Η «Θε-Αρτινή» Ανάγκη

Γράφει ο Χρήστος Παπανικολάου*

Το κινητό κλείνει, ο θεατής περιμένει, το τρίτο κουδούνι χτυπάει, η αυλαία ανοίγει και η μαγεία αρχίζει… Θέατρο: Με έξι μόλις γράμματα μπορεί κάποιος να σχηματίσει και να περιγράψει μία από τις πιο ολοκληρωμένες μορφές τέχνης που υπάρχουν καθώς σε αυτή συνδυάζεται αρμονικά ο λόγος, η μουσική, η κίνηση, οι ήχοι, ο χορός μα και η εικόνα. Δημιουργήθηκε ως μία εξέλιξη του διθυράμβου στην αρχαία Αθήνα τον 5ο αιώνα π.Χ. και πολύ γρήγορα λατρεύτηκε από τους αρχαίους Έλληνες.
Για εκείνους, το θέατρο θεωρούνταν σημαντικό εργαλείο για τη μόρφωσή τους. Γι αυτό το λόγο, οι πλούσιοι πολίτες της Αθήνας αναγκάζονταν από την νομοθεσία να δίνουν χρήματα για την οργάνωση θεατρικών παραστάσεων. Επιπλέον, μπορούσαν να παρακολουθήσουν μία παράσταση χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο, όσοι δεν διέθεταν αρκετά χρήματα.

Με την πάροδο των χρόνων, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, δεν μεταβλήθηκε η αναγκαιότητα του θεάτρου. Ακόμη και στις μέρες μας, στην εποχή της τηλεόρασης, του διαδικτύου και των socialmediaη παρουσία του θεάτρου είναι αναγκαία. Σε κάθε γωνιά της Ελλάδος είναι απαραίτητο να υπάρχουν σωστές δομές που θα στεγάσουν ένα θέατρο προκειμένου όλοι οι πολίτες να καταφέρουν να παρακολουθήσουν μία παράσταση.
Η ύπαρξη θεατρικών παραστάσεων σε επαρχιακές πόλεις είναι ωφέλιμη τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά. Ας δούμε πιο αναλυτικά όλα τα οφέλη που αποκομίζουν όσοι έρχονται σε επαφή με την τέχνη του θεάτρου. Αρχικά, μία θεατρική παράσταση μάς ψυχαγωγεί, μάς δίνει την δυνατότητα να βγούμε από το σπίτι, να έρθουμε σε επαφή με άλλα άτομα, να συζητήσουμε και μετά όλοι μαζί να παρακολουθήσουμε τους ήρωες πάνω στην σκηνή. Με αυτό το τρόπο μειώνεται η κοινωνική απομόνωση.
Έπειτα το θέατρο, όπως πολύ σωστά ανέφεραν και οι αρχαίοι Έλληνες, διδάσκει. Με την θέαση κάθε θεατρικού έργου, μαθαίνουμε ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα, πολιτισμούς άλλων χωρών και καλλιεργείται περισσότερο το πνεύμα μας. Ο πλούτος της γνώσης είναι ο ωραιότερος που υπάρχει, δεν συμφωνείτε;
Και φυσικά αυτά δεν είναι τα μόνα οφέλη του θεάτρου. Σύμφωνα με μία δημοσιευμένη έρευνα στο JournalofExperimentalSocialPsychology, μία θεατρική παράσταση μπορεί να αυξήσει και την ενσυναίσθηση των θεατών. Παρακολουθώντας ένα θεατρικό έργο, ερχόμαστε σε επαφή με τα βιώματα των ηρώων που βρίσκονται στην σκηνή, τα επεξεργαζόμαστε και τοποθετούμε τον εαυτό μας στην θέση τους. Έτσι, έμμεσα εκπαιδεύουμε τον εαυτό μας για να διαχειριστεί τυχόν παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον. Επίσης, με την βοήθεια της ενσυναίσθησης ωριμάζει και η κοινωνική συνείδηση.

Η σπουδαιότητα ύπαρξης του θεάτρου συνδέεται και με την κάθαρση του Αριστοτέλη. Σύμφωνα με εκείνον οι θεατές «καθαίρονται», απαλλάσσονται από το άγχος της καθημερινότητας. Βοηθά, δηλαδή, σημαντικά, στην ψυχολογική υγεία των ατόμων. Επιπλέον, το θέατρο ενεργεί κριτικά και καυτηριάζει τα κακώς κείμενα.
Η αυτοενδυνάμωση και η αυτοβελτίωση είναι το αποτέλεσμα θέασης ποιοτικών θεατρικών παραστάσεων. Το θέατρο λειτουργεί ως «καθρέφτης» και μάς δίνει την δυνατότητα για ενδοσκόπηση. Να κοιτάξουμε καλύτερα προς τα μέσα, να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να βελτιώσουμε ή να αλλάξουμε εντελώς οτιδήποτε δεν μας ταιριάζει.
Επίσης, η θέαση μιας εξαιρετικής θεατρικής παράστασης μπορεί να μας παρακινήσει να προβούμε σε αλλαγές στο περιβάλλον μας. Να πυροδοτήσει περισσότερο τη δημιουργικότητα μας και να βρούμε νέες ιδέες που θα δώσουν λύσεις σε διάφορα κοινωνικά προβλήματα.
Με παρόμοιο τρόπο ωφελούνται και τα παιδιά με το να παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις στη πόλη όπου ζουν. Πιο συγκεκριμένα, ένα παιδί βλέποντας θέατρο μαθαίνει για τα είδη του (όπως τραγωδία, δράμα, κωμωδία) αλλά και ιστορία, γεωγραφία, κοινωνιολογία κ.α. Επίσης, γνωρίζει κοινωνικά φαινόμενα όπως είναι ο ρατσισμός, η βία, η ξενοφοβία, ο ρατσισμός και μαθαίνει να τα αντιμετωπίζει.
Κατανοεί, μέσα από το θέατρο, καλύτερα τον κόσμο, τις αξίες, τους συνανθρώπους του και παράλληλα αισθάνεται ενδιαφέρον, χαρά και ενθουσιασμό. Εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο του με την εκμάθηση νέων λέξεων. Μειώνεται το άγχος του και αυξάνεται η φαντασία του μέσα από τις εικόνες και τους ήχους. Επιπλέον, κοινωνικοποιείται περισσότερο και μαθαίνει την αξία του σεβασμού. Σέβεται τον θεατρικό χώρο, την δουλειά του ηθοποιού μα και τους υπόλοιπους θεατές που βρίσκονται στην αίθουσα.
Συνεπώς, για να διαδοθεί από την μία άκρη της χώρας στην άλλη η τέχνη του θεάτρου και να ωφεληθούν από τα πλεονεκτήματά της όλοι οι άνθρωποι, είναι αναγκαίο να υπάρχουν θεατρικοί χώροι όχι μόνο στις μεγάλες πόλεις μα και στις μικρότερες.

Και η Άρτα είναι σίγουρα μία από αυτές. Η ανάγκη για τη δημιουργία ενός «κοινού» θεάτρου ή ακόμα καλύτερα ενός δημοτικού θεάτρου είναι πλέον περισσότερο από ορατή. Είναι άλλωστε αρκετές οι θεατρικές ομάδες, οι οποίες προσπάθησαν να «στεγάσουν» το αποτέλεσμα των προσπαθειών τους σε σκηνές όχι κατάλληλες για τη θέαση μιας θεατρικής παράστασης το προηγούμενο διάστημα. Και όμως οι αρτινοί δεν πτοήθηκαν και «ακολουθούσαν» με τις αίθουσες να είναι μόνιμα γεμάτες. Ακόμα περισσότεροι πλέον αυτοί που δείχνουν ενδιαφέρον να ενταχθούν στις παραπάνω ομάδες και να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους, να ξεφύγουν από τη ρουτίνα της καθημερινότητας ή και να γεμίσουν την ψυχή τους…Ανάγκη για ένα χώρο που θα χρησιμοποιείται τόσο από πολίτες της πόλης όσο και από προσκεκλημένες ομάδες άλλων πόλεων στο πλαίσιο λόγου χάρινενός φεστιβάλ.Και όχι, δε θα μπω σε αναλύσεις για το θέατρο κάστρου όπως θα περίμενε κανείς. Η λύση δεν βρίσκεται στο ποιος έκανε περισσότερα ή λιγότερα για την επαναλειτουργία του, αλλά για αρχή στην παραδοχή από κοινού ότι η πόλη χρειάζεται ένα «πραγματικό» θέατρο και στην έναρξη από σήμερα μίας συζήτησης για το μελλοντικό του σχεδιασμό.

* Ο Χρήστος Παπανικολάου
είναι Φαρμακοποιός –
Μέλος Θεατρικής Σκηνής
του “Μακρυγιάννη”