Άουσβιτς: η φωνή των Εβραίων, τύψεις των Γερμανών
Με αφορμή τα μυθιστορήματα των Antonio G. Iturbe «Η βιβλιοθηκάριος του Άουσβιτς» (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Κλειδάριθμος) και Annette Hess «Η διερμηνέας» (μτφρ. Αλεξάνδρα Παύλου, εκδ. Ψυχογιός), για το πώς η εμπειρία των στρατοπέδων επιστρέφει διαρκώς στη λογοτεχνίας.
Η φωνή των Εβραίων, που επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ή των απογόνων των εξοντωμένων σ’ αυτά, έχει ακουστεί πολλές φορές, σε μαρτυρίες, άρθρα, βιβλία κ.λπ. Ωστόσο, κάθε πλευρά αυτού του πανανθρώπινου δράματος προσθέτει τη δική της πινελιά στο φρικιαστικό παζλ και ολοκληρώνει την εικόνα, μα πρώτιστα θυμίζει και μνημονεύει. Από την άλλη, η φωνή των Γερμανών των πρώτων δεκαετιών μετά τον πόλεμο συνδυάζει μνήμη και λήθη, ντροπή και εξιλέωση, ταπείνωση και διάθεση για να κοιτάξουν μόνο μπροστά.
«Στις 8 Μαρτίου του 1944, τρεις χιλιάδες επτακόσιοι ενενήντα δύο κρατούμενοι από το οικογενειακό στρατόπεδο BIIb δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων και αποτεφρώθηκαν στο κρεματόριο ΙΙΙ του Άουσβιτς-Μπίρκεναου». Και θα ήταν 3.793, αν ο Φρέντι Χιρς, επικεφαλής του Μπλοκ 31, δεν είχε αυτοκτονήσει λίγες ώρες προηγουμένως.
Ο πεζογράφος στηρίχτηκε στην ιστορία της επιζήσασας Ντίτα Κράους, που είχε αναλάβει να φυλάει και να διαχειρίζεται τα οκτώ παράνομα βιβλία των φυλακισμένων, και με κέντρο αυτήν μυθιστορηματοποιεί την ιστορία της και την Ιστορία, μετατρέποντας τα πραγματικά πρόσωπα σε μυθοπλαστικούς χαρακτήρες και επινοώντας άλλα.
Αυτή η αληθινή ιστορία, η οποία αποδίδει τη φρίκη των ναζιστικών στρατοπέδων, είναι ο καμβάς του Ισπανού δημοσιογράφου και συγγραφέα Antonio G. Iturbe. Ο πεζογράφος στηρίχτηκε στην ιστορία της επιζήσασας Ντίτα Κράους, που είχε αναλάβει να φυλάει και να διαχειρίζεται τα οκτώ παράνομα βιβλία των φυλακισμένων, και με κέντρο αυτήν μυθιστορηματοποιεί την ιστορία της και την Ιστορία, μετατρέποντας τα πραγματικά πρόσωπα σε μυθοπλαστικούς χαρακτήρες και επινοώντας άλλα.
Κέντρο, λοιπόν, της υπόθεσης είναι η Ντίτα Αντλέροβα (στο κείμενο), αλλά πρωταγωνιστής είναι ο Φρέντι Χιρς. Εβραίος, γεννημένος στη Γερμανία, αθλητής κ.ά., είχε αναλάβει τα παιδιά ήδη από την πόλη Τερεζίν, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί ως γκέτο συγκέντρωσης των Εβραίων της Τσεχοσλοβακίας.
Έπειτα, κατάφερε να πείσει τους επικεφαλής του στρατοπέδου, ανάμεσα στους οποίους και ο Δρ. Θάνατος, ο πολύ γνωστός για τα γενετικά του πειράματα Μένγκελε, να δώσουν προνόμια στα μικρά εβραιόπουλα. Έτσι, στο Μπλοκ 31 αυτά απολάμβαναν μια κάπως ανεκτότερη ζωή, προφυλάσσονταν από τις κακουχίες και κρυφά διδάσκονταν, είτε μέσω βιβλίων είτε μέσω των ζωντανών βιβλίων, δηλαδή των δασκάλων τους, βασικές γνώσεις.