Ιδού η Τεχνική Μελέτη Διευθέτησης κοίτης Αράχθου

Τα 3+1 Σενάρια

Το πανάκριβο, τα κοστοβόρα και το μεταβατικό

Οι προϋποθέσεις, τα κονδύλια και τα περιθώρια

Το έργο της Οριοθέτησης και Διευθέτησης της κοίτης του Αράχθου, είναι από αυτά που μπορεί να χαρακτηριστούν και ως «Γεφύρι της Άρτας» με την έννοια πως καθυστερεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, καταδικάζοντας την πόλη και την πέριξ περιοχή της σε στασιμότητα.

Η Οριοθέτηση και Διευθέτηση της κοίτης του Αράχθου, πρόκειται για ένα κορυφαίο έργο, τεράστιας σημασίας τόσο για την αντιπλημμυρική προστασίας της Άρτας, όσο και για την οικιστική αλλά και τη γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής μας.
Πολλά έχουν λεχθεί, πολλά ακούστηκαν, μεγάλες υποσχέσεις δόθηκαν από τους εκάστοτε κυβερνώντες, αλλά το έργο αυτό βρίσκεται ακόμη στα χαρτά. Παρότι έχουν περάσει πάνω από έξι χρόνια, όταν το έργο αυτό τον Δεκεμβρίο του 2014, είχε γίνει προένταξη του έργου στη νέα προγραμματική περίοδο, σε διαφορα επιχειρησιακά προγράμματα του υπουργείου υποδομών, του υπουργείου αγροτικής ανάπτυξης κλπ με προϋπολογισμό 80 εκατ. Ευρώ.

Το έργο συμπεριληφθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ΥΜΠΠΕΡΡΑ, στα μεγάλα έργα, ώστε να ξεπεραστούν τεχνικά ζητήματα και κυρίως αυτό του ορισμού του μεγέθους της πλημμυρικής παροχής του ποταμού Αράχθου, πράγμα που ακόμη και σήμερα είναι ζητούμενο, καθώς η τεχνική μελέτη είναι στο τέλος της, αλλά ακολουθούν η περιβαλλοντική μελέτη όπου θα καθορίζει τους περιβαλλοντικούς όρους αλλά και οι τεχνικές μελέτες όπου θα προβλέπονται τα διάφορα έργα δευτερεύουσας σημασίας.

Τα σενάρια των διευθετήσεων
Προς το παρόν, εκείνο που βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων είναι 3+1 σενάρια για την διευθέτηση της κοίτης, με τους αγωγούς όπου θα παροχετευτούν οι ροές και που η κάθε μία τους έχει το ανάλογο κόστος, αλλά και τις δυσκολίες στην κατασκευή.
Μιλάμε ουσιαστικά για δύο σενάρια, που περιέχουν από ένα υποσενάριο, αλλά το κάθε ένα εξ αυτών με τις δικές του ιδιαιτερότητες.

Σενάριο 1
Το πρώτο σενάριο της διευθέτησης της κοίτης του Αράχθου, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες είναι αποδεκτό και από τους μελετητές, είναι η κατασκευή υπόγειας σήραγγας που θα ξεκινά από το φράγμα, θα συναντά το ρέμα Μπούση, θα διέρχεται ανάμεσα από το στρατόπεδο Παπακώστα και το κολυμβητήριο, θα διαπερνά το λόφο Περάνθης και θα καταλήγει στον Άραχθο, λίγο κάτω από την Ι.Μ. Κάτω Παναγιάς. Πρόκειται για πρόταση που προβλέπει την κατασκευή κλειστού αγωγού με δύο κανάλια μήκους 16 μέτρων. Η παροχευτικότητα προβλέπεται στα 3.300μ3/δ.
Το κοστολόγιο της πρότασης αυτής υπολογίζεται περίπου στα 180 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που θεωρείται δύσκολο να εγκριθεί, ή αν εγκριθεί θα πρέπει να περιμένει για πολλά χρόνια μέχρι να εξευρεθούν τα κονδύλια αυτά.

Σενάριο 1 Α
Το δεύτερο σενάριο της διευθέτησης της κοίτης του Αράχθου, είναι το ίδιο με το πρώτο, αλλά εμπεριέχει δύο προϋποθέσεις που είναι και κοντά στην άποψη της υπηρεσίας Δ7 του Υπουργείου Υποδομών:
Όρος πρώτος: να μειωθεί η παροχευτικότητα στα 2400-2770 μ3/δ.
Όρος δεύτερος: με μειωμένη την παροχευτικότητα στα 2400-2770 μ3/δ, τότε ο αγωγός θα περιορισθεί στα 8 μέτρα πλάτος (δηλ. ένα κανάλι αντί για δύο).
Η κατασκευή αυτή θα ορισθεί ως α’ φάση κατασκευής της διευθέτησης της κοίτης Αράχθου.
Με την πρόταση αυτή και τους όρους που περιλαμβάνει το κόστος κατασκευής υπολογίζεται στα 80 εκατομμύρια ευρώ.
Πλεονεκτήματα των σεναρίων 1 και 1 Α, είναι πως δεν θα απαιτηθούν να γίνουν απαλλοτριώσεις ιδιωτικών εκτάσεων, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Σενάριο 2
Το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει την κατασκευή κλειστού αγωγού ανοιχτού τύπου (όχι υπόγειου) που θα ξεκινά λίγο πάνω από το Ιμαρέτ και θα καταλήγει απέναντι από την Ι.Μ. Κάτω Παναγιάς.
Πιο συγκεκριμένα (πίνακας 3) η λύση αυτή περιλαμβάνει διώρυγα παράκαμψης συνολικού μήκους 5000m,
στη δυτική όχθη του ποταμού Αράχθου μέχρι τη θέση εκβολής στη φυσική κοίτη του Αράχθου κατάντη της πόλης της Άρτας και της ιστορικής γέφυρας.
Σκοπός της διώρυγας είναι η ασφαλής παροχέτευση των παροχών υπερχείλισης του Αράχθου μέχρι την κοίτη του ποταμού κατάντη της πόλης, παρακάμπτοντας την κοίτη του ποταμού στην περιοχή της ιστορικής γέφυρας.

Η χάραξη της διώρυγας ξεκινάει στη δυτική όχθη του Αράχθου βόρεια της Ελεούσας με νοτιοδυτική κατεύθυνση, διασταυρώνεται με την Εθνική Οδό Αντιρρίου-Ιωαννίνων, αλλάζει πορεία ώστε να διέλθει μεταξύ του οικισμού Εργατικών Κατοικιών και του οικισμού Κωστακιοί και στη συνέχεια με νοτιοανατολική κατεύθυνση καταλήγει στην κοίτη του Αράχθου περίπου 2 χιλιόμετρα κατάντη της ιστορικής γέφυρας.
Η χάραξη της διώρυγας αυτής δημιουργεί την ανάγκη πέραν των πολλών απαλλοτριώσεων, και την κατασκευή νέων γεφυρών στις περιοχές:
α) της Εθνικής Οδού Αντιρρίου – Ιωαννίνων
β) της οδού Άρτας- Γραμμενίτσας
γ) της οδού Άρτας- Κορωνησίας
δ) της οδού Άρτας-Νεοχωρίου
Το κόστος της κατασκευής αυτής υπολογίζεται κοντά στα 140 εκατομμύρια ευρώ.

Σενάριο 2 Α 
Το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει την κατασκευή παρόμοιου κλειστού αγωγού ανοιχτού τύπου (όχι υπόγειου) που θα ξεκινά από το Ιμαρέτ και θα καταλήγει στα νότια της πόλης, στη περιοχή της Αγ. Τριάδας.
Πιο συγκεκριμένα (πίνακας 4) η λύση αυτή περιλαμβάνει διώρυγα παράκαμψης συνολικού μήκους 5000m,
στη δυτική όχθη του ποταμού Αράχθου μέχρι τη θέση εκβολής στη φυσική κοίτη του
Αράχθου κατάντη της πόλης της Άρτας και της ιστορικής γέφυρας.
Στη περίπτωση αυτή προστατεύεται η πόλη με ανάχωμα καθ όλο το μήκος (αριστερά) και δεξιά και τα αναχώματα θα ακολουθούν τη Δυτική Περιμετρική Οδό.
Στη διαδρομή θα διασταυρώνεται της Εθνικής Οδού Αντιρρίου – Ιωαννίνων, της οδού Άρτας- Κορωνησίας και της οδού Άρτας-Νεοχωρίου.

Η εναλλακτική λύση 2 περιλαμβάνει επίσης αρκετές απαλλοτριώσεις ιδιωτικών εκτάσεων, ενώ το κόστος κατασκευής υπολογίζεται στα 100 εκατομμύρια ευρώ.
Να σημειωθεί πως και στις περιπτώσεις 1, 2 και 2 Α, η παροχευτικότητα υπολογίζεται στα Η παροχευτικότητα προβλέπεται στα 3.300μ3/δ.

Το μυστήριο της παροχέτευσης
Στην ΜΕΛΕΤΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΥΗΣ ΠΟΥΡΝΑΡΙΟΥ Ι, ΙΙ (ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΣΑΓΚΑΡΑΤΟΣ) τίθενται ορισμένα ερωτήματα και απορίες σχετικά με τις πλημμυρικές παροχές, που αποτελούν το «αγκάθι» για την οριστική λύση του προβλήματος της οριοθέτησης του Αράχθου.
Στην εν λόγω μελέτη και στο κεφάλαιο « Οριοθέτηση κοίτης Αράχθου κατάντη των φραγμάτων» αναφέρονται τα εξής:

«Πρόκειται για την σημαντικότερη δράση από την οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη της παραποτάμιας περιοχής. Εξαιτίας της βρίσκονται σε εκκρεμότητα:
‐ Οι επεκτάσεις Σ.Π. επειδή δεν είναι καθορισμένο το όριο των πλημμυρών
‐ Η αντιπλημμυρική προστασία της πόλης και των οικισμών έως τις εκβολές
‐ Η ασφάλεια σημαντικών μνημείων και η ιστορική γέφυρα Άρτας
Η μελέτη του Δ. Αρταίων, στην οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο, προβλέπει εκτροπή του μεγαλύτερου μέρους της πλημμυρικής παροχής με έργα όπως:
‐ Σήραγγα κάτω από τον λόφο Περάνθης
‐ Νέα κοίτη του ποταμού στην πεδιάδα Άρτας από πριν τις γέφυρες έως τον Αμβρακικό Κόλπο.

Αιτία γι’ αυτά τα “θηριώδη” έργα είναι οι μεγάλες πλημμυρικές παροχές σχεδιασμού οφειλόμενες κυρίως:
‐ Στην παραδοχή συχνότητων επαναφοράς πλημμυρών 1.000ετίας
‐ Στις παραδοχές της υδρολογικής μελέτης
‐ Στο μέγεθος της παροχής που μπορεί να διέλθει από την ιστορική γέφυρα.
Άποψη μας είναι ότι πρέπει να επαναξετασθεί γενικά το υδρολογικό μοντέλο και οι λοιπές παραδοχές και να δικαιολογηθούν θέματα όπως:
‐ Γιατί η συχνότητα επαναφοράς της πλημμύρας είναι 1:1.000 ενώ από τους υφιστάμενους κανονισμούς σε κανένα έργο δεν προβλέπεται μικρότερη του 1:50 (1:100 κατ’ εξαίρεση).
‐ Από πλήθος αξιόπιστων υδρολογικών μελετών η ανεμπόδιστη παροχή πλημμύρας του Αράχθου (πριν την κατασκευή των φραγμάτων) συχνότητας 1:50 στο ύψος της πόλης ήταν της τάξης των 3.500μ3/δ.

Πώς μετά τα έργα ανάσχεσης (ταμιευτήρας Πουρνάρι Ι κτλ.) η παροχή αντί να μειώνεται αυξάνεται;
‐ Με βάση τις μελέτες αντιπλημμυρικών έργων (1984 κτλ.) η δυνάμενη να διέλθει από την ιστορική γέφυρα παροχή ήταν περ.3.000 μ3/δ. Γιατί τώρα θεωρείται περ. η μισή;

Με βάση το τελευταίο έγγραφο της ΔΕΗ (Α.Π. 5385/06-11-13) οι πλημμυρικές παροχές είναι μεν μικρότερες από την παραπάνω μελέτη πολύ όμως μεγαλύτερες από προηγούμενο έγγραφο της κατά τη φάση κατασκευής της γέφυρας παράκαμψης Άρτας. Πρέπει επίσης να δικαιολογηθούν αυτές οι διαφορές».
Όλα αυτά, που αναφέρονται ως παρατηρήσεις στην μελέτη ΤΣΑΓΚΑΡΑΤΟΥ είναι σε γνώση των κυβερνήσεων σχεδόν από την κατασκευή του Φράγματος Πουρναρίου μέχρι σήμερα, όπως επίσης είναι σε γνώση των εκλεγμένων βουλευτών, Δημάρχων κ.α., που κάθε φορά που αλλάζουν τα πρόσωπα και οι κυβερνήσεις, βρίσκονται μπροστά σε νέες αλλαγές, σε νέες μελέτες, σε νέες προτάσεις.

Αλλά επίσης και κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση, αλλάζουν και οι πολιτικές προθέσεις για την οριστική λύση του προβλήματος.
Μέχρι να βρεθεί κοινός τόπος και να οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις για την τελική έγκριση, η ανάπτυξη της Άρτας θα βρίσκεται στη σκιά του Φράγματος Πουρναρίου και της οριοθέτησης της κοίτης του Αράχθου.

ΗΧΩteam.