Alex Michaelides συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Alex Michaelides γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κύπρο. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού στην Αγγλική Λογοτεχνία από το Trinity College του Cambridge University, καθώς και μεταπτυχιακού στη σεναριογραφία από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στο Λος Άντζελες.

Η Σιωπηλή Ασθενής (Εκδόσεις Διόπτρα) ήταν το πρώτο του μυθιστόρημα. Παρέμεινε στη λίστα best sellers των New York Times για περισσότερο από ένα χρόνο και έσπασε κάθε ρεκόρ με πωλήσεις σε 50 χώρες. Ο Alex ζει στο Λονδίνο.

Σας γνωρίσαμε με το μυθιστόρημα «Η σιωπηλή ασθενής», που βρέθηκε στη λίστα best sellers των New York Times για περισσότερο από έναν χρόνο. Τι σημαίνει για ένα συγγραφέα να κάνει τόσο γρήγορα μια εκδοτική επιτυχία;

Είναι νομίζω αυτονόητο ότι μια τέτοια επιτυχία προκαλεί μεγάλη ευχαρίστηση αλλά και κάποιο δέος . Δεν ξέρεις ποτέ τι είναι αυτό που θα κάνει το βιβλίο σου αγαπητό σε τόσο πολλούς ανθρώπους ωστόσο θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με τη λέξη ‘’γρήγορα’’ παρά το γεγονός ότι η εκδοτική επιτυχία συνέβη πραγματικά σε πολύ σύντομο διάστημα διότι για πάνω από είκοσι χρόνια ήμουν στο χώρο γράφοντας κείμενα και σενάρια που δεν ήταν τόσο πετυχημένα. Νιώθω λοιπόν ότι για να έρθει αυτή η τόσο σύντομη επιτυχία χρειάστηκαν είκοσι χρόνια! Πιστεύω όμως ότι όπως ήρθαν τα πράγματα ήταν κάτι θαυμάσιο γιατί μου επέτρεψε να προετοιμαστώ βελτιώνοντας την τεχνική μου για πολλά χρόνια . Κι ακόμα νιώθω ότι έχω πλέον την ωριμότητα να διαχειριστώ την επιτυχία μου κάτι που νομίζω ότι δεν θα ήταν δυνατόν αν ήμουν πετυχημένος στα είκοσι μου χρόνια.

Και τώρα το μυθιστόρημα «Οι κόρες». Και τα δύο μυθιστορήματα έχουν ένα χειμαρρώδες γράψιμο. Αυτό το γεγονός βοηθά τον αναγνώστη να καθηλώνεται στην ανάγνωση του βιβλίου;

Η παρατήρηση σας είναι ενδιαφέρουσα και νιώθω πραγματικά ότι έχω πολύ λίγο χρόνο για να κερδίσω την προσοχή του αναγνώστη. Πολλοί άνθρωποι λειτουργούν μ’ αυτόν τον τρόπο στις μέρες μας εξαιτίας των τεχνικών της τηλεόρασης και του ίντερνετ που κινούνται πολύ γρήγορα. Έτσι για μένα το πιο σημαντικό είναι να κρατήσω το ενδιαφέρον του αναγνώστη κι αυτό το πετυχαίνω χρησιμοποιώντας σύντομα κεφάλαια μαζί με μια ροή που εξελίσσεται γρήγορα, αυτά είναι κάποια από τα μέσα που χρησιμοποιώ για να το καταφέρω.

Και τα δύο βιβλία ανήκουν στην κατηγορία της αστυνομικής λογοτεχνίας ή του ψυχολογικού θρίλερ;

Τούτο το θέμα μου προκάλεσε μια μικρή απογοήτευση όταν πούλησα το πρώτο μου βιβλίο το 2017, δύο χρόνια προτού εκδοθεί. Υπέθετα ότι αυτό που είχα γράψει ήταν μια ψυχολογική αστυνομική ιστορία όμως οι βρετανοί εκδότες μου ήταν κάθετοι λέγοντας πως η φράση ‘’αστυνομική ιστορία’’ είναι πια ξεπερασμένη και πλέον αυτά τα βιβλία είναι γνωστά ως ‘’θρίλερ’’ . Όπως και να τα αποκαλέσουμε, βιβλία αγωνίας και μυστηρίου, θρίλερ, αστυνομικές ιστορίες ή ιστορίες εγκλήματος, όλα χρησιμοποιούν τα ίδια συστατικά οπότε κάθε φορά η ορολογία αλλάζει ανάλογα με την περίπτωση και για να είμαι ειλικρινής δε με νοιάζει πως τα αποκαλούν κι όλη αυτή την εμμονή με την ορολογία πραγματικά δεν την καταλαβαίνω !

Στις «Κόρες», αναλαμβάνει η Μαριάννα, ψυχοθεραπεύτρια, να ξεσκεπάσει τον εγκληματικό χαρακτήρα του γοητευτικού καθηγητή Έντουαρντ Φόσκα. Αλήθεια μπορεί πίσω από μια τέτοια προσωπικότητα να κρύβεται ένας ύποπτος για φόνους;

Ασφαλώς, κι ένα από τα θέματα του βιβλίου μου όπως το βλέπω εγώ τουλάχιστον , είναι τα ψέματα που λέμε στου εαυτούς μας για τα πρόσωπα που αγαπάμε. Νομίζω ότι ο καθένας από μας έχει πολλές πλευρές – ο Άγγλος ψυχοθεραπευτής Donald Winnicott εφηύρε τον όριο ‘’ψεύτικος εαυτός ‘’ ο οποίος πάντα κρύβει τον αληθινό εαυτό’’- έχουμε λοιπόν διαφορετικά πρόσωπα τα οποία δείχνουμε στον κόσμο ακόμα και σ’ αυτούς που αγαπάμε. Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίσουμε την αλήθεια για τους γύρω ακόμα για τον εαυτό μας κι αυτό είναι ένα ακόμα θέμα με το οποίο καταπιάνομαι το βιβλίο μου

Η Μαριάννα έχει την εμμονή ότι γνωρίζει τον ένοχο. Δεν χρειάζονται όμως αποδείξεις;

Προφανώς και χρειάζονται και ίσως θα πρέπει να ερωτηθεί γιατί δεν μπορεί να βρει αυτές τις αποδείξεις. Η ιστορία μου έχει να κάνει περισσότερο με την εμμονή και με όλα εκείνα που είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε προκειμένου να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι γνωρίζουμε την αλήθεια κι ότι μπορούμε να ελέγξουμε τις ζωές μας. Ενδιαφερόμουν λοιπόν να ερευνήσω τόσο την σκέψη της Μαριάνας και την στάση της απέναντι στον Φόσκα όσο και την αλήθεια σχετικά με την ενοχή του. Σε μεγάλο βαθμό οι εμμονές της Μαριάνας διατρέχουν όλη την έκταση του βιβλίου κι αυτό είναι κάτι που ήθελα να δραματοποιήσω. Όπως συμβαίνει και στις αρχαίες τραγωδίες, ο ήρωας ή η ηρωίδα έχουν συχνά άγνοια της πραγματικότητας μέχρι την τελευταία σκηνή.

Ακολουθούν μια σειρά από τελετουργικές δολοφονίες κοριτσιών που θυμίζουν θυσίες. Γιατί έκαναν οι άνθρωποι θυσίες;

Όπως γνωρίζετε οι θυσίες είναι μια προσπάθεια συμβολικού εξαγνισμού μιας ομάδας ανθρώπων ή μιας κοινωνίας από κάποιο είδος ψυχολογικής ασθένειας και συνήθως μια νεαρή γυναίκα ήταν το μέσον για να εξιλεωθούν από κάτι βρώμικο ή από κάποια απόρριψη ή από κάποια διαμάχη, το αίμα που χύνονταν πίστευαν ότι θα καθησύχαζε τους θεούς. Μια προέκταση αυτής της συνήθειας είναι οι αυτοτραυματισμοί που απαντώνται συχνά μεταξύ των νέων στην Αγγλία και που αντίκριζα συχνά στο ψυχιατρική κλινική όπου εργαζόμουν. Το αίμα που χύνεται ηρεμεί τους θεούς οι οποίοι έχουν θυμώσει, είναι μια περίπλοκη και σκοτεινή διαδικασία κατά την οποία πρέπει να πληγωθεί κάποιος ή ακόμα κι εμείς οι ίδιοι, είναι μια προβληματική συνήθεια που υπήρχε στην αρχαιότητα κι εξακολουθεί να υπάρχει στις μέρες μας .

Στο κολλέγιο όπου σπουδάζει η Ζόι, ανιψιά της Μαριάννας, γίνονται μια σειρά από τελετές με ρίζες στα Ελευσίνια Μυστήρια. Από τις αναφορές φαίνεται η αγάπη σας στην αρχαιότητα. Μπορείτε να μας πείτε για ποιο λόγο;

Η αρχαία Ελλάδα με εμπνέει ιδιαίτερα, ξέρετε μεγαλώνοντας στην Κύπρο είναι σα να μεγαλώνεις στην Ελλάδα και η μυθολογία όπως και η αρχαία τραγωδία, σε επηρεάζουν έντονα και πράγματι στην παιδική μου ηλικία επηρεάστηκα έντονα. Πάντα με έλκυαν οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι πολύ περισσότερο από τους χριστιανικούς απλά επειδή οι ιστορίες των αρχαίων Ελλήνων είναι περισσότερο συναρπαστικές, γεμάτες από οργή, μαγεία, βία και αγάπη . Οι ελληνικές τραγωδίες μου έδωσαν έμπνευση για πολλά χρόνια κι επέστρεφα συχνά σ αυτές, θαρρώ ότι αυτό που μ’ αρέσει περισσότερο είναι η διαχρονικότητα τους, μπορεί να μην ψάχνουμε πλέον τον θεό στα Ελευσίνια Μυστήρια όμως προσπαθούμε πάντα να τον πλησιάσουμε με άλλους τρόπους.

Από τις περιγραφές γνωρίζουμε, την ατμόσφαιρα του campus του πανεπιστημίου. Είναι ακόμη γοητευτικά τα παλιά αγγλικά πανεπιστήμια;

Βεβαίως κι εγώ πάντα επιθυμούσα να γράψω για το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ από τότε που σπούδαζα εκεί προτού είκοσι χρόνια. Είναι μια απίστευτα όμορφη πόλη τόσο μυστήρια, με τόσο πολλά μυστικά και τόσο σπουδαία ιστορία που μπορείς σχεδόν να νιώσεις τα φαντάσματα δίπλα σου ανάμεσα στις κολώνες καθώς περπατάς στον αυλόγυρο. Για μένα είναι ο τέλειος χώρος όπου μπορείς να στήσεις μια ιστορία μυστηρίου ή ένα θρίλερ .

Οι ανατροπές , οι αποκαλύψεις και τα απρόσμενα στοιχεία. Κάπως έτσι συμβαίνει και στην πραγματικότητα όταν διερευνώνται φόνοι ανθρώπων;

Καμιά από τις ιστορίες μου δεν διαδραματίζονται στον πραγματικό κόσμο. Αυτό που μ’ ενδιαφέρει είναι μια υπερβατική πραγματικότητα που μπορεί να ιδωθεί για παράδειγμα στη σχέση της Μαριάνας με τη θεά Περσεφόνη, μια σχέση που διατρέχει όλη την έκταση της αφήγησης μου. Πάντα μ’ ενδιέφερε η λογοτεχνία του μαγικού ρεαλισμού και πίστευα ότι μια διασταύρωση με το είδος του θρίλερ θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Σχετικά λοιπόν με τις ανατροπές και τις αποκαλύψεις που συμβαίνουν σε μια πραγματική αστυνομική έρευνα θα έλεγα ότι γνωρίζω λιγότερα από όσα ξέρω για τις ανατροπές και τις αποκαλύψεις που συμβαίνουν στην αρχαία τραγωδία.

Από την πρώτη σελίδα μέχρι και την τελευταία απόλαυσα το μυθιστόρημα σας «Οι κόρες». Ισχύει αυτό που λένε, οι αναγνώστες, για άλλα βιβλία ότι αν δεν αντέξεις μέχρι τη σελίδα 50 καλύτερα να το αφήσεις το βιβλίο για να το διαβάσεις αργότερα;

Αυτό που λέτε έχει ενδιαφέρον, δεν το ‘χω ακούσει ξανά. Είμαι πολύ επιλεκτικός και δύσκολος σε ότι αφορά τα βιβλία αν λοιπόν χάσω το ενδιαφέρον μου για κάποιο σταματώ την ανάγνωση πολύ νωρίς. Είναι κάτι που η Sophie Hannah, η συγγραφέας η οποία με δίδαξε, αποκαλεί ‘’λογοτεχνική διάγνωση’’ όπως λέει πρέπει πάντα να γνωρίζουμε συνειδητά τι ακριβώς είναι αυτό που μας κάνει να σταματούμε το διάβασμα ενός βιβλίου κάποια δεδομένη στιγμή κι έπειτα να ψάχνουμε γιατί συμβαίνει αυτό. Από τη σκοπιά του συγγραφέα τούτο σημαίνει ότι βοηθά πάντα να σκεφτόμαστε πως θα κρατήσουμε ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη καθ’ όλη τη διάρκεια ενός βιβλίου που δεν πρέπει να παρατήσει, είναι κάτι πολύ δύσκολο αλλά ταυτόχρονα αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση που όταν αντιμετωπίσουμε με επιτυχία μας χαρίζει μεγάλη ικανοποίηση !

Μετάφραση από τα αγγλικά: Απόστολος Σπυράκης