Γράφει ο Δημήτρης Πετρόπουλος
Ας θυμηθούμε καταρχήν την ιστορία.
Στην αρχική διανομή οι ρόλοι και οι συνθήκες είχαν, εν γένει, ως εξής:
Αλέξης, ο διάδοχος, ο τσάρεβιτς. Ο καλός της ιστορίας ή μάλλον ο αδύναμος κρίκος.
Η κάθε του αιμορραγία είτε εξωτερική είτε εσωτερική κατέληγε ανεξέλεγκτη. Γεννήθηκε αιμοφιλικός. Ένα μαρτύριο. Κρεμόταν από μια κλωστή η ζωή του διαρκώς. Η μάνα του μ΄αυτόν το φόβο ζούσε νύχτα-μέρα. Μονάκριβο τον είχε και τι να κάνει η δύστυχη; Να τον βάλει σε γυάλα; Αυτός θα κυβερνούσε μια μέρα τον τόπο.
Ρασπούτιν, ο θεραπευτής, ο στάρετς. Ο σατανικός της ιστορίας.
Τσαρλατάνος ή όχι, χάρη σ΄αυτόν έπαιρνε, λέει, ο Αλέξης παρατάσεις. Κάθε που τον είχαν ξεγραμμένο συνερχόταν. Θες τα γιατροσόφια του και τα μαντζούνια, θες οι ψυχικές του δυνάμεις, ο σκοτεινός αυτός μυστικιστής είχε βρει το κουμπί του πιτσιρικά και τον χειραγωγούσε –ανυπολόγιστη η δύναμη της αυθυποβολής και της υποβολής, οι θεατρίνοι ξέρουν. Όπως και νάχε, από τις δεξιότητές του κρεμόταν όσο πέρναγε ο καιρός όλο και πιο πολύ η ευαίσθητη λόγω των συνθηκών διακυβέρνηση της χώρας.
Ο Αλέξης, βλέπεις, ήταν άτυχος. Εκτός από το θέμα της υγείας του ήτανε δύσκολοι και οι καιροί. Και κρίσιμοι. Ο ξεσηκωμός ξεκίνησε ακριβώς τη χρονιά που γεννήθηκε. Μια απεργία στην αρχή, μετά μια μεγάλη πορεία με αιτήματα μέχρι τα ανάκτορα, η βίαιη αντίδραση του Τσάρου, μια ματωμένη Κυριακή, μια μεγαλύτερη απεργία την επόμενη χρονιά που εξελίχτηκε σε ένοπλη εξέγερση, μια πρώτη επανάσταση που πνίγηκε στο αίμα.
Ο εξαθλιωμένος λαός είχε αρχίσει να ξεσηκώνεται. Η πρόβα τζενεράλε είχε γίνει.
Ο Τσάρος, πιστεύοντας πως έτσι θα έλυνε τα προβλήματα του καθεστώτος του που κλονιζόταν, έριξε τη χώρα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια χώρα που η ανάπτυξή της ΄΄δεν της επέτρεπε να αντεπεξέλθει στις ανάγκες ενός βιομηχανοποιημένου μακροχρόνιου πολέμου΄΄. Τεράστιες οι απώλειες και όφελος κανένα.
Σ΄αυτό το κλίμα μέσα δρούσε ο Ρασπούτιν ανενόχλητος για μια ολόκληρη δεκαετία. Κυρίαρχος λόγω Αλέξη στην αγωνία της τσαρικής οικογένειας ασκούσε έμμεσα επιρροή και στις υποθέσεις του κράτους. Όταν μάλιστα έφυγε ο Τσάρος για το μέτωπο –μετά από υπόδειξη του ίδιου του Ρασπούτιν που είδε… όραμα πως έτσι θα νικούσαν– ο σκοτεινός θεραπευτής αλώνιζε διορίζοντας και παύοντας το προσωπικό του κράτους κατά τις επιθυμίες του.
Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και η κακή του η ώρα. Οργανώθηκε συνωμοσία για να τον ξεπαστρέψουν και να σωθεί η αυτοκρατορία –τα ταξικά συμφέροντα, με άλλα λόγια.
Έτσι εμφανίζονται στο έργο οι άλλοι ρόλοι. Οι συνωμότες. Οι αυτόκλητοι σωτήρες.
Οργανωτής ο πρίγκιπας Γιουσούπωφ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στην αυτοκρατορική Ρωσία και σύζυγος της ανιψιάς του Τσάρου. Αυτός πήρε… τα εύσημα για το ξεπάστρεμα, αυτόν ξέρουμε. Δεν ήταν όμως μόνος του. Πάντα κάποιοι καλύπτουν, κάποιοι βάζουν πλάτη και πάντα κάποιος άλλος το χρεώνεται –άλλοτε για καλό κι άλλοτε για κακό.
Ανάμεσά τους κι ένας Έλληνας. Ο Ντμίτρι Πάβλοβιτς, εγγονός του βασιλιά της Ελλάδας Γεωργίου του Α΄, δεύτερος ξάδερφος του τσάρεβιτς Αλέξη.
Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του πρίγκιπα Γιουσούπωφ, το όπλο με το οποίο σκότωσε εντέλει τον Ρασπούτιν, αφού πρώτα δοκίμασε ανεπιτυχώς να τον δηλητηριάσει, ανήκε στον… δικό μας, τον Πάβλοβιτς.
Οι συνωμότες εξορίστηκαν. Ο Γιουσούπωφ… στο εξοχικό του στα σύνορα Ρωσίας- Ουκρανίας και ο Πάβλοβιτς στην Περσία, που του βγήκε σε καλό γιατί βρέθηκε σε απόσταση ασφαλείας από την επανάσταση που ξέσπασε μετά από λίγους μήνες.
Οι συνθήκες του θανάτου του Ρασπούτιν και η μνημειώδης αντοχή του στο δηλητήριο και τις σφαίρες τροφοδοτούν τον θρύλο του ως τις μέρες μας. Και το όνομά του έγινε συνώνυμο σατανικών παρασκηνιακών ενεργειών.
Κινεί τα νήματα στον χώρο της δικαιοσύνης ο σύγχρονος Ρασπούτιν, που είναι και μέλος της κυβέρνησης, ισχυρίζεται ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου και πρώην επόπτης των εισαγγελέων κατά της διαφθοράς. Για την ακρίβεια, τον καταγγέλλει. Όχι ονομαστικά. Συμβολικά. Τι εννοεί ακριβώς κανείς δεν ξέρει. Πολλούς εμπλέκει, άλλωστε. Πολλές οι παραλείψεις, λέει. Αχταρμάς. Εγώ πάντως ως Έλληνας πολίτης καθόλου δεν γουστάρω τα μισόλογα όταν το θέμα είναι τόσο σοβαρό κι ενδεχομένως δίχως αποδείξεις επαρκείς. Μπουχτίσαμε από καταγγελίες που δεν καταλήγουν πουθενά.
Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου υπονοεί σαφώς παρεμβάσεις και κουκουλώματα υποθέσεων αλλά και το αντίθετό τους. Υπονοεί στοχοποιήσεις αθώων, δημιουργία εντυπώσεων, χειραγωγήσεις, άσκηση πιέσεων, πολιτικές σκοπιμότητες, αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης και λοιπά. Α, ναι. Και ανεπάρκειες των αρμοδίων.
Ζητάει, ξαφνικά, ανάσυρση των μηνύσεων τριών πολιτικών, που ο ίδιος είχε βάλει στο αρχείο, γιατί κατά την κρίση του προέκυψαν νέα στοιχεία, λέει. Και όλα αυτά –τι σύμπτωση!– παραμονές των εκλογών και σε ύφος μάλλον ασυνήθιστο για τόσο υψηλόβαθμο στέλεχος. Κάτι σαν σούπα-μούπες ένα πράμα. Κάτι σαν ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Κάτι σαν ΄΄ήμουνα μοναχοπαίδι ήμουνα μοναχογιός κι έχω γίνει ψυχοπαίδι έχω γίνει παραγιός΄΄.
Τι άλλαξε και δεν τον παίζουν πια; Και πριν γιατί τον έπαιζαν; Η προηγούμενη επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς είχε από καιρό παραιτηθεί καταγγέλλοντας και κείνη πολιτικές παρεμβάσεις στην υπόθεση της Novartis, την ΄΄κορωνίδα της διαφθοράς στη χώρα μας΄΄ όπως την αποκάλεσε. Και κείνη αναφέρθηκε σε έναν Ρασπούτιν. Δεν τάξερε όλα αυτά ο αντεισαγγελέας;
Όσο για τη στιγμή που διάλεξε για την καταγγελία του, αυτή θολώνει το αφήγημά του ακόμη πιο πολύ. Προτείνοντας να καταθέσει μετεκλογικά μοιάζει να θέλει να προκαταλάβει τις οποιεσδήποτε εις βάρος του εξελίξεις για κάποιες πράξεις και παραλείψεις που του χρεώνουν. Σαν να μην έχει καμιά εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου.
Να μας λούζει κρύος ιδρώτας δηλαδή.
Δικαστικός λειτουργός δεν ήταν και ο ίδιος μια ολόκληρη ζωή; Κάτι σα… συνεργός, με άλλα λόγια, σε όσα καταγγέλλει. Έστω δια της ανοχής του. Τι ακριβώς έμαθε τώρα και ταράχτηκε; Πρώτη φορά η εκτελεστική εξουσία αποπειράται να χειραγωγήσει τη δικαστική; Τι άλλαξε κι αισθάνεται αίφνης ανασφάλεια; Εκτός κι αν ήταν όλα ηθικά, αγγελικά πλασμένα, ως τώρα.
Ποιος ωφελείται από την καταγγελία, θάλεγε ο μέγας ρήτορας Κικέρων; Ποιος έχει κάτι να κερδίσει; Θεμελιώδες το ερώτημα στην ποινική διαδικασία και όχι μόνο.
Ποιος έχει κίνητρο τούτη την ώρα τη μεταβατική ΄΄εν όψει της πολιτικής και ενδεχομένως κομματικής θεώρησης των πραγμάτων΄΄; Η διατύπωση είναι του ίδιου του καταγγέλλοντος. Αν κρίνουμε από τον ενθουσιασμό κάποιων εμπλεκομένων… πρωτοκλασάτων στελεχών των πρώην κυβερνητικών κομμάτων…
Συχνά οι ύποπτοι εκτρέπουν με επιτυχία την προσοχή προς κάποιον τρίτο. Αν μάλιστα έχει προδιαγραφές Ρασπούτιν…
Αυτό το ξέρει ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου καλύτερα από τον καθένα.
Και οι Ρασπούτιν δύσκολα εξολοθρεύονται όταν υπάρχει αντικείμενο εκμετάλλευσης και θέση εξουσίας. Συνήθως εναλλάσσονται. Αντικαθίστανται από λιγότερο εκτεθειμένους. Και τελικά αλληλοκαλύπτονται.
Κι αυτό το ξέρει ο αντεισαγγελέας.
Ο ρόλος, βλέπεις, του Ρασπούτιν έχει πολύ ψωμί, θα λέγαμε στο θέατρο. Και ποιος δεν θέλει να κινεί τα νήματα. Έστω εναλλάξ.
Υ.Γ. Ας προσθέσουμε και μια πικάντικη πληροφορία. Στο πλαίσιο μιας αίρεσης, στην οποία μυήθηκε στα 18 του χρόνια, ο Ρασπούτιν διατύπωσε ένα δικό του δόγμα, σύμφωνα με το οποίο το καλύτερο μέσο για να φθάσει ο πιστός στην κατάσταση της ΄΄θείας αταραξίας΄΄, ώστε να βρεθεί πιο κοντά στον Θεό, είναι η σεξουαλική εξάντληση. Κήρυττε λοιπόν πως η σωματική επαφή μαζί του είχε εξαγνιστικά και θεραπευτικά αποτελέσματα. Σας δίνω ιδέες.
Έτος… Ρασπούτιν φέτος, καθώς φαίνεται. Εκατόν πενήντα χρόνια από τότε που γεννήθηκε. Πολλοί είναι αυτοί που ακόμα πιστεύουν πως ήταν χαρισματικός, πως άδικα συκοφαντήθηκε, πως φταίγαν οι καιροί. Πως ήτανε στημένο το παιχνίδι. Τι να σας πω; Ένα εξιλαστήριο θύμα ανακουφίζει πάντα την κοινότητα από τις ενοχές της. Πόσο μάλλον τους πραγματικούς ενόχους.