Του Χρήστου Μέγα
Αν δεχθούμε ότι η πανδημία είναι μια φυσική απειλή, ότι οι ιοί θα συνεχίζουν να επιτίθενται στον άνθρωπο ενόσω αυτός συνυπάρχει (και εκμεταλλεύεται) τα ζώα (το άλογο, το γουρούνι, το πρόβατο κ.α. παλαιότερα, πρόσφατα τα πουλερικά με τον Η1Ν1, ίσως τώρα με τον κορονοϊό λόγω της επαφή με τις νυχτερίδες), οι οικονομικές όμως επιπτώσεις στον πληθυσμό από την καραντίνα είναι καθαρά πολιτική επιλογή.
Εν μέσω υγειονομικής κρίσης διαπιστώνουμε καθημερινά να αυξάνονται οι ανισότητες, να γιγαντώνονται τα πλούτη του 1% του πληθυσμού. Και αυτό πιστοποιείται ακριβώς στην μεγάλη γιορτή της «αγάπης», τα Χριστούγεννα. Περίοδο που από την αρχαιότητα οι άνθρωποι ξόρκιζαν το σκοτάδι και γιόρταζαν το φως της επερχόμενης άνοιξης που (πρέπει) να έρθει για όλους; Τώρα μοιάζει να έχει στηθεί ένα ρεβεγιόν της ανισότητας, η γιορτή του πλούτου…
Δεν θα αναφερθούμε στην ένταση, εν μέσω υγειονομικής κρίσης, του φαινομένου μεταφοράς τζίρου και πλούτου στις παγκόσμιες αλυσίδες ή τις αγορές μέσω internet και e-shaping. Θα σημειώσουμε όμως με ανησυχία τις υποδόριες αλλαγές που συντελούνται σε εθνικό επίπεδο. Σχεδόν με τον ίδιο παλαιοκομματικό τρόπο που είχε εντοπίσει ο Πωλ Πόρτερ το 1947 λίγο πριν, και με αφορμή, την κατανομή του σχεδίου Μάρσαλ*.
Είναι φυσικό, άραγε, να αυξάνονται οι καταθέσεις ενώ μειώνονται τα εισοδήματα όπως συμβαίνει την τρέχουσα περίοδο; Από που προέρχεται αυτός ο αποθησαυρισμένος πλούτος; Η εύκολη απάντηση ότι δήθεν ο κόσμος αποταμιεύει γιατί φοβάται, από ανασφάλεια δηλαδή, δεν ευσταθεί. Γιατί η αποταμίευση προϋποθέτει την ικανοποίηση των στοιχειωδών καταναλωτικών αναγκών. Αυτό δεν γίνεται ούτε με τους μισθούς των 960 € (μέσα επίπεδα προ πανδημίας), ούτε από τους συνταξιούχους (για να μην αναφερθούμε στους 1.150.000 ανέργους που είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ).
Είναι προφανές ότι αυτά τα ποσά προήλθαν από την διόγκωση των ελλειμμάτων και του κρατικού χρέους και από την επιστρεπτέα προκαταβολή που χορηγείται χωρίς κριτήρια απασχόλησης. (Σ.σ.: Ποσά τα οποία πολύ δύσκολο θα επιστραφούν…).
Και εάν, όπως είθισται να λένε όσοι διαμορφώνουν την ασκούμενη οικονομική πολιτική, η αποταμίευση είναι προϋπόθεση της ανάπτυξης (χρηματοδοτήσεις κ.λπ.), τότε γιατί οι ίδιοι δεν εκφράζουν ικανοποίηση από τα συν 12 δις της αποταμίευσης εν μέσω καραντίνας;
Προφανώς η αποταμίευση είναι το εργαλείο της ανάπτυξης (σ.σ. όσο και ένα υγιές Χρηματιστήριο), αλλά λείπει το κίνητρο της επένδυσης. Που δεν είναι άλλο από το διαθέσιμο εισόδημα και την κατανάλωση. Την ζωντανή κοινωνία δηλαδή…
Παράλληλα μέσα στην κρίση:
-Ο βασικός μισθός όχι μόνο δεν θα αυξηθεί για 18 συνεχόμενους μήνες (τουλάχιστον μέχρι τον Ιούλιο του 2021), αλλά ένα σημαντικό τμήμα του εργατικού πληθυσμού ζει με 534 €, ενώ το 1/3 των εργατών του ιδιωτικού τομέα (700.000 ψυχές) διαβιώνει με λιγότερα από 400 € το μήνα.
-Έχουμε ξανά δίδυμα ελλείμματα (δημοσιονομικό πρόβλημα και ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών), υπερδιπλάσιο του ΑΕΠ χρέος (210%). Τα οποία θα πληρωθούν μέσω της πεπατημένης των έμμεσων φόρων (αντί της υψηλής φορολόγησης των μη επενδυόμενων κερδών), τις περικοπές στις κοινωνικές μεταβιβάσεις (Υγεία, Παιδεία) και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Δηλαδή την οικονομική πλευρά της κρίσης θα πληρώσει, σχεδόν μονομερώς, και πάλι ο απλός κόσμος. Για δεύτερη φορά μέσα σε μια δεκαετία…
-Οι τράπεζες και οι μεγάλες επιχειρήσεις λαμβάνουν αφειδώς κρατική στήριξη χωρίς ρήτρες απασχόλησης, χωρίς συμμετοχή στα Διοικητικά Συμβούλια.
-Οι προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ γίνονται προσλήψεις με συνέντευξη, ενώ κρίσιμους τομείς της Διοικήσεις έχει καταλάβει το κομματικό απαράτ…
Μέσα στην κρίση και ενόσω περιμένουμε το εμβόλιο της ελπίδας, σχεδόν υποδόρια οι μεγάλοι παίχτες αναδιατάσσονται. Με μοχλό την (σημερινή) κυβέρνηση έχουν στήσει το ρεβεγιόν της πανδημικής αφαίμαξης. Όπου κράτος, κόμμα και επιχειρηματική ελίτ συμπλέκονται συγκροτώντας ένα νέο κατεστημένο, με απώτερο αλλά σαφή στόχο την κατανομή, το μοίρασμα των 30 δις του Ταμείου Ανάκαμψης. Αν οι πολιτικοί συσχετισμοί μείνουν ανεπηρέαστοι από την κοινωνική συμπίεση…