21η Φεβρουαρίου. Διεθνής Ημέρα Μητρικής Γλώσσας.

Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος

Εγώ πάντα με την Ηπειρώτικη λαλιά, τη λαλιά που αχολόγησε στα Τζουμέρκα και στα Ραδοβίζια… Την αληθινή λαλιά και μακριά από «γλωσσικές σιαμουνίκλες». Κι όσο θυμάμαι που κάποτε είπα τη φράση «πάω να σφουγγιστώ» και με πόση ειρωνεία με κοίταξαν οι της παρέας μου, τύχαινε να είμαι εγώ μόνο Ηπειρώτης, με πιάνει ένα σύγκρυο ενοχής για το «κατακρεούργημα» που -έστω και άθελα- κάναμε στη γλώσσα μας. Όχι σφουγγιστώ, αλλά σκουπιστώ. Τέρμα η εντολή της γιαγιάς «σφουγγίσ’ μωρέ κρούν’κο, θα πουντιάσεις και δεν έχω όρεξ’ να σ’ ρίξω ποτήρια».

Αργότερα, το έμαθα… Και έμαθα πολλά. Έμαθα πως σφουγγίζω σημαίνει στεγνώνω με πανί, με πετσέτα, ενώ σκουπίζω σημαίνει διώχνω με τη σκούπα από το πάτωμα ή γενικά από το έδαφος τα σκούπρα. Έμαθα δηλαδή πολύ καλά πώς είχε δίκιο η γιαγιά μου που φώναζε.. «Α, πα, πα. Γιόμ(ι)σε σκούπρα η αυλή, να προκάνω να σκουπίσω». Και πρόκανε και σκούπιζε και μας σφούγγιζε όταν μας «μπανιάριζε για να μην πουντιάσουμε».
Δεν πουντιάσαμε. Αν είχα τη γιαγιούλα μου θα μού έλεγε: «Σφουγγίσ’ μην πουντιάσεις από τις λεκτικές σιαμουνίκλες». Και «θα μας βάραγε με κανένα κόπανο στο ρ’ζάφτ’ που θα πήγαινε το αίμα τσαμπούνα». Δεν μας βάρεσε με κανένα κόπανο ούτε σφρουτζούλ(ι)σε η γιαγιά κανένα στούμπο, αλλά καλούλα όπως ήταν μας άφησε να κάνουμε αυτά που κάναμε στη γλώσσα μας και εν γένει στην πολιτιστική μας ιδιοπροσωπία.

Σήμερα, όμως. γλώσσα, παράδοση, συνήθειες, ακούσματα, συναισθήματα όλα «τα πήρε το ποτάμι, τα πήρε ο ποταμός». Τα έπνιξε η νοοτροπία του «παγκοσμιοποιημένου εκμοντερνισμού» που κοντέψαμε να κάνουμε τρόπο ζωής το αποδιώξιμο του γηγενούς στοιχείου και την άκριτη και αλόγιστη αποδοχή επείσακτων βιομηχανοποιημένων, δήθεν πολιτιστικών, προϊόντων. Αμούρες, γκόρτσα, απίδια και γλωσσικά ξεράσματα. Λάρωσε καλ’μέρα σ(ου)