Φτωχότερο κατά ένα αστέρι το πνευματικό μας στερέωμα

Γράφει η Mαργαρίτα Φρονιμάδη-Ματάτση
Αρχιτέκτων-ποιήτρια

Έφυγε πρόσφατα από τη ζωή ο ποιητής-Πανεπιστημιακός καθηγητής Ανδρέας Ράδος, που τίμησε με το πνευματικό του έργο στη Ρουμανία, την Ελλάδα.
Αυτόν τον σπουδαίο Έλληνα, τον καθηγητή Ανδρέα Ράδο, που το πλέον περιληπτικό εργο-βιογραφικό του σημείωμα, καταλαμβάνει πάνω από 10 σελίδες, η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών τίμησε προ διετίας, ομόφωνα, με τον τίτλο του Επίτιμου μέλους της και με το μετάλλιο “Γρηγόρη Ξενόπουλου”. Είχε προηγηθεί η τιμή που του επιφύλαξε ο Δημοτικός οργανισμός Αθλητισμού-Πολιτισμού & Περιβάλλοντος “ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ” του Δήμου Λουτρακίου-Αγ. Θεοδώρων και το Σωματείο Λόγου & Τέχνης “Aλκυονίδες” στο Λουτράκι.

Ο Ανδρέας Ράδος γεννήθηκε στο Νεστόριο Καστοριάς το 1938 και βίωσε κατά τρόπο δραματικό τα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, της Εθνικής Αντίστασης και του Εμφύλιου Σπαραγμού. Μετά από φυλακίσεις, τραυματισμούς κι απώλειες μελών της οικογένειάς του, παίρνει με τους γονείς του το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς, αρχικά στην Αλβανία (1947) και μετά στη Ρουμανία (1948), όπου και εγκαθίσταται μόνιμα. Είναι παντρεμένος και έχει δυο παιδιά (μια κόρη, τη Νίκη-Νικολέτα και έναν γιο το Λεωνίδα).
Ασχολήθηκε με το δοκίμιο, την Κριτική της Λογοτεχνίας και τη Μετάφραση Ελλήνων στα Ρουμάνικα και Ρουμάνων στην Ελληνική γλώσσα. Έκανε Φιλολογικές-φιλοσοφικές Σπουδές στα Πανεπιστήμια του Βουκουρεστίου και του “AL. I. CUZA” Ιασίου/Ρουμανίας και σταδιοδρόμησε ως βοηθός Καθηγητού και αργότερα Υφηγητής, κατόπιν διαγωνισμών. Είναι εκείνος που έβαλε τα θεμέλια του Ιδρύματος για τη διάδοση του Βαλκανικού και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού «Ρήγας Φεραίος» Ρουμανίας και διετέλεσε πρόεδρός του μέχρι πρότινος.

Ως μέλος της Ένωσης Ρουμάνων συγγραφέων ασχολήθηκε κυρίως με την προβολή και διάδοση των Ελληνικών Γραμμάτων και του Ελληνικού Πολιτισμού με έμφαση στη Νεοελληνική Λογοτεχνία αλλά και με θέματα που αφορούν τη θεωρία της λογοτεχνίας, τη βαλκανική, τη ρουμανική και τη ρωσική λογοτεχνία. Από το 1960-1973 δημιουργεί και διευθύνει (ως και το 1998) το Φροντιστήριο Νεοελληνικών Σπουδών (το οποίο έγινε αργότερα Λεκτοράτο) του Παν/μίου “AL. I. CUZA” Ιασίου/Ρουμανίας, μοναδικό τέτοιου είδους εκείνη την περίοδο στη Ρουμανία. Αυτό το κέντρο προβολής των ελληνικών γραμμάτων συνεχίζει τη λειτουργία του και τώρα, μετά τη συνταξιοδότηση του Ανδρέα Ράδου. Μετά το 1990, με πρωτοβουλία του αδελφοποιούνται τα Πανεπιστήμια Ιασίου και Α.Π.Θ. Το 1994 αρχίζει η έκδοση της μόνιμης μηνιαίας τακτικής σελίδας “Το ελληνικό πνεύμα – ευρωπαϊκές συνθέσεις” του πολιτιστικού περιοδικού “CRONICA” Ιασίου, την οποία επιμελείται.

Ο Α.Ρ. έχει μεταφράσει και ανθολογήσει πολλούς σπουδαίους Έλληνες ποιητές και δραματουργούς: Δ. Σολωμό, Κ. Παλαμά, Α. Σικελιανό, Ν. Καζαντζάκη, Γ. Σεφέρη, Κ. Βάρναλη, Γ. Ρίτσο, Οδ. Ελύτη, Ι. Καμπανέλλη, Ρίτα Μπούμη-Παππά, Μ. Αναγνωστάκη, Γ. Βαφόπουλο, Τ. Βαρβιτσιώτη, Αν. Ευαγγέλου, Κ. Ασημακόπουλο, Ν. Βαγενά, Κ. Παπαγεωργίου, Γ. Κοντό, Γ. Στεριόπουλο, Κ. Μόντη, Κ. Χρυσάνθη, Κ. Χαραλαμπίδη αλλά κ.α. πολλούς νεότερους και λιγότερο σημαντικούς όπως η ταπεινότητά μου (περίπου 130 Έλληνες και Κύπριους λογοτέχνες).
Επίσης, έχει μεταφράσει και σχολιάσει στα ελληνικά 25 Ρουμάνους ποιητές (N. Labiş, N. Stănescu, M. Sorescu, Ana Blandiana, I. Romanescu, Şt. Augustin-Doinaş, H. Zilieru, P. Stoica, C. Baltag κ.α.). Από την ξένη λογοτεχνία δημοσίευσε μελέτες, άρθρα, κυρίως για τους Μ. Σόλοχωφ, Π. Νερούντα, Ν. Βαπστσάρωφ, Ν. Χικμέτ, Μ. Λέρμοντωφ, Κ. Σίμονωφ, Ρ. Ροζντεστβένσσκυ, Α. Τσέχωφ κ.α.

Μιλούσε εκτός της Ελληνικής, άλλες πέντε ξένες γλώσσες : Ρουμανικά, Ρωσικά, Βουλγαρικά, Γερμανικά και Ισπανικά. Από τις 24.11.19 το Πνευματικό στερέωμα της Ελλάδας είναι φτωχότερο κατά ένα αστέρι. Θα τον θυμόμαστε πάντα με συγκίνηση κι αγάπη όσοι τον γνωρίσαμε από κοντά και τύχαμε της μεγαλόψυχης εύνοιας και έγνοιας του. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του.Αιωνία του η μνήμη.