Συνέντευξη του Όλεν Στάινχάουερ στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

 «…Είμαστε άραγε αυτό που πιστεύουμε για τον εαυτό μας

ή η προσωπικότητα προσδιορίζεται από τις πράξεις μας;…»

 

Ο Όλεν Στάινχαουερ γεννήθηκε το 1970 στη Βαλτιμόρη και μεγάλωσε στη Βιρτζίνια. Σπούδασε δημιουργική γραφή στο Emerson College της Βοστόνης. Κέρδισε την υποτροφία Φουλμπράιτ για παραμονή ενός έτους στη Ρουμανία. Από τότε χρονολογείται η σχέση του με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Το πρώτο και πολλά άλλα βιβλία του διαδραματίζονται εκεί, ενώ σήμερα ο συγγραφέας ζει μεταξύ Ουγγαρίας και ΗΠΑ. Ο Τουρίστας, πρώτο βιβλίο μιας σειράς κατασκοπικών μυθιστορημάτων με ήρωα τον Μάιλο Γουίβερ, μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Ο Όλεν Στάινχαουερ έχει τιμηθεί με το βραβείο Hammet για το δεύτερο βιβλίο του με ήρωα τον Μάιλο Γουίβερ, το The Nearest Exit, και ήταν δύο φορές στην τελική λίστα υποψηφιοτήτων για το Edgar Award. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στο Ινστιτούτο Αμερικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Λειψίας και είναι επίσης ο δημιουργός της τηλεοπτικής σειράς Berlin Station.

Ερ.: Ο Μάιλο Γουίβερ αναλαμβάνει άκρως απόρρητες αποστολές σε όλο τον κόσμο. Πού βρίσκει αυτό το απαράμιλλο θάρρος;

Απ.: Ο Μάιλο δε ρισκάρει απερίσκεπτα όμως υπάρχουν στιγμές που του αρέσει να κινείται στα άκρα. Αυτό συμβαίνει συνήθως όχι εξαιτίας της ‘’δουλειάς’’ του αλλά για λόγους πιο προσωπικούς, για παράδειγμα όταν νιώθει ότι η οικογένεια του βρίσκεται σε κίνδυνο. Σε αντίθεση με κάποιους φανταστικούς κατασκόπους δεν πιστεύει σε γενικές ιδέες και αρχές όπως η δημοκρατία, το κίνητρο του προέρχεται από πιο απλές έννοιες όπως η φιλία ή η αγάπη . Οι προσωπικές μου εμπειρίες με βοήθησαν να κατανοήσω αυτή τη στάση, όταν έγινα γονιός εξεπλάγην αντιλαμβανόμενος ότι η ζωή του παιδιού μου ήταν πλέον σημαντικότερη από τη δική μου. Πιστεύω ότι οι περισσότεροι αναγνώστες θα αναγνωρίσουν αυτού του είδους τη γενναιότητα που βρίσκει ο Μάιλο όταν χρειάζεται να υπερασπίσει την οικογένεια του.

Ερ.: Μήπως αυτές οι ιστορίες ερευνούν σε βάθος θέματα ταυτότητας;

Απ.: Σε κάθε καλή κατασκοπευτική ιστορία υπάρχουν οι εσωτερικές συγκρούσεις, έτσι δεν είναι ; Στις καλύτερες αφηγήσεις αυτού του είδους εξετάζονται οι συνειδησιακές συγκρούσεις που κάθε άνθρωπος νιώθει σ’ αυτόν τον κόσμο μόνο που εδώ λαμβάνουν χώρα σε μια διάσταση παγκόσμια. Επιπλέον τούτες οι ιστορίες ερευνούν σε βάθος θέματα ταυτότητας: είμαστε άραγε αυτό που πιστεύουμε για τον εαυτό μας ή η προσωπικότητα προσδιορίζεται από τις πράξεις μας ; Κι αν ένας κατάσκοπος δρα για μεγάλο διάστημα σα να είναι κάποιος άλλος μήπως στο τέλος μεταμορφώνεται ; Αυτές είναι σημαντικές ερωτήσεις για μένα .

Ερ.: Γιατί ο Μάιλο πιστεύει ότι οι ανώτεροι του γνωρίζουν περισσότερα από τον ίδιο;
Απ.: Όταν δουλεύεις για ένα οργανισμό όπως η CIA δεν έχεις άλλη επιλογή, πρέπει να πιστέψεις ότι οι ανώτεροι σου γνωρίζουν περισσότερα από σένα κι ότι θα σε προστατέψουν . Όπως και στις θρησκείες πρέπει να αφιερωθείς σ’ ένα Θεό που δεν κάνει λάθη όμως σε τούτα τα παιχνίδια των κατασκόπων όπως συμβαίνει και στην Εκκλησία, η τυφλή πίστη μπορεί να σου δημιουργήσει μερικές φορές προβλήματα.

Ερ.: Μπορεί το παρελθόν ενός πράκτορα να σβηστεί και να ζήσει ήρεμα σαν να μην συμβαίνει τίποτα ;

Απ.: Ακόμα και γι αυτά που μοιάζουν απραγματοποίητα αξίζει να προσπαθήσεις. Στον Τουρίστα ο Μάιλο λέει σε κάποιον : ‘’δεν είμαι πλέον τουρίστας’’ (πράκτορας της CIA ) κι εκείνος του απαντά :’’είναι σα να λες δεν είμαι πλέον δολοφόνος’’… Τίποτα δεν αλλάζει, το παρελθόν δε σβήνει ποτέ, το μόνο που μπορείς είναι να χτίσεις πάνω του.

Ερ.: Ποιος είναι ο «Τίγρης»; Ποια είναι η σχέση του με τον Μάιλο;

Ο ‘’Τίγρης’’ είναι στην πραγματικότητα ένας άλλος κρυφός πράκτορας, δεν είναι το αφεντικό του όμως δεν μπορώ να σας πω περισσότερα γιατί θα πρόδιδα το μυστικό της πλοκής .

Απ.: Αυτό που αντιλήφθηκα είναι ότι ό ένας πράκτορας, παρακολουθεί τον άλλον. Ποια είναι η γνώμη σας;
Στην περίπτωση των βιβλίων με πρωταγωνιστή τον Μάιλο Γουέιβερ αυτό ακριβώς συμβαίνει. Προσπάθησαναδημιουργήσωμιακατασκοπευτικήπραγματικότηταπουκορυφώνεταισταδιακά. Και θέλησα να την τραβήξω μέχρι τα άκρα ώστε να φανεί η παράνοια που μπορεί να οδηγήσει ο επαγγελματισμός όταν κυριαρχεί στο μυαλό σε τέτοιο σημείο που είναι αδύνατο να εμπιστευθείς οποιονδήποτε. Έτσι φτιάχνονται οι συναρπαστικές, αν και λίγο περίπλοκες, ιστορίες

Ερ.: Μήπως η ζωή και ο θάνατος των πρακτόρων ισορροπεί πάνω σε τεντωμένο σχοινί;

Απ.: Δεν ξέρω τι συμβαίνει στην πραγματικότητα όμως στην φαντασία μου το τεντωμένο σκοινί είναι ένα παιχνίδι ψυχολογικό. Ένας πράκτορας πρέπει να έχει διαφορετικές ταυτότητες κι όταν ζεις για καιρό μ’ αυτόν τον τρόπο στο τέλος αναρωτιέσαι για την πραγματική σου ταυτότητα. Σκέφτεσαι «υπάρχε ιτίποτα αληθινό κάτω απ’ αυτές τις ψεύτικες ταυτότητες;»

Ερ.: Έχει όμως ένα πρόσωπο που του συμπαραστέκεται και τον βοηθά.
Απ.: Αυτό το πρόσωπο βρίσκεται συνέχεια κοντά, είναι η γυναίκα του όμως μέχρι να ανοιχτεί και να μιλήσει ειλικρινά δεν μπορεί να βασιστεί σε κανένα. Καθώς η ιστορία μου εξελίσσεται ο Μάιλο παίρνει τούτο το μάθημα .

Ερ.: Πώς νιώθει ο απλός άνθρωπος να ζει σε αβεβαιότητα εδώ και δεκαετίες;

Απ.: Σας ευχαριστώ, είμαι πολύ χαρούμενος που σας άρεσε αυτό το σημείο. Είμαι της γνώμης ότι ο μέσοςάνθρωπος επιβιώνει μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες χρησιμοποιώντας επιλεκτικά την μνήμη του, για παράδειγμα αν σκεπτόμουν συνέχεια τις αεροπειρατείες δε θα ανέβαινα ποτέ σε αεροπλάνο. Επιλέγουμε να αγνοήσουμε ένα σωρό πράγματα με τον ίδιο τρόπο που επιλέγουμε να αγνοούμε την ασημαντότητα της ύπαρξης μας γιατίαλλιώς δε θα μπορούσαμε να σηκωθούμε κάθε πρωί από το κρεβάτι μας.

Ερ.: Εμάς τους αναγνώστες μας εντυπωσιάζουν οι ικανότητες του Μάιλο αν και αντιλαμβανόμαστε ότι βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Στη ζωή μπορείς να ανατρέψεις μια κατάσταση που σε οδηγεί στην άβυσσο;

Απ.: Αυτό είναι κομμάτι της ευχαρίστησης που αποκομίζω από τη λογοτεχνία, μπορώ να βάλω τον Μάιλο ναδρα μ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο αντιμετωπίζοντας μια κατάσταση επικίνδυνη κι έπειτα να ξαναγράψω την ιστορία μου αν σκεφτώ μια καλύτερη εκδοχή. Στην πραγματική ζωή όμως δεν μπορείς να γυρίσεις πίσω και να ξαναπροσπαθήσεις κι ούτε νομίζω ότι υπάρχει κανείς που δεν κάνει ποτέ του λάθη, ιδιαίτερα μάλιστα όταν βρίσκεται ζεις μέσα στον κίνδυνο όπως ο Μάιλο. Παρ’ όλες τις ικανότητες του κάνει πολλά λάθη που μπορεί να έχουν τραγικές συνέπειες και να τον οδηγήσουν σε αδιέξοδα. Δεν έχει άλλη επιλογή από το να σταθεί ξανά στα πόδια του και να παλέψει .

Μετάφραση από τα αγγλικά: Απόστολος Σπυράκης