AnnCleeves: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Γεννημένη το 1954, η Βρετανίδα Αν Κλιβς εργάστηκε ως δικαστική επιμελήτρια, ως μαγείρισσα σε παρατηρητήριο πτηνών, αλλά και στην ακτοφυλακή, προτού αφοσιωθεί στη συγγραφή βιβλίων. Το 2006 κέρδισε το σημαντικό βραβείο DuncanLawrieDagger (το σημερινό GoldDaggerAward) της Ένωσης Βρετανών Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας για το βιβλίο της Μαύρα φτερά. Πολλά από τα μυθιστορήματά της –συμπεριλαμβανομένων αυτών της σειράς Σέτλαντ και εκείνων με πρωταγωνίστρια την ντετέκτιβ Βέρα Στάνχοουπ, τα οποία κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος– έχουν μεταφερθεί στη μικρή οθόνη, σε τηλεοπτικές σειρές του BBC και του ITV, όπως και το Άλμπατρος, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος και μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη. Σημειωτέον ότι το Άλμπατρος τιμήθηκε με το βραβείο AgathaAward ως το καλύτερο μυθιστόρημα του 2019 και επιλέχθηκε από το Library Journal ως ένα από τα καλύτερα αστυνομικά μυθιστορήματα της χρονιάς.

Ερ.: Πώς ξεκινά κάθε φορά το ταξίδι της συγγραφής ενός βιβλίου;
Απ.: Ο τόπος είναι το πρώτο πράγμα από το οποίο ξεκινά ένα βιβλίο. Ξέρω το σκηνικό των βιβλίων μου προτού γνωρίσω τους χαρακτήρες, το θέμα ή την πλοκή. Μεγαλώνουμε μακριά από τις κοινότητες όπου γεννηθήκαμε και το Άλμπατρος τοποθετείται στο βόρειο Ντέβον, μια παραθαλάσσια περιοχή όπου μεγάλωσα. Αυτή η επαρχία ελκύει τουρίστες, όμως την ίδια στιγμή αντιμετωπίζει προβλήματα φτώχειας και ναρκωτικών. Εποχιακοί εργάτες τριγυρνούν στις μικρές πόλεις για να βρουν δουλειά σε μπαρ ή σε ξενοδοχεία και μέσα από όλη αυτή την κατάσταση γεννιέται η ιστορία μου.

Ερ.: Ποια είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιείτε για να γράψετε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα;
Απ.: Νομίζω ότι το παραδοσιακό αστυνομικό μυθιστόρημα έχει μια δομή που κάνει το γράψιμό μου λιγότερο αγχωτικό, επειδή δεν είμαι πολύ καλή στη σύνθεση της πλοκής. Αυτό μου επιτρέπει να εστιάσω σε ζητήματα που μ’ ενδιαφέρουν περισσότερο, για παράδειγμα στις οικογένειες και σε ό,τι τις κρατά ενωμένες ή στις ρίζες των παράνομων πράξεων.

Ερ.: Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί το μυθιστόρημα Άλμπατρος;
Απ.: Όπως προανέφερα, η βάση μου είναι μια τοποθεσία: οι υπέροχες παραλίες και οι εκβολές του βόρειου Ντέβον. Ένιωσα θαυμάσια επιστρέφοντας εκεί μέσα από το κείμενό μου. Ένας φίλος μου μεγάλωσε σε μια Ευαγγελική ομάδα παρόμοια μ’ αυτή που στο βιβλίο μου αποκαλείται BarumBrethren. Αναζητούσα έναν καινούργιο χώρο για να τοποθετήσω μια σειρά ιστοριών και μια επίσκεψη σ’ αυτόν τον χώρο μαζί με τις αναμνήσεις της παιδικής μου ηλικίας μ’ έκαναν να αντιληφθώ ότι η ιδέα μου θα μπορούσε να γίνει πειστική. Ο κεντρικός μου ήρωας είναι ένας ομοφυλόφιλος, επειδή οι φίλοι που μου στάθηκαν μετά τον θάνατο του συζύγου μου ήταν ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων κι αυτό το γεγονός είχα στο μυαλό μου όταν έγραφα.

Ερ.: Στο Ντέβον, ο ντετέκτιβ Μάθιου Βεν στέκεται έξω από την εκκλησία κατά τη διάρκεια της κηδείας του πατέρα του. Τι είναι αυτό που τον κρατάει εκτός;
Απ.: Πιστεύει ότι δεν θα είναι ευπρόσδεκτος. Η μητέρα του είναι μέλος μιας αυστηρής θρησκευτικής κοινότητας κι όταν ήταν νέος η οικογένειά του τον έδιωξε μακριά. Αγαπούσε τον πατέρα του και δεν θέλει να προκαλέσει άσχημες καταστάσεις στη διάρκεια της κηδείας.

Ερ.: Γιατί τον απαρνήθηκε η κοινότητα αυτή;
Απ.: Η κοινότητα τον απαρνήθηκε όταν κατάλαβε ότι δεν ήταν ικανός να τηρήσει τις αυστηρές εντολές που ακολουθούσαν τα μέλη της. Για τους γονείς του, η πίστη ήταν πιο σημαντική από τον γιο τους. Ήταν γι’ αυτούς το μαύρο πρόβατο.

Ερ.: Ο Βεν θα αναλάβει μια υπόθεση που θεωρείται σημαντική. Δεν έχει αναλάβει και άλλες σημαντικές υποθέσεις στο παρελθόν;
Απ.: χει δουλέψει σε σημαντικές υποθέσεις, όμως πρόσφατα μετακινήθηκε στον τόπο καταγωγής του κι αυτή η έρευνα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον ίδιο, επειδή είναι ένας καινούργιος ρόλος σε ένα καινούργιο μέρος. Πρέπει να αποδείξει στην ομάδα του ότι είναι καλός αστυνομικός.

Ερ.: Ένα πτώμα βρέθηκε κοντά στην παραλία, με τατουάζ ένα άλμπατρος. Γιατί στο κυνήγι του οργανωμένου εγκλήματος βασιλεύει η διαφθορά;
Απ.: Το υλικό της αστυνομικής λογοτεχνίας είναι τεράστιο, κάθε συγγραφέας αντιμετωπίζει το έγκλημα από τη δική του σκοπιά κι εγώ μπορώ να μιλήσω μόνο για τη δουλειά μου. Το βιβλίο μου μιλά για τη διαφθορά και για τον ρόλο των ισχυρών ανθρώπων που προσπαθούν να κρύψουν μια εγκληματική πράξη. Ο κίνδυνος είναι παρών σε κάθε αστυνομική ιστορία, τον χρειαζόμαστε για να χτίσουμε μια ατμόσφαιρα αγωνίας.

Ερ.: Για να βρει τον δολοφόνο, ο Μάθιου καταδύεται στα θανατηφόρα μυστικά της κοινότητας που άφησε πίσω του χρόνια πριν. Θεωρείτε ότι το παρελθόν μάς στοιχειώνει;
Απ.: Υπό μία έννοια, ναι – μας στοιχειώνει όλους. Θέλουμε να μάθουμε τι είναι αυτό που μας έκανε αυτό που είμαστε. Μ’ ενδιαφέρει πάρα πολύ αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «ψυχολογική αρχαιολογία», μια προσπάθεια δηλαδή να κοιτάξουμε πίσω σε παλιότερες γενιές.

Ερ.: Ως συγγραφέας αγγίζετε θέματα που καίνε, αλλά στη ζωή μας τα προσπερνάμε διακριτικά;
Απ.: Αναπόφευκτα η αστυνομική λογοτεχνία καταπιάνεται με δύσκολα θέματα. Ερευνούμε τις αιτίες των εγκλημάτων, που μπορεί να είναι η φτώχεια, παιδικά τραύματα, διαλυμένες οικογένειες. Κι ακόμα ερευνούμε τις συνέπειες που ασκούν οι βίαιοι τρόποι συμπεριφοράς σε άτομα και κοινότητες. Ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η αστυνομική λογοτεχνία είναι τόσο δημοφιλής. Αποτελεί έναν ασφαλή τρόπο να ζήσουμε τη βία.

Ερ.: Χαρακτηριστικό στοιχείο του αστυνομικού μυθιστορήματος είναι η δυνατή πλοκή γύρω από κάποιο έγκλημα. Γιατί θεωρείτε ότι κυριαρχεί η αποκάλυψη κρυμμένων μυστικών ή υποθέσεων;
Απ.: Αυτό που είναι θαυμάσιο με τη σύγχρονη αστυνομική λογοτεχνία είναι η τεράστια ποικιλία της. Υπάρχει κάτι για κάθε αναγνώστη! Σε κάποιους αρέσουν τα θρίλερ που εξελίσσονται γρήγορα κι έχουν απρόσμενες καταλήξεις. Σε άλλους πάλι αρέσουν πιο ήρεμες και πιο οικείες ιστορίες, που ίσως να περιέχουν οικογενειακά μυστικά.

Ερ.: Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός αστυνομικού μυθιστορήματος;
Απ.: Δεν υπάρχει μυστικό, πιστεύω ότι κάθε πετυχημένο αστυνομικό μυθιστόρημα έχει έναν δικό του τόνο. Οι συγγραφείς κουβαλούν την προσωπική τους πείρα σε κάθε τους κείμενο. Καθένας από μας πρέπει να βρει τη δική του φωνή και τη δική του ιστορία.

Ερ.: Είστε ικανοποιημένη από την τηλεοπτική μεταφορά των μυθιστορημάτων σας;
Απ.: Ήμουν πολύ τυχερή με όλες τις διασκευές που έχουν γίνει στα βιβλία μου. Η ίδια εταιρεία παραγωγής έχει αναλάβει και τις τρεις σειρές που έχουν γυριστεί, τη Vera, το Shetland και τώρα το LongCall. Ίσως κάποιες λεπτομέρειες διαφέρουν, όμως θεωρώ ότι έχουν συλλάβει την ουσία των βιβλίων μου κι αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα.

Ερ.: Ποια αστυνομικά μυθιστορήματα θα μας προτείνατε να διαβάσουμε αυτό το διάστημα;
Απ.: Θα πρότεινα δύο μυθιστορήματα που διαδραματίζονται στην Ινδία. Το Lost man of Bombay του VaseemKhan, όπου πρωταγωνιστεί η πρώτη γυναίκα ντετέκτιβ της Βομβάης. Τα βιβλία του Khan εξερευνούν τον κόσμο της πρωταγωνίστριάς του, αλλά είναι και γεμάτα γρίφους κι ανατροπές. Και το μυθιστόρημα TheShadowsofMen του AbirMukherjee, ένα βιβλίο ιστορικό, που εκτυλίσσεται στην Καλκούτα της δεκαετίας του 1920 κι ακολουθεί την πορεία προς την ανεξαρτησία της Ινδίας. Αυτό που αγαπώ ιδιαίτερα σε τούτο το βιβλίο είναι η συνεργασία των κεντρικών ηρώων.

Μετάφραση από τα αγγλικά:
Απόστολος Σπυράκης