Με την Τζουμερκιώτικη λαλιά

Η αλλαγή

Γράφει ο Χρήστος Α. Τούμπουρος

Όλα αλλάζουν! Χωράφια και πεζούλια, προικιάτικα και με ιδρώτα αποκτημένα, κόμμα και απόκομμα, έστω και γυναίκα, μπορούμε οπωσδήποτε να την αλλάξουμε, τι, πολλές φορές, «δεν αντέχεται το βάρεμα με το τσόκαρο» και μάλιστα, αν είναι και ξύλινο! Ομάδα ενίοτε την αλλάζουμε, όταν η καζούρα μετατρέπεται σε ασήκωτο βάρος!
Η μετάβαση από μια κατάσταση σε μια άλλη γίνεται∙ είναι δυνατή. Πώς δεν γίνεται. Δύσκολη μεν η απόφαση, αλλά εύκολα πραγματοποιείται. Και δεν μιλάμε για ριζοσπαστικές αλλαγές. Χώρος όπου ακούγεται η φωνή μας… Κι ας πούμε πως δεν αναφερόμαστε σε μετατροπές, λόγου χάρη του εσωτερικού διάκοσμου του σπιτιού, προκειμένου να διακόψουμε την ομοιομορφία και τη μονοτονία και να «εμβάλουμε» την ποικιλία. Καμιά σχέση ακόμη και με την εξωτερική εμφάνιση ή και τον χαρακτήρα κάθε ανθρώπου. Αλλάζει ο άνθρωπος. Μπορεί και αλλάζει…

Ανανεώνεται, προσαρμόζεται, προγραμματίζεται και εγκλιματίζεται. Δύσκολα, πολλές φορές, αλλά μπορεί και το κάνει. Η επιτυχία αυτής της αλλαγής δεν είναι σίγουρη καθόσον εξαρτάται από χίλιους δυο παράγοντες, αλλά αυτό «είναι αλλονού παπά Ευαγγέλιο».
Όσο κι αν φανεί παράξενο, δύο πράγματα δεν αλλάζουν! Η μάνα και το Τζουμέρκο! Η μάνα για πολλούς, φυσικούς ή και φυσιολογικούς λόγους. Κάτι το θεϊκό, το ανεπανάληπτο και το ακατάλυτο. Έχει σχέση με το θείο αυτής προνόμιο «να ψαύει την αιωνιότητα», όπως γράφει και ο ποιητής. Με «χίλιες χρυσές λιανοκάμωτες αλυσίδες» είμαστε δεμένοι μαζί της και γι’ αυτό ο δεσμός είναι αδιάσπαστος. Ο άλλος δεσμός, κι αυτός απίστευτα αδιάρρηκτος, είναι το Τζουμέρκο! Ο τόπος, οι άνθρωποι, τα βιώματα, οι ιδέες και η διδαχή. «Φτενά χωράφια κρατημένα σε πεζούλια…», μα πλούσιος ο κόσμος σε συναισθήματα και ανθρωπιά, Προπάντων σε φιλότιμο, εργατικότητα και λόγο. «Λόγω τιμής». Τζουμερκιώτικος-απαράβατος κανόνας. Από αυτό συνοδεύει την κάθε σκέψη, την κάθε πράξη τους και οποιοδήποτε συναίσθημά τους.

Το συναίσθημα, ο Θεός! Πίστη σ’ αυτό και πράξη εξαιτίας του. «Το ‘πες; Αφού το ‘πες θα το κάνεις». Είναι ο κανόνας. Απαγορεύονται οι αναβολές, οι αποσκιρτήσεις, τα ζικ ζακ και τα «είπα-ξείπα». Ίσιο το κορμί, γιατί έχουν καταπιεί ολόκληρο λοστάρι. Το λοστάρι της ντομπροσύνης και της αλήθειας. Έτσι και μυήθηκε κάποιος στα Τζουμερκιώτικα μυστήρια είναι δύσκολη πλέον η αποσκίρτηση. Είναι τέτοιος ο δεσμός με τις αξίες, οι οποίες συνθέτουν το Τζουμερκιώτικο βίωμα που δύσκολα, ίσως ακατόρθωτο, να αποσκιρτήσει κάποιος. Γι’ αυτό δεν «αλλάζονται» με τίποτε τα Τζουμέρκα.

Άλλωστε εκεί που είμαστε και αυτό που κάνουμε είναι θεραπεία, που ενίοτε μετατρέπεται σε ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Δεν μού χρωστά κανείς τίποτε και δεν οφείλω πουθενά. Γράφουμε, εκφράζουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, αποτυπώνουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, καταβυθιζόμαστε στα πατροπαράδοτα Τζουμερκιώτικα παραδοσιακά δεδομένα και γευόμαστε αυτή τη δημιουργία. Είπαμε πως το Τζουμέρκο κρατά στον κόρφο του μια απίστευτα πλούσια παράδοση. Προσπάθεια γίνεται να μεταλάβουμε αυτής της παράδοσης. Κοινωνοί και «γευσιγνώστες». Υπηρέτες και αχθοφόροι αυτού του πλούτου.
Κι αυτόν τον πλούτο πρέπει «να βρεις φωνή» για να τον διαλαλήσεις. Κι αυτή η φωνή είναι ανάγκη να διακρίνεται από τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Την Τζουμερκιώτικη λαλιά, «λαλείς». Μπορείς να παραβλέπεις τις Τζουμερκιώτικες αξίες; Ασφαλώς όχι. Όσο σε θέλουν. Εάν, όταν, οπόταν, επάν και επειδάν…, τότε υπάρχει πρόβλημα. Μικρό ή μεγάλο δεν έχει σημασία. Το λύνεις. Όχι, δεν χρειάζεται πάντα να γυρίζεις σελίδα. Μερικές φορές καλύτερα να τη σκίζεις…