«Σύσσωμον το Ελληνικόν Έθνος…»

Γράφει ο Χρήστος Τουμπουρος

Από τότε που μικρά παιδιά παίζαμε το «τρυποτσάκωμα», από τότε μου κάθονταν βαρύ στη σκέψη το επίθετο «σύσσωμος,η,ον». Ο καθένας τράβαγε το δρόμο του, ο καθένας έφτιαχνε την κρυψώνα του και άπαντες επιδίωκαν να ξεγελάσουν και έτσι να επικρατήσουν των «αντιπάλων» τους. Το επίθετο σύσσωμος αφορά ένα σύνολο ανθρώπων που αντιδρά με απόλυτη ομοφωνία και με ενεργό συνήθως συμμετοχή. Λειτουργούν απαξάπαντες σαν ένας άνθρωπος, σαν ένα σώμα. «Αδιάσπαστη ύλη».
Ιδιαίτερα, όταν κάθε εθνική επέτειο, άκουγα εκείνο το «σύσσωμον το έθνος αντιτάχθηκε στον Τούρκο κατακτητή» ή «στον επιδρομέα», με έπιανε ένα σύγκρυο και ένα ργιό, ένα τρέμουλο και μια ανατριχίλα διαπερνούσε το σώμα μου.
Το ρίγος αυτό προέρχονταν από τα λόγια που είπε ο Σ. Χαραλάμπης, αρχικοτσαμπάσης στη μάζωξη της Βοστίτσας (Αίγιο): «‘‘…Μα εμείς εδώ, αφού ξεκάνουμε τους Τούρκους, σε ποιον θα παραδοθούμε; Ο ραγιάς, άμα πάρει τα όπλα, δε θα μας ακούει πια και δε θα μας σέβεται και θα πέσουμε στα χέρια εκείνων που δεν μπορούνε να κρατήσουν το πιρούνι να φάνε’’. Κι έδειξε με …ανωτερότητα καρδινάλιου τον αδελφό του Παπαφλέσσα: “Να, σαν αυτόν εδώ”». Την εξουσία ήθελαν, «τα χουλιάρια τους να σώσουν».
Κι ακόμα εκείνος ο Βασίλης που μας λέει το δημοτικό τραγούδι, πώς και γιατί διαφοροποιήθηκε; Σύσσωμος ο λαός και ο Βασίλης χώρια;

«Βασίλη, κάτσε φρόνιμα, να γένεις νοικοκύρης,/για ν’ αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες,/χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν./- Μάνα μου εγώ δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης,/να κάμω αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν, και να ‘μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι στους γερόντους».
Το σύσσωμον αφορούσε ασφαλώς και την Κατοχή, αφού μου έπεφτε βαριά η καταχνιά -εκεί να δεις ρίγος- από τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας και των Δωσιλόγων φασιστοειδών. Το απέρριπτα και δεν αποδεχόμουν ότι Έλληνες ορκίζονταν.

«”ΟΡΚΙΖΟΜΑΙ εις τον Θεόν τον Άγιον τούτον όρκον ότι θα υπακούω απολύτως εις τας διαταγάς του ανώτατου αρχηγού του Γερμανικού Στρατού Αδόλφου Χίτλερ».

Επομένως, αυτοί με τον Χίτλερ και ο λαός με τον λαό. Το «σύσσωμον» δεν αφορά την ντροπή του ελληνικού λαού, αφού αυτοί καταπάτησαν «παν τε ιερόν και όσιον», κάθε εθνική αξία και κάθε εθνικό ιδανικό.
Γνωστό είναι πως στη σύσκεψη της Βοστίτσας αυτή τη σκέψη «διατύπωσαν» οι κοτζαμπάσηδες. «Κάλλιο οι Τούρκοι κι ο ραγιάς υπόδουλος, παρά λεύτερο έθνος με το λαό να ‘χει δικαιώματα»! Αυτό ήταν το πραγματικό τους πρόβλημα. Ο επαναστατημένος λαός, με τα όπλα, θα αφαιρούσε τα προνόμια των κοτζαμπάσηδων, θα αποκτούσε ο ίδιος δικαιώματα. Αλλά ο Παπαφλέσας τους δίνει την πρέπουσα απάντηση: «Η Επανάσταση είτε θέτε είτε όχι θα γίνει! Πάρτε το απόφαση. Αν εσείς γυρεύετε να την εμποδίσετε, εγώ πήρα προσταγή από την Αρχή να ξεσηκώσω το λαό και να την κάνω. Και τότες όποιον βρουν ξαρμάτωτο οι Τούρκοι, ας τον κόψουν…». Για να του ανταπαντήσει ο Παλαιών Πατρών Γερμανός: «Είσαι απατεώνας, άρπαγας, εξωλέστατος!» (Αμβρόσιος Φραντζής «Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδας, τ. α΄ σελ. 98).

Όχι, λοιπόν και «Σύσσωμον το Ελληνικός Έθνος…». Ασφαλώς και η Επανάσταση έγινε προς απόδιωξη των Τούρκων, αλλά ο λαός ήθελε να διώξει και τους άλλους «Τούρκους», τους ντόπιους «εκδοροσφαγείς» του ελληνικού λαού. Εθνικός ο χαρακτήρας της Επανάστασης του 1821, αλλά μην ξεχνάμε και το κοινωνικό μέρος.
«Δύο είταν τα Εικοσιένα: Το ένα του λαού και των πιο προοδευτικών ανθρώπων εκείνου του καιρού, το άλλο των κοτζαμπάσηδων και των πολιτικάντηδων. Του πρώτου οι ρίζες αντλούνε τους χυμούς τους από τα “Δίκαια του ανθρώπου” του Ρήγα Βελεστινλή, πάνω στ’ άλλο πέφτει βαρύς ο ίσκιος της “Πατρικής Διδασκαλίας” του Μακαριωτάτου Πατριάρχη της Αγίας Πόλης Ιερουσαλήμ Κυρ-Άνθιμου – ή πιο σωστά του Γρηγορίου». Δημήτρης Φωτιάδης
Ένα είναι το δίδαγμα της Επανάστασης.
«Όταν οι λαοί συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα της δικής τους απελευθέρωσης, τότε η δύναμη της δράσης τους γίνεται ακατανίκητη και καμιά εξουσία δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην επαναστατική τους πάλη».

Ομοιότητες, πολλές ομοιότητες…

«Το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί
εθνικό ό,τι είναι αληθινό»Διονύσιος Σολωμός

ΟΘΩΝ
ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25 Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα διά την εν εαυτή τελουμένηνεορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος διά την κατ’ αυτήν την ημέρανέναρξιν του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού Έθνους, καθιερούμεν την ημέρανταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ.
Εν Αθήναις τη 15η Μαρτίου 1838
ΟΘΩΝ
Ο επί των εκκλησιαστικών κτλ.
Γραμματεύς της Επικρατείας
Γ. ΓΛΑΡΑΚΗΣ

Το περίφημο διάταγμα με το οποίο καθιερώθηκε ως εθνική εορτή η 25η Μαρτίου.
Έως τότε, (μέχρι την έκδοση του διατάγματος αυτού, στις 15.3.1838), η Εθνική Γιορτή είχε καθιερωθεί να γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά, σε ανάμνηση της 1ης Γενάρη, που η Α’ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου την 1.1.1822 κήρυξε επίσημα και πανελλαδικά την Εθνική Ανεξαρτησία της Ελλάδος και συνέταξε το πρώτο δημοκρατικό πολίτευμα και το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα. Ο Όθωνας, όμως, για να κόψει κάθε δεσμό με την Α’ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, που ψήφισε πολίτευμα δημοκρατικό, με την αντιδραστική αυλή του και το δεσποτικό καθεστώς του, κατάργησε την Πρωτοχρονιά ως ημέρα Εθνικής Γιορτής και με το διάταγμά του αυτό την μετέθεσε στις 25 Μάρτη. Έτσι, ταυτίζοντας την Εθνική Γιορτή με τη γιορτή του Ευαγγελισμού της «Υπεραγίας Θεοτόκου», «η Εθνική Γιορτή έχανε τον πολιτικό, επαναστατικό χαρακτήρα της και έπαιρνε θρησκευτική απόχρωση.» Σε λίγες μέρες από την έκδοση αυτού του διατάγματος, γιορτάστηκε η Εθνική Γιορτή με μεγάλη επισημότητα στις 25 Μάρτη, για να γράψει την επομένη ημέρα, στις 26.3.1838, η εφημερίδα «Αθηνά»: «Και πόσην επισημότητα δεν ήθελε δόσει η εορτή αυτή εις την Ελλάδα, αν μαζί με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου επανηγυρίζετο και η καθίδρυσις του Συντάγματος, η στερέωσις της Ελευθερίας μας αυτής.»

Άσχετα απ’ όλα αυτά, πότε και πώς καθιερώθηκε η 25η Μαρτίου ως εθνική γιορτή τούτο μόνο να ξέρουμε:
«Ο κόσμος μας έλεγε τρελλούς. Ημείς, αν δεν είμεθα τρελλοί, δεν εκάναμε την επανάσταση, διατίηθέλαμε συλλογισθεί πρώτον δια πολεμοφόδια, καβαλλαρία μας, πυροβολικό μας, πυροτοθήκες μας, τα μαγαζιά μας, ηθέλαμε λογαριάσει τη δύναμη την εδική μας, την τούρκικη δύναμη.»
Καλό είναι να τα θυμόμαστε…
Κατά την επανάσταση του 1821, και ειδικότερα τα έτη 1824 και 1825, η Ελλάδα
πήρε δυο δάνεια, ύψους 2.800.000 λιρών.
Ο ελληνικός λαός χρεώθηκε 2.800.000 λίρες και έλαβε 933.887 και οι διάφοροι προστάτες, ξένοι και ντόπιοι έλαβαν 1.866.113.
Και να ήταν μόνο αυτό; Είναι γνωστό ότι για τη μοιρασιά των μετρητών (531.264 λίρες) έγιναν οι δυο εμφύλιοι πόλεμοι.

Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση παρήγγειλε επτά (7) τρίκροτα ατμοκίνητα πολεμικά πλοία (402.603 λίρες). Ειδικός απεσταλμένος της Ελλάδας στην Αμερική ήταν ο Κοντόσταυλος. Ήρθε μόνο ένα. Ο Κοντόσταυλος εξαγοράστηκε με μεγάλα ποσά και τα χρήματα που πήρε από τους Αμερικανούς, για να μην εφαρμόσει εναντίον τους τις ρήτρες της συμφωνίας, τα χρησιμοποίησε για να χτίσει μέγαρο στην Αθήνα, στο σημερινό χώρο της Παλιάς Βουλής, το οποίο και χρησιμοποιήθηκε και σαν ανάκτορο του Όθωνα και που κάηκε αργότερα.

Και η σάτιρα της εποχής αποκαλύπτει τη ρεμούλα.
Ο οίκος σου Κοντόσταυλε,
εκ του μακρόθεν μοιάζει
τρίκροτον εξ Αμερικής
εξ ου αυτός πηγάζει!
Ομοιότητες… Πολλές ομοιότητες… Η ιστορία σήμερα δεν γράφει γεγονότα. Γράφει ποσά. Τόσα πήρε ο ένας, τόσα ο άλλος…
Όσοι το χάλκεον χέρι
βαρύ του φόβου αισθάνονται,
ζυγόν δουλείας, ας έχωσι•
θέλει αρετήν και τόλμην
η ελευθερία. Α. Κάλβος