» της σελ 53
7. όλη η ανατολική πλαγιά είναι γεμάτη από μεγάλες ή μικρές κατολισθήσεις, διαβρώσεις , αστάθειες και φαλακρές περιοχές. Αν δεν ήταν τα δέντρα που λειτουργούν ως αγγύρια, οι «αμελίστες» από χρόνια θα είχαν φτάσει στο φράγμα Πουρναρίου. Ένα απλό « γαργάλημα» μπορεί να φέρει όλη την πλαγιά σε 5-10 λεπτά στο ποτάμι και ο όγκος της κατολίσθησης στη συνέχεια να παρασυρθεί από τη ροή και να πνίξει όλη την κοιλάδα της Αβαρίτσας.
*Συνεχίζουμε την ανάγνωση της ΜΠΕ 19
σελ.78 Η χάραξη του δασικού δρόμου επιλέχθηκε να πραγματοποιηθεί από σημεία όπου η βλάστηση είναι αραιή και υποβαθμισμένη έτσι ώστε οι αποψιλώσεις της βλάστησης να περιοριστούν στις απολύτως αναγκαίες

Συμπέρασμα
8.Η χάραξη ακολουθεί αναγκαστικά την ζώνη των 5 μ που δείχνουν οι συντεταγμένες του χάρτη χαρακτηρισμού ΔΔΑ 2012. Το πόσο αραιή είναι η βλάστηση φαίνεται και από την πανοραμική του droneκαι από το video της πεζοπορίας από το νερόμυλο ΔΗΜΟΥ έως τον κάτω καταρράκτη.
σελ 73 Κατά το στάδιο της κατασκευής, σεόποιο σημείο παρατηρείται ότι το έδαφος δεν είναι σταθερό και σε όσα σημεία υπάρχουν ενδείξεις ότι τα πρανή δεν είναι πολύ σταθερά, οι κλίσεις των πρανών θα γίνουν πιο ήπιες για την προστασία τους.
σελ 74 Στο επόμενο σχήμα επισυνάπτεται μια τυπική διατομή της ανωτέρω οδού:

Συμπέρασμα
9. Η ΜΠΕ κινείται στη λογική « πάει η μπουλντόζα μπροστά και αν έχουμε κατολισθήσεις , αστάθεια πρανών, κλπ , αλλάζουμε …την κλίση» . Ούτε μελέτη ΟΔΟ, ούτε τοπογράφος να χαράξει το φρύδι, ούτε συνεργείο να κόβει τα δέντρα, κλπ . Ο άνθρωπος που αποφασίζει για τα πάντα είναι ο χειριστής μας. Αν τον καταπλακώσει το βουνό « είναι ασφαλισμένος» και πάντα υπάρχουν και «άλλοι στην ουρά».
σελ.81 και 82 Επίσης από την άλλη πλευρά της οδοποιίας, λόγω των απότομων κλίσεων των πρανών θα γίνουν εργασίες προστασίας όπως αναφέρεται στην Εδαφοτεχνική μελέτη που συνοδεύει την παρούσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ήτοι:i) Τοποθέτηση τεχνικών έργων επαρκούς και ταχείας αποστράγγισης.ii) Φυτοκάλυψη του πρανούς με ταυτόχρονη χρήση γεωπλέγματος.iii) Αποφυγή εξωτερικών φορτίσεων στην κορυφή αλλά και στο σώμα των πρανών.iv) Κατασκευή ήπιων κλίσεων και κατασκευή μπαγκίνων για την προστασία της οδοποιίας από κατολισθήσεις. Συγκεκριμένα, θα διανοιχθεί στο πλάι της νέας προς διάνοιξη μόνιμης δασικής οδοποιίας, αποχετευτική τάφρος (τριγωνική τάφρος) η οποία θα εξυπηρετεί κυρίως στην παροχέτευση των όμβριων υδάτων για την αποφυγή διάβρωσης στην βάση του πρανούς του εκχώματος. Επίσης θα γίνει φυτοκάλυψη των πρανών με την μέθοδο της υδροσποράς.

Το σχήμα 6.1 παρουσιάζει δρόμο 5 μ σε σχετικά ομαλό έδαφος και κλίση πρανών 2:1= 63,4º, όπου όλα είναι «ρόδινα». Ας δούμε και δρόμο 5μ σεασταθήπλαγιά45º , με πιο ήπιαπρανή 1,75:1 = 60,3º ( σε ακάλυπτη αμελίστα και το 1,25:1 =51,4º >45º είναι μη ρεαλιστικό) και μπαγκινες 4 μ , ανά 10 μ ύψος ( ΚΜΕΟ ), για να δούμε το μέγεθος του προβλήματος.
Συμπεράσματα

10.Το φρύδι έφτασε αισίως στα 21 μ ύψος και χάθηκαν για πάντα τα υπεραιωνόβια δέντρα σε κεκλιμένη ζώνη εύρους 30 μ τουλάχιστον ( ο χαρακτηρισμός της ΔΔΑ 12 προβλέπει ζώνη 5 μέτρων , άρακόβονται6πλάσιαδέντρα).
11. Η ΜΠΕ δεν έχει «τάφρο οφρύος» στο φρύδι και στην μπαγκίνα, άρα τα νερά της άνωθεν δασικής και μη ζώνης θα κατεβαίνουν ανεξέλεγκτα προς την τριγωνική τάφρο της οδού και πολύ σύντομα θα διαβρώσουν τα πάντα.
12 Η υδροσπορά δεν μπορεί να προλάβει τις μεγάλες νεροφαγιές στα γαιώδη πρανή.
13. Μοιραία η κοπή των δέντρων ,το «ριζόκομα» στο ποδαρικό της πλαγιάς, η διάβρωση των επιφανειακών χαλαρών στα πρανή και ο ερπυσμός των άνωθεν επιφανειακών αποθέσεων κατά τις έντονες βροχοπτώσεις, θα κατεβάσουν αιφνίδια όλη τη δασωμένη περιοχή ( ολίσθηση σε κεκλιμένο επίπεδο) στο ποτάμι και θα πνίξουν τα πάντα στην ΑΒΑΡΙΤΣΑ και κατάντη της .

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ :
1.Η «πράσινη ενέργεια» είναι αναγκαιότητα για την εποχή μας , αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να σεβόμαστε και κάποιες αρχές . Κανένας δεν θα δέχονταν εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην ΑΚΡΟΠΟΛΗ, αλλά ίσως δεν θα είχε αντίρρηση να μπούν μέσα στη θάλασσα 100-200 μ από την παραλία.
2.Δεν ευδοκίμησαν ΜΥΗΕ στα Ζαγοροχώρια, αλλά έχουν εγκατασταθεί αρκετά Φ/Β πάρκα στο λεκανοπέδιο ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, χωρίς αντιδράσεις.
3. Στα ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ υπάρχουν αρκετά ΜΥΗΕ που είναι χρυσωρυχεία για τους ιδιοκτήτες τους , αλλά δεν απέδειξαν ότι αφήνουν και κάτι σημαντικό στην περιοχή. Τρανή απόδειξη η 191/2019 ΑΔΣ του ΔΚΤΖ που εγκρίνει απόδοση του 1,7% της περιόδου 2010-2014 στις ΤΚ με ΜΥΗΕ, «σε 120 δόσεις» και «υπό προϋποθέσεις».
4. Στην ΑΡΤΑ υπάρχουν 2 μεγάλα Φ/Β πάρκα με απόδοση περίπου 1ΜWανά 15 στρ. Στο χωριό μας η ηλιοφάνεια δεν διαφέρει πολύ από την ΑΡΤΑ, ενώ η αξία της ξερικής γης είναι σχεδόν μηδενική και μάλλον κάποια ξερικά με θάμνους δεν θα δηλωθούν ούτε στο κτηματολόγιο.

5.Είμαστε και μείς εραστές της « πράσινης ενέργειας» αλλά μόνο από τα Φ/Β ή τα μεγάλα ΥΗΕ Σημειωτέον ότι η πυρηνική ενέργεια είναι «η πιο πράσινη» , αλλά θεωρείται … επικίνδυνη. Προτείνουμε λοιπόν στη ΝΑΝΚΟ να αφήσει τα σχέδιά της για τα 1,35 ΜWαπό το ΜΥΗΕ ΓΙΑΝΝΙΤΣΙκαι να εγκαταστήσει«αντ’αυτού» Φ/Β πάρκο 2 ΜW>1,35 ΜWσε όποια ξερική θέση ή ράχη επιθυμεί μέσα στα όρια της ΑΒΑΡΊΤΣΑΣ. Θα το εγκαταστήσει σε ελάχιστο χρόνο και χωρίς καμιά αντίδραση και θα πάρει και μεγαλύτερη ισχύ χωρίς να « κανιβαλίσει» το «κρυμμενο μνημείο της φύσης», που αποτελεί το καμάρι του χωριού μας.
Αν όμως επιμείνει να μας πάρει το νερό με «άλλα κόλπα», θα γνωρίσει σύντομα και τις σφοδρές αντιδράσεις μας, αλλά και την « φαρμακερή εκδίκηση του Παλιόμυλου για την άδικη εκτέλεση του τέκνου του».
6. Παρακαλώ την κα Παπαδοπούλου της Περιφερειακής Υπηρεσίας Τουρισμού ΗΠΕΙΡΟΥ που ήδη καταδίκασε «ερήμην» σε θάνατο τον καταρράκτη μας και το κρυμμένο για αιώνες «παρθένο φαράγγι του», να δει το video της διαδρομής , και όποτε θέλει να έρθει να την ξεναγήσουμε και να τη φιλοξενήσουμε στα ξενοδοχεία των ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, για να αντιληφθεί ότι έχουμε και στα ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ θησαυρούς της φύσης και αλλά αξιόλογα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος, αλλά δεν τα αξιοποιήσαμε ακόμα γιατί είμαστε …. Αρκετά υπναράδες».

ΣΣ Αυτά λέει ο ΝΙΚΟΣ ΑΓΓΕΛΗΣ, ΣΥΝΤ/ΧΟΣ ΠΟΛ ΜΗΧ, πλέον. Νομίζω, πως η νέα Δημοτική Αρχή του Δήμου Κ. Τζουμέρκων και ο Δήμαρχος Χρ. Χασιάκος, που έχει επιδείξει έφεση στα μικρά ΥΗΕ, να μη δώσει έγκριση και χαθεί ένα ακόμη ρέμα στα Τζουμέρκα, τα Τζουμέρκα που περιμένουν άλλη ανάπτυξη, που να βασίζεται σε αυτό ακριβώς: την παρθένα φύση τους.