«…Ώρα ημάς ήδη εξ ύπνου εγερθήναι») (Ρωμ. ιγ΄ 11)

(με αφορμή την νέα ενότητα της φετεινής θεματικής εβδομάδας στα Γυμνάσια)

ΜΕΡΟΣ –Α-

Εισαγωγικά
Σκοπός του παρόντος άρθρου, όπως φαίνεται και από τον τίτλο, είναι η αφυπνιστική ενημέρωση όλων των φορέων που ασχολούνται με την διαπαιδαγώγηση των νέων. Ιδιαίτερα απευθύνεται σε γονείς και σε όλους τους παράγοντες που έχουν σχέση με την εκπαίδευση, με σκοπό αφενός να τους ενημερώσει για τα τεκταινόμενα στο νέο σχολείο, αφετέρου να τους καλλιεργήσει την καλή ανησυχία και να τους θέσει προ των ευθυνών τους ώστε να προβούν σε ο,τι θεωρούν απαραίτητο για την ψυχική και πνευματική υγεία των εφήβων. Είναι καιρός να βγούμε από την εικονική πραγματικότητα και την μακαριότητά μας και να κηρύξουμε πνευματικό εγερτήριο. Η πρακτική γονέων και η ποιμαντική των εκκλησιαστικών πρέπει πλέον να πάρει άλλη μορφή και άλλη δυναμική. Αφήσαμε ανοιχτές πόρτες και ο διάβολος εισέρχεται πολύ εύκολα στις παιδικές ψυχές και να τις καταστρέφει.

Ενημερωτικά στοιχεία για την νέα θεματική ενότητα
Με νέα εκπαιδευτικά προγράμματα για τις «έμφυλες ταυτότητες» ξεκινά τις προσεχείς μέρες ο θεσμός της Θεματικής Εβδομάδας σε όλα τα Γυμνάσια της χώρας. Πρόκειται για προγράμματα εγκεκριμένα από το υπουργείο Παιδείας προς «την κατεύθυνση διαμόρφωσης της σχέσης με το σώμα, την αυτοεικόνα και αυτοαντίληψη των μαθητών», σύμφωνα με όσα ισχυρίζεται ο αρμόδιος υπουργός .
Η νέα ενότητα της φετεινής θεματικής εβδομάδος έχει τίτλο «Ευαισθητοποίηση μαθητριών/μαθητών σε ζητήματα Σεξουαλικού Προσανατολισμού, Ταυτότητας Φύλου, Εκφρασης Φύλου και Χαρακτηριστικών Φύλου».Είναι το νέο υλικό που δημοσίευσε τα Ινσιτούτο Εκπαιδευτικής πολιτικής στην ιστοσελίδα του και αποτελεί νέο εκπαιδευτικό εργαλείο εγκεκριμένο για την θεματική ενότητα «Αποδομώντας τα έμφυλα στερεότυπα».Το ) επικαιροποιημένο βοηθητικό υλικού για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφισεξουαλικοί, τρανς, κουίρ, ίντερσεξ) έχει σχεδιαστεί από το «Πολύχρωμο Σχολείο» και μπορεί ο καθένας να έχει πρόσβαση.

Τι είναι το «Πολύχρωμο σχολείο»
Το Πολύχρωμο Σχολείο είναι μια εθελοντική, μη κερδοσκοπική συλλογικότητα επιστημόνων ενάντια στην Ομοφοβία και τρανσφοβία στην εκπαίδευση και δημιουργήθηκε το φθινόπωρο του 2009 με αρχική ονομασία «Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση». («ομοφοβία» είναι μίσος και μισαλλοδοξία για τους ομοφυλόφιλους άντρες και γυναίκες και παράλογο φόβο για στενή επαφή μαζί τους..Τρανσοβία είναι μίσος και μισαλλοδοξία για τους τρανσέξουαλ άντρες και γυναίκες).
Τα άτομα που συμμετέχουν στην ομάδα προέρχονται από το χώρο της εκπαίδευσης, της ψυχικής υγείας και των κοινωνικών επιστημών.
Η ομάδα είχε ως αρχικό σκοπό να σπάσει τη σιωπή στον εκπαιδευτικό χώρο και να αναδείξει το θέμα των διακρίσεων γύρω από ζητήματα Σεξουαλικού Προσανατολισμού, Ταυτότητας Φύλου και Χαρακτηριστικών Φύλου.

«Η γενική εικόνα είναι ότι η ελληνική κοινωνία έχει κάνει θετικά βήματα ανοχής, αν όχι αποδοχής», λέει η Η Μαρία Πατεράκη, εκπαιδευτικός στη Β/θμια εκπαίδευση, μέλος της διαχειριστικής ομάδας του Πολύχρωμου Σχολείου και δημιουργός/διαχειρίστρια της ιστοσελίδας του, μιλώντας στην lifo. «Οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα για τη σεξουαλικότητα, τη θηλυκότητα, την αρρενωπότητα και τους ρόλους των φύλων είναι βαθιά ριζωμένες στις συνειδήσεις όλων μας και η αμφισβήτηση όλων αυτών των δεδομένων είναι σύνθετη διαδικασία. Τα καλά νέα είναι πως η επιστήμη και οι οργανώσεις παρέχουν συνεχώς ενημέρωση και η ορατότητα των ΛΟΑΤΚΙ* ατόμων ενισχύεται τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική σφαίρα, στηρίζοντας όλο και περισσότερο αυτές τις θετικές αλλαγές. Είναι και δουλειά του σχολείου να παρέχει τέτοια πληροφόρηση, καθώς έχει πρωτεύοντα και παιδαγωγικό ρόλο, εκτός από γνωσιακό.

Η σχολική κοινότητα οφείλει να είναι ένα ασφαλές και συμπεριληπτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ανεξαιρέτως όλα τα παιδιά θα νιώθουν ότι είναι αποδεκτά και ελεύθερα να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους, την κοινωνικοποίησή τους, τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους. Πολλές φορές είναι έντονη η δημόσια συζήτηση για το αν θα έπρεπε ή όχι να φέρνουμε σε επαφή τα παιδιά με πληροφορίες σχετικές με τα ΛΟΑΤΚΙ θέματα. Ο βασικός προβληματισμός είναι μήπως επηρεαστεί ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου των παιδιών και «επιλέξουν» μη κυρίαρχες ταυτότητες για τον εαυτό τους. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν τεκμηριώνεται με κανέναν τρόπο, αν λάβουμε υπόψη μας την πραγματικότητα. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους μας είναι ότι η ένταξη των ΛΟΑΤΚΙ θεμάτων στην εκπαίδευση εμπίπτει στη σφαίρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όσο πιο νωρίς γίνει αυτό, με τρόπους κατάλληλους για κάθε ηλικία, τόσο πιο νωρίς θα καλλιεργηθεί στα παιδιά η ενσυναίσθηση και η πεποίθηση πως τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορούν όλα τα άτομα ανεξαιρέτως».

Υπεύθυνος επικοινωνίας του «Πολύχρωμου Σχολείου» είναι ο δάσκαλος Πέτρος Σαπουντζάκης.

Ιδρυτικό μέλος της συλλογικότητας και μέλος της διαχειριστικής ομάδας της, ο κ. Σαπουντζάκης έχει αναπτύξει έντονη ακτιβιστική δράση στον χώρο της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Ενθερμος υποστηρικτής του δικαιώματος της διαφορετικότητας στους κόλπους της εκπαιδευτικής κοινότητας, πρωτοστατεί τα τελευταία 17 χρόνια, που διδάσκει στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, στις κινηματικές δράσεις. Ο ίδιος, άλλωστε, έχει καταθέσει δημόσια τα προσωπικά βιώματά του αναφορικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό του στην ευαίσθητη ηλικία των μαθητικών χρόνων σε συνέντευξή του στο «Vice» τον Απρίλιο του 2016: «Κατάλαβα ότι είμαι gay προτού μάθω πώς λέγεται αυτό. Στη Γ’ Δημοτικού μ’ άρεσε ο Δημητράκης. …… Με τη συνειδητοποίηση ότι είμαι ερωτευμένος με τον Δημητράκη, ότι τον σκέφτομαι και μου τρέμουν τα γόνατα, συνειδητοποιώ ότι αν και αυτό που νιώθω δεν είναι κάτι άσχημο, δεν μπορώ να το πω. Δεν μπόρεσα ποτέ να το νιώσω σαν βρώμικο και κακό, ήταν αγάπη, έρωτας, ενδιαφέρον. Το είπα στη μάνα μου στα 12, όταν είχε ξυπνήσει και το σώμα μου. Κι εκείνη με πήγε στον πατέρα Σαράντη (σ.σ.: ιερέας). Ήταν η απόλυτη αυθεντία. Τον θυμάμαι να μου λέει απίστευτες χαζομάρες, το καταλάβαινα, απελπιζόμουν, αλλά άρχισα να αμφισβητώ τον εαυτό μου. Τι ήξερα εγώ μπροστά στον πατέρα Σαράντη, τον οποίο σέβονταν και ακολουθούσαν τόσοι άνθρωποι; Κι εκεί έβαλα ένα μεγάλο “Χ” στον εαυτό μου».

Η συνεργασία «Πολύχρωμου Σχολείου» – ΛΟΑΤΚΙ
Στο βοηθητικό υλικό περιλαμβάνεται και 12σέλιδος οδηγός με «Κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση πρακτικών ζητημάτων που προκύπτουν στη σχολική ζωή». Ο οδηγός αυτός αποτελεί προϊόν συνεργασίας του «Πολύχρωμου Σχολείου» με τις παρακάτω ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις: ColorYouth, Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, ΛΟΑΤ ΑμεΑ, ΟΛΚΕ Ομοφυλοφιλική & Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας, Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή», Proud Seniors Greece – Ομάδα Υποστήριξης ΛΟΑΤΚΙ Ατόμων Ηλικίας 50 και Ανω, Athens Pride – Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας, Thessaloniki Pride – Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Θεσσαλονίκης, Γραμμή Ψυχολογικής Στήριξης 11528 – ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ.
Οπως σημειώνεται, μεταξύ άλλων, στο εγχειρίδιο των κατευθυντήριων γραμμών, «η πεποίθηση ότι όλα τα παιδιά ζουν σε μια συμβατική δομή με έναν μπαμπά και μια μαμά, η οποία είναι η συνηθέστερη οικογενειακή δομή και ως εκ τούτου αξιολογείται κοινωνικά ως η καλύτερη για την ανατροφή ενός παιδιού δεν αναγνωρίζει αλλαγές που έχουν συμβεί στην οργάνωση της οικογενειακής ζωής και είναι πλέον κοινωνική πραγματικότητα. Κάποια παιδιά είναι πιθανόν να έχουν ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς (του ίδιου φύλου, τρανς ή ίντερσεξ κ.τ.λ.).

Αυτό είναι ένα γεγονός που το σχολείο οφείλει να εντάξει στη ζωή του και να αποφεύγει τη χρήση γλώσσας και εκπαιδευτικών πολιτικών που θεωρούν δεδομένη για όλα τα παιδιά τη ζωή στο πλαίσιο μιας ετεροκανονικής πυρηνικής οικογένειας», με την ετεροκανονικότητα να ορίζεται ως εξής: «H κοινωνικά επιβαλλόμενη δυαδικότητα του φύλου, καθώς και η ιδέα πως η ετεροφυλοφιλία είναι ο μοναδικός φυσιολογικός και αποδεκτός σεξουαλικός προσανατολισμός».
Αναφορικά με το λεξιλόγιο και τους προσδιορισμούς εντός του σχολικού περιβάλλοντος, «όταν προκύπτει μια γενική ενημέρωση ή μια θεωρητική συζήτηση στην οποία πρέπει να αναφερθούν ΛΟΑΤΚΙ+ προσδιορισμοί, καλό είναι να αναφέρονται αυτοί που έχουν κυριαρχήσει ως αποδεκτοί στη δημόσια χρήση τους από φορείς που ασχολούνται με ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα. Σε περίπτωση που έχετε πρόβλημα με τη χρήση αυτών των λέξεων (θεωρητικό ή πρακτικό), μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ευγενικούς περιφραστικούς προσδιορισμούς, όπως “μία γυναίκα που αγαπάει μία άλλη γυναίκα” όταν αναφέρεται σε μια λεσβία, ή “ένα παιδί που δεν βιώνει το φύλο του σύμφωνα με αυτό που γράφουν τα χαρτιά του” αν αναφέρεται σε ένα τρανς παιδί (ή σε ένα ίντερσεξ-τρανς παιδί)».