«Ἀθλητισμὸς = Πολιτισμός;»

Ἄρθρο τοῦ Παναγιώτου Δ. Σάτου

Τὸν Ἀθλητισμὸ συχνότατα τὸν «παντρεύουμε» με τον Πολιτισμό. Ἄλλωστε καὶ τὸ σχετικὸ Ὑπουργεῖο φέρει τὸν τίτλο: «Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ καὶ Ἀθλητισμοῦ». Τὸ ἐρώτημα ὅμως παραμένει: «Ἀποτελοῦν συνδεδεμένες ἔννοιες ἢ ἐντελῶς ἀνεξάρτητες;».

Ἡ μισαλλοδοξία καὶ τὸ πογκρόμ, τὸ δεύτερο ὡς τέκνο τῆς πρώτης, ἀποτελοῦν ἐνέργειες ποὺ θεωροῦνται ὡς «φυσιολογικὲς» στὸν κόσμο τοῦ ἀθλητισμοῦ. Γιὰ ὅσους δὲν τὶς ἀποδέχονται ὡς φυσιολογικές, εἶναι τουλάχιστον ἀποδεκτές, δικαιολογημένες καὶ σὲ πολλὲς περιπτώσεις ἀπαραίτητες. Πῶς ἀλλιῶς νὰ συμπεριφερθῶ, ἄλλωστε, στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ὑποστηρίζουν διαφορετικὴ ὁμάδα ἀπὸ ἐμένα; Τί περιμένει ὁ ἐπαγγελματίας ἀθλητὴς ἢ προπονητής, ὁ ὁποῖος ἐπιλέγει νὰ ἀλλάξῃ ὁμάδα θέτοντας ὡς κριτήριο ἐπιλογῆς τὴν πλέον συμφέρουσα ἀπὸ τὶς προσφορὲς ποὺ τοῦ ἔχουν γίνει κι ὄχι τὸ τί θέλει ὁ καθεῖς ὁπαδός; Ἀφοῦ ὅσοι φεύγουν ἀπὸ τὴν ὁμάδα μου εἶναι φιλάργυροι καὶ προδότες! Ἐγὼ φταίω;

Γιὰ νὰ τὸ ἀναλύσουμε. Δεδομένου ὅτι ὁμιλοῦμε γιὰ ἐπαγγελματίες, ἂς τὸ ἀναγάγουμε σὲ κάποιο ἄλλο ἐπάγγελμα. Ἂς φανταστοῦμε ἕναν προγραμματιστὴ ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν. Ἔστω ὅτι ἐργάζεται στὴν ἐταιρεία Α, ὡς μέλος ὁμάδας προγραμματιστῶν ποὺ ἀναπτύσσουν λογισμικὰ ἐφαρμογῶν. Ἡ ἀνωτέρω ἐταιρεία ἔχει ὁπαδοὺς ποὺ τὴν ὑποστηρίζουν, οἱ ὁποῖοι ἀποθεώνουν, μεταξὺ ἄλλων, καὶ τὸν ἐν λόγῳ προγραμματιστή. Σὲ κάθε νέα ἔκδοσι τοῦ λογισμικοῦ, συγκεντρώνονται οἱ ὁπαδοὶ καὶ ἀποθεώνουν τὴν «ὁμάδα» τους. Ἔχοντας προσφέρει τὰ μέγιστα στὰ χρόνια ποὺ συνεργάζεται μὲ τὴν ἐταιρεία Α, ὁ προγραμματιστής μας δέχεται μία προσφορὰ ἀπὸ τὴν ἐταιρεία Β, ἡ ὁποία περιλαμβάνει καλύτερες ἀποδοχές, μὲ μειωμένο ὡράριο καὶ ἐπιπλέον ἑδρεύει πλησιεστέρως τῆς οἰκίας του. Μελετώντας τὴν προσφορά της μὲ τὴν οἰκογένειά του, καταλήγει στὴν ἀπόφασι νὰ συνεργασθῇ μὲ τὴν ἐταιρεία Β, εὐχαριστώντας τὴν προηγουμένη ἐταιρεία γιὰ τὴν ἀγαστὴ συνεργασία τους. Τότε, ὁπαδοὶ τῆς πρώτης ἐταιρείας προπηλακίζουν τὸν ἴδιο, τὴν σύζυγό του, τὰ παιδιά του, ἐνῶ προκαλοῦν ὑλικὲς ζημιὲς στὸ αὐτοκίνητό του, στὸ σπίτι του καὶ στὰ γραφεῖα τῆς πρώτης ἐταιρείας, ὅπου τραυματίζονται ἐργαζόμενοι. Ἀκόμη, κανονίζουν συνάντησι μὲ τοὺς ὁπαδοὺς τῆς ἐταιρείας Β, ἀπὸ τὴν ὁποία χάνει τὴ ζωή του ἕνας ἔφηβος καὶ τραυματίζονται, σοβαρὰ καὶ μή, δεκάδες ἄλλοι.

Δὲν πιστεύω τὰ παραπάνω νὰ σᾶς φαίνονται τραγελαφικά; Μήπως ὑπερβολικά; Ἴσως ἐκτὸς πραγματικότητας; Ἀλήθεια τί θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχῃ γίνει στὴν π.κ. (ἢ πρὸ κορωνοϊοῦ) ἐποχὴ ὥστε νὰ μποροῦσαν δύο φίλαθλοι διαφορετικῶν ὁμάδων νὰ παρακολουθοῦσαν τὸν ἀγώνα τῶν ὁμάδων τους δίπλα-δίπλα; Ὥστε μετὰ τὸν ἀγώνα ὁ ἡττημένος νὰ συγχαίρῃ τὸν νικητή καὶ οἱ δύο μαζὶ νὰ ἐπιβραβεύουν τοὺς ἀθλητὲς γιὰ τὴν προσπάθειά τους; Ὁ ἀθλητισμὸς χωρίς εὐγενῆ ἅμιλλα, σεβασμό, εὐγένεια καὶ ἐν γένει πολιτισμὸ πιθανότατα δὲν μᾶς ἀξίζει. Εἶναι, πράγματι, πολὺ λυπηρὸ νὰ παρακολουθοῦμε πλέον ἀγῶνες χωρὶς θεατές.

Ὡστόσο, οὐδὲν κακὸν ἀμιγὲς καλοῦ. Νομίζω, ὅτι ἡ ἀπουσία τῶν θεατῶν (ἀσχέτως κορωνοϊοῦ ἢ ὅ,τι ἄλλου) ἀποτελεῖ μονόδρομο, τὴ μόνη πικρὴ λύσι. Τὸ πικρὸ φάρμακο, ὅμως, φέρνει τὴ γλυκειὰ γιατρειά. Κεκλεισμένων τῶν θυρῶν, λοιπόν, τουλάχιστον μέχρι νὰ μεταλλαχθοῦμε. Μέχρι τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ μεγαλώσουμε πνευματικὰ καὶ θὰ μποροῦμε νὰ συμπεριφερόμαστε πολιτισμένα καὶ ὥριμα καὶ ἐντὸς τῶν γηπέδων καὶ τῶν σταδίων. Ἀσφαλῶς καὶ ἡ μετάλλαξη ἀπὸ ὁπαδὸς σὲ φίλαθλος δὲν θὰ εἶναι εὔκολη ὑπόθεση. Ἐν τούτοις, ἀξίζει νὰ προσπαθήσουμε. Καὶ τότε σίγουρα ὁ ἀθλητισμὸς θὰ εἶναι ὠφέλιμος καὶ θὰ ἀποτελεῖ πολιτιστικὴ κληρονομιά, ἡ ὁποία θὰ κληροδοτεῖται ἀπὸ τὶς προηγούμενες στὶς ἐπόμενες γενεές.
(Ἐπόμενο ἄρθρο τὸ Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2020)

Ὁ Παναγιώτης Σάτος εἶναι ὑποψήφιος Διδάκτωρ Τεχνητῆς Νοημοσύνης στὸ Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων. Ἀρθρογραφεῖ τὸ πρῶτο Σάββατο ἑκάστου μηνός.