Πέτα την ...ενοχλητική από το τραίνο.

Γράφει ο Ν. Μπιλανάκης

Πρόσφατα ήρθε στην επικαιρότητα με τρόπο πιεστικό το ζήτημα της παρεκλίνουσας συμπεριφοράς της γνωστής σε όλους τους κατοίκους της Άρτας “νεαρής γυναίκας” των έντυπων και διαδυκτιακών ΜΜΕ. Όπως συμπεραίνω από την ανάγνωση αυτών των ΜΜΕ, ο κόσμος την γενικά γνωρίζει αφού την περιγράφει την μια φορά ως “τη νεαρή γυναίκα που απειλησε να πέσει από ταράτσα πολυκατοικίας”, ως “εκείνη που βρίσκεται στη πλατεία Κιλκίς συνήθως με μια κόκα κόλα και ακούει μουσική με ακουστικά” ή ως “εκείνη την ματωμένη στον Αγ. Δημήτριο” ή “εκείνη που είχε ξαπλώσει στη Γέφυρα και είχαν μαζευτεί 7 αστυνομικοί για να την συνετίσουν” ‘η “εκείνη που ο Δήμος της έχει παραχωρήσει δωρεάν σπίτι, παίρνει επίδομα και δωρεάν φαγητό αλλά παρ’ όλα αυτά, αναστατώνει ολόκληρη την πόλη με τις ενέργειες της”.

Η στάση των πολιτών όπως καταγράφεται από αυτά τα ΜΜΕ είναι μία: “(οι πολίτες) …είναι απογοητευμένοι από την αντιμετώπιση που της επιφυλάσσουν οι Αρχές και ζητούν επιτέλους από κάποιο αρμόδιο ίδρυμα να επιλειφθεί επιτέλους και να εγκλειστεί κάπου, αλλοιώς η κοπέλα θα έχει κακό τέλος”.
Η πραγματικότητα όπως εγώ την γνωρίζω ως ψυχίατρος, και την μεταφέρω με τρόπο που προφυλάσσει την ανωνυμία της αλλά συνάμα διαφυλάσσει και το δημόσιο συμφέρον και την επιστημονική αλήθεια, έχει ως εξής: Πρόκειται πράγματι για μια “νεαρή γυναίκα” που συμπεριφέρεται με τρόπο παρεκλίνοντα και παραβατικό, αναστατώνοντας επι σειρά ετών την πόλη και τις αρχές της (αστυνομία, εισαγγελία, δήμαρχο, κοινωνικές υπηρεσίες, νοσοκομείο κλπ). Το πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι: “Γιατί συμπεριφέρεται έτσι αυτή η νεαρή γυναίκα; Δικαιολογείται η παρεκλίσουσα αυτή συμπεριφορά από κάποια ψυχιατρική διαταραχή;” Η απάντηση είναι πως “ναι, παρόμοιες συμπεριφορές δικαιολογούνται από ψυχιατρική διαταραχή που λέγεται Κοινωνιοπαθητική Διαταραχή Προσωπικότητας.

Η διαταραχή αυτή, σύμφωνα με τα επίστημονικά Διαγνωστικά Συστήματα προυποθέτει συμπτώματα και σημεία όπως: έλλειψη ενσυναίσθησης των άλλων αλλά και ενοχών από την συμπεριφορά της, αδιαφορία για τον νόμο και συχνή παράνομη συμπεριφορά, εξαπάτηση των άλλων για προσωπικό όφελος, αδυναμία για σταθερές σχέσεις και σταθερή εργασία, περιορισμένη αντοχή στης ματαιώσεις και συνοδές εκρήξεις επιθετικότητας”. Έχει δοθεί στη νεαρή γυναίκα η απαραίτητη ιατρονοσηλευτική βοήθεια, έχει φροντίσει η Πολιτείοα ούτως ώστε η νεαρή αυτή γυναίκα να εξεταστεί δεόντως και να τεθεί σε θεραπεία; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από: απόλυτα ναι, πολλές φορές. Αλλά, τούτο δεν σημαίνει απαραίτητα και επιτυχής ριζική αποθεραπεία της από το πρόβλημα της αφού είναι γνωστό στην Ιατρική ότι πολλές παθήσεις δεν μπορούμε ακόμα να τις θεραπεύσουμε επιτυχώς (π.χ. η ημικρανία, η νευρογενής υπέρταση, η νόσος του Covid-19 κλπ) και προυποθέτουν την συνεπή, συνεχή και μακροχρόνια λήψη αγωγών.

Πράγμα που συμβαίνει και για την Κοινωνιοπαθητική Διαταραχή. Και ερχόμαστε στο δεύτερο ερώτημα: “Μπορεί ένας ασθενής που πάσχει από αυτή την Διαταραχή αποκλειστικά, να εγκλεισθεί ακούσια σε κάποιο ίδρυμα;” Η απάντηση είναι: “Όχι, ο νόμος και η επιστήμη απαγορεύει κάθε ακούσιο περιορισμό της ελευθερίας ατόμου πάσχοντος από αυτή τη διάγνωση, επιτρέποντας τον μόνο σε άλλες, συγκεκριμένες παθήσεις στις οποίες βλάπτεται η δικαιοπραξία του ατόμου. Στην περίπτωση αυτής της πάθησης, ο ασθενής διατηρεί τον δικαιοπρακτικό καταλογισμό των πράξεων του και τιμωρείται ποινικά αν κάποιες από αυτές βρεθούν παράνομες”.
Τούτων δοθέντων, οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε το μέγα ερώτημα: Τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Μπορεί μια ολόκληρη κοινότητα, μια ολόκληρη πόλη και οι Υπηρεσίες της, να υποφέρουν εξ αιτίας ενός τέτοιου ατόμου; Είναι όμηροι του, χωρίς καμία δυνατότητα αντίδρασης; Η απάντηση είναι πως “όχι, δεν είμαστε όμηροι κανενός, οπως δεν είμαστε όμηροι κανενός παραβατικού ατόμου αφού με βραχίωνα το ποινικό μας σύστημα, η κοινωνία μπορεί να επιβάλλει ποινές που καθιστούν επώδυνη και απαγορευτική την επανάληψη τους, οδηγώντας στο σωφρονισμό των παραβατών.

Στην ερώτηση “αν έχει κινηθεί η ποινική διαδικασία κολασμού των όποιων παραβατικών πράξεων του συγκεκριμένου ατόμου”, η απάντηση είναι “ναι, αλλά ατελώς. Είχε οδηγηθεί προ ετών στα Δικαστήρια, σε μια δίκη στην οποία παριστάθην ως μάρτυρας, αλλά η εκδίκαση της δίκης αναβλήθηκε γιατί δεν προσήλθαν ούτε η μηνυόμενη, ούτε ο μηνυτής. Με αποτέλεσμα, μέχρι τώρα να μην έχει τιμωρηθεί”.
Αντί λοιπόν, η κοινή γνώμη να εξεγείρεται με τις Αρχές και οι Αρχές ομού με τον γενικό πληθυσμό να αναζητούν από τους ψυχιάτρους τον εγκλεισμό αυτού όπως και κάθε παραβατικού ατόμου σε ιδρύματα, ας δείξουν μεγαλύτερη ανοχή στην όποια αποκλίνουσα συμπεριφορά αφού αυτή δεν προυποθέτει αναγκαστικά την ύπαρξη ψυχιατρικής ασθένειας. Μην ξεχνάμε πως πάρα πολλά εγκλήματα έχουν διαπραχθεί από “κανονικούς” στο όνομα θρησκευτικών δοξασιών (π.χ. τζιχαντιστές φονταμενταλιστές), πολιτικών αντιπαθαρέσεων (π.χ. εγκλήματα “17ης Νοέμβρη” και “Χρυσής Αυγής”), μίσους (π.χ. εγκλήματα μίσους επί ατόμων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ή σε βάρος προσφύγων και μεταναστών) ή απλά και μόνο για την υπεράσπιση matcho συμπεριφορών (π.χ. εγκλημα σε βάρος της Suzan στα Χανιά ή σε βάρος της Ελένης Τοπαλούδη στη Ρόδο).

Αλλά και πως η τρέλα, δεν αποτελεί την μόνη δικαιολογία που διαχωρίζει την ομαλή από την αποκλίνουσα συμπεριφορά. Υπάρχουν πολλές άλλες καταστάσεις, ιδεολογίες και λογικές που οδηγούν στην βία και την επιθετικότητα χωρίς να είναι κατ’ ανάγκη τρελός ο δράστης! Και αυτό το είδαμε, σε όλο του το μεγαλείο, τον τελευταίο χρόνο με την πανδημία του Covid, όταν μια σειρά ιδιόρυθμων λογικών από ανθρώπους που δεν είχαν ψυχιατρική ασθένεια, οδήγησαν σε αποκλίνουσες συμπεριφορές άρνησης του ιού, των μέτρων αντιμετώπισης του και των εμβολίων. Και εν πάσει περιπτώσει, ο νόμος απαγορεύει τον ακούσιο εγκλεισμό οποιουδήποτε έστω και ψυχικά ασθενή, αν δεν συντρέχουν συγκεκριμένες ασθένειες που να αφαιρούν την ικανότητα δικαιοπραξίας από αυτόν.

Και αν τυχόν επιχειρήσει να υλοποιήσει κάποιος γιατρός τέτοιες περιοριστικές πρακτικές και να εγκλείσει τον οποιοδήποτε παρά τον νόμο, σίγουρα θα βρεθεί υπόλογος για παράνομη συμπεριφορά και θα το πληρώσει πολύ ακριβά. Και τέλος, δεν υπάρχει πια τρέλα, υπάρχουν 500 περίπου ψυχιατρικές παθήσεις (από διαταραχές διατροφής έως σεξουαλικές διαταραχές, από διαταραχές ανάπτυξης έως τις άνοιες, από διαταραχές από τη κατάχρήση ουσιών έως τις διαταραχές των παρορμήσεων όπως η χαρτοπαιξία, από την Σχιζοφρένια ως την Διαταραχή Παραίτησης των Προσφύγων κλπ), ψυχιατρικές διαταραχές που έχουν διαφορετική πρόγνωση και διαδρομή, η μία απο την άλλη, ακυρώνοντας στην πράξη αυτό που οι απλοί ανθρώποι λένε τρέλα!
Συμπερασματικά, υποστηρίζουμε πλήρως τα δικαιώματα κάθε ασθενούς, τον συμπονούμε στην πάθηση του και παλεύουμε να ανατάξουμε τις οποιες κοινωνικές παραμέτρους που έδρασαν και δρούν τοξικά στην πάθηση του. Ταυτοχρόνως, δείχνουμε μεγαλύτερη ανοχή στην διαφορετικότητα αντιλαμβανόμενοι τις ποικίλες αιτίες της, όπως και εμπιστοσύνη στους θεσμούς μας, που οφείλουν να δρούν επαρκώς και λυσιτελώς!