Από τους Δήμους στο Κτηματολόγιο

Νέες αλλαγές του ΥΠΕΝ για τις Πολεοδομίες μετά από μια 15ετία

Το νέο μοντέλο με ψηφιακό κόμβο για τη δόμηση

Στελέχωση με όσους μετακινηθούν οικειοθελώς από τις ΥΔΟΜ

Αντιδράσεις από Δήμους και Συλλόγους Μηχανικών

 

Μια ακόμη αλλαγή καθεστώτος για τις Πολεοδομίες για δεύτερη φορά μέσα σε 15 χρόνια, σηματοδοτεί η απόφαση οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ), που μέχρι σήμερα λειτουργούσαν στους Δήμους, να περάσουν στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, με στόχο έναν νέο, κεντρικό και πλήρως ψηφιακό μηχανισμό έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχων κατασκευών. Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να καθοριστεί το χρονοδιάγραμμα της μετάβασης και να διευκρινιστεί πώς θα λειτουργούν οι νέες υπηρεσίες. Εντός του 2026, ο στόχος είναι οι πρώτες πολεοδομικές άδειες να εκδίδονται αποκλειστικά μέσω της Κτηματολόγιο Α.Ε., ψηφιακά και με ενιαία πρότυπα.

Μέχρι το 2010 οι Πολεοδομίες ανήκαν στις Νομαρχίες και μεταφέρθηκαν στους δήμους με τη συνολική μεταρρύθμιση που έγινε στην αυτοδιοίκηση και την καθιέρωση των αιρετών Περιφερειών.

Η αλλαγή αυτή σηματοδοτεί το τέλος μιας 15ετίας που ξεκίνησε με τον «Καλλικράτη» (Ν. 3852/2010) και άφησε πίσω της σημαντικές ανισότητες και λειτουργικά κενά. Σήμερα, μόλις 185 από τους 332 Δήμους διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ το 44% εξυπηρετείται από όμορους δήμους, συχνά με μεγάλες καθυστερήσεις. Ο μέσος χρόνος έκδοσης άδειας φτάνει τους 6-8 μήνες, με ακραίες περιπτώσεις να ξεπερνούν τα 5 χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πολίτες βαθμολόγησαν τις υπηρεσίες με 3,4/10, από τις χαμηλότερες επιδόσεις του δημόσιου τομέα. Με την ένταξη των ΥΔΟΜ στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, το ΥΠΕΝ επιχειρεί να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα δημιουργώντας έναν ενιαίο ψηφιακό κόμβο.

Κύρια χαρακτηριστικά:
-One–stop–shop για άδειες και κτηματολογικά ζητήματα.
-Πλήρης ψηφιακή διαλειτουργικότητα (e-Άδειες, αυθαίρετα, G-Cloud).
-Ενιαία νομοθεσία και κωδικοποιημένα πολεοδομικά σχέδια με ψηφιακούς χάρτες.
-Κέντρα Δόμησης υπό κεντρικό συντονισμό, με αξιοποίηση των υπαρχόντων κτηματολογικών γραφείων που καλύπτουν το 97% της επικράτειας.
-Νέες ψηφιακές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, που θα διευκολύνουν πολίτες και μηχανικούς.

 

 

Οι οργανωτικές αλλαγές

Σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις η λειτουργία του ίδιου του Κτηματολογίου παραμένει αμετάβλητη. Οι νέες αρμοδιότητες θα ασκηθούν από ξεχωριστές αυτοτελείς μονάδες (Κέντρα Δόμησης), στελεχωμένες από υπαλλήλους-μηχανικούς που θα μετακινηθούν οικειοθελώς από τις ΥΔΟΜ των Δήμων.
Οι Δήμοι διατηρούν τα τμήματα Πολεοδομικού Σχεδιασμού, που θα συνεχίσουν να ασκούν χωρικές και

πολεοδομικές αρμοδιότητες. Στο Κτηματολόγιο περνούν αποκλειστικά:
-Η έκδοση οικοδομικών αδειών
-Οι έλεγχοι κατασκευών

Οι προβλέψεις

-Η λειτουργία του Ελληνικού Κτηματολογίου παραμένει αμετάβλητη. Όλες οι αρμοδιότητες, διαδικασίες και υπηρεσίες που παρέχονται σήμερα προς τον πολίτη εξακολουθούν να εκτελούνται με τον ίδιο τρόπο, από το ίδιο προσωπικό και στα ίδια σημεία εξυπηρέτησης.

-Το προσωπικό του Κτηματολογίου δεν επηρεάζεται, με δεδομένο ότι άλλο προσωπικό (από τις σημερινές ΥΔΟΜ) θα στελεχώσει τα Κέντρα Δόμησης. Οι θέσεις, τα καθήκοντα και η υπηρεσιακή κατάσταση όλων των υφιστάμενων εργαζομένων παραμένουν απολύτως αμετάβλητα. Δεν προβλέπεται μεταβολή στις οργανικές μονάδες που ήδη λειτουργούν.

-Δημιουργούνται νέες αυτοτελείς μονάδες (Κέντρα Δόμησης με προσωπικό από τις υφιστάμενες ΥΔΟΜ), οι οποίες θα αναλάβουν τις αρμοδιότητες που έως σήμερα ασκούσαν οι Υπηρεσίες Δόμησης, των Τμημάτων Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών και Ελέγχων Κατασκευών, ενώ το Τμήμα του Πολεοδομικού Σχεδιασμού παραμένει σε τοπικό επίπεδο στους Δήμους. Οι διοικητικές υπηρεσίες του Κτηματολογίου θα παρέχουν υποστηρικτικό ρόλο για την ομαλή ένταξη και λειτουργία της νέας Διεύθυνσης.

Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση δεν μεταβάλλει τον χαρακτήρα, την αποστολή ή τον τρόπο λειτουργίας του Ελληνικού Κτηματολογίου, αλλά αντιθέτως ενισχύει την οργανωτική του δομή, δίνοντάς του τη δυνατότητα να προσφέρει πιο ολοκληρωμένες υπηρεσίες.

Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν από το Υπουργείο, οι ΟΤΑ α’ βαθμού αποφορτίζονται από τις χρονοβόρες και συχνά προβληματικές διαδικασίες αδειοδότησης, αλλά συνεχίζουν να έχουν ρόλο στον σχεδιασμό και τη χωροταξία.

Το ΥΠΕΝ αναφέρει ότι η μετάβαση θα γίνει με διάλογο και συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς – Κτηματολόγιο, Υπουργεία και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στόχος είναι η θεσμική θωράκιση της μεταρρύθμισης, η αποφυγή επικαλύψεων και η ομαλή εξυπηρέτηση πολιτών και επαγγελματιών.

Η δημιουργία των Κέντρων Δόμησης, η κινητικότητα υπαλλήλων και η κύρωση του νέου Κώδικα Χωροταξίας και Πολεοδομίας θα αποτελέσουν τα βασικά στάδια υλοποίησης.

Με τη μεταρρύθμιση αυτή, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να δώσει τέλος στην αδιαφάνεια και στις καθυστερήσεις των πολεοδομιών, να ενισχύσει τον ρόλο του Κτηματολογίου και να προσφέρει στους πολίτες γρήγορες, ενιαίες και ψηφιακές υπηρεσίες.

Αντιδράσεις από ΚΕΔΕ

Οι δήμαρχοι από τι δική τους πλευρά, θεωρούν την απομάκρυνση των υπηρεσιών δόμησης από τους δήμους casus belli. Ήδη η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) έχει εκφράσει την έντονη αντίθεσή της μέσω υπομνημάτων και με ομόφωνες αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της. Ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, καταγγέλλει ότι το σχέδιο της κυβέρνησης «παρουσιάζεται ως μέτρο καταπολέμησης της διαφθοράς, η οποία όμως υπάρχει σε κάθε δημόσιο φορέα, και χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθεί η αρπαγή των υπηρεσιών δόμησης», με σκοπό να περιοριστεί ο ρόλος των δήμων στην προστασία της φυσιογνωμίας των πόλεων.

«Στόχος τους να μην ξαναβρεθεί η κυβέρνηση στη δύσκολη θέση που βρέθηκε, έπειτα από την ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) σχετικά με τα μπόνους δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) έπειτα από προσφυγή των δήμων Αλίμου και Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένη και αργότερα της ΚΕΔΕ», επισημαίνει ο κ. Κωνσταντέλλος.

«Για εμάς αυτό αποτελεί αιτία πολέμου. Θα δοθεί μετωπικός αγώνας», υπογραμμίζει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», προαναγγέλλοντας νομικές ενέργειες κατά της σχεδιαζόμενης μεταφοράς. «Αναμένουμε τη σχετική απόφαση για τη μεταφορά των υπηρεσιών και θα ακολουθήσει άμεσα προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας», σημειώνει.

Ήδη το νομικό επιτελείο το οποίο είχε χειριστεί και την υπόθεση του ΝΟΚ για λογαριασμό της ΚΕΔΕ και των Δήμων, με επικεφαλής την καθηγήτρια δημοσίου δικαίου στην Νομική Σχολή Αθηνών κυρία Γλυκερία Σιούτη προετοιμάζει τις νομικές άμυνες της τοπικής αυτοδιοίκησης «ώστε η εξαγγελία του πρωθυπουργού να μείνει… κενό γράμμα», τονίζει ο κ. Κωνσταντέλλος.

Και οι Σύλλογοι Μηχανικών

Η συγκεκριμένη πρόταση της κυβέρνησης έχει προκαλέσει αντιδράσεις από συλλόγους μηχανικών και εργαζομένους στις πολεοδομίες, με βασικά επιχειρήματα την απουσία συνταγματικής βάσης, τη διοικητική αποδυνάμωση των δήμων και τον κίνδυνο περαιτέρω απορρύθμισης του συστήματος ελέγχου της δόμησης και τελικά την ιδιωτικοποίηση του ελέγχου των νέων οικοδομών.

Το κίνδυνο ιδιωτικοποίησης των διαδικασιών καταγγέλλει με ανακοίνωση του, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ), σημειώνοντας: “Στο βάθος του μυαλού πολλών βρίσκεται η σκέψη πλήρους ιδιωτικοποίησης των διαδικασιών και προώθησης ιδίων συμφερόντων, με το πρόσχημα της «απλοποίησης» των διαδικασιών και της «ευελιξίας». Στόχος τους είναι η μείωση έως εξαφάνιση του Δημόσιου ελέγχου πάνω στο Δομημένο Περιβάλλον”.

Η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ, μάλιστα απατώντας στις κυβερνητικούς σχεδιασμούς, σημειώνουν: «Οι Πολεοδομίες, ως θεσμός του ελληνικού κράτους, φέρουν έναν ουσιαστικό συνταγματικό ρόλο, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 24 του Συντάγματος, δηλαδή την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος μέσω ορθολογικού χωροταξικού σχεδιασμού και ελέγχου της δόμησης έχοντας την υποχρέωση να εξασφαλίζουν βιώσιμη ανάπτυξη, ισορροπία μεταξύ οικονομικών συμφερόντων και περιβαλλοντικής διαφύλαξης, καθώς και να αποτρέπουν τις αυθαιρεσίες που υπονομεύουν το δημόσιο συμφέρον. Κάθε προσπάθεια διάλυσης και υποβάθμισης τους, θα μας βρει απέναντι».