Πνευμονία

Γράφει ο Χ. Μητσοκάλης. Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

Ειδικευθείς στο Παν/κο Νοσοκομείο Düsseldorf Γερμανίας

Η πνευμονία είναι μία λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος που εντοπίζεται σε έναν ή περισσότερους πνευμονικούς λοβούς στον έναν ή και στους δύο πνεύμονες. Τα μικρόβια πολλαπλασιάζονται και μολύνουν τον πνεύμονα και προκαλούνται συμπτώματα όπως ο πυρετός, το ρίγος, η δύσπνοια και η απόχρεμψη. Η πνευμονία διακρίνεται σε τυπική και άτυπη αναλόγως με τον αιτιολογικό παράγοντα και την κλινικο-εργαστηριακή εικόνα. Η νόσος μπορεί να είναι από πιο ήπια έως πολύ σοβαρή και απειλητική για τη ζωή του πάσχοντος.

Οι ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο από τις επιπλοκές είναι τα νεογνά, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών και τα άτομα με ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα και χρόνιες παθήσεις.

Ποια τα αίτια και τα συμπτώματα της πνευμονίας
Η πνευμονία οφείλεται συνήθως σε βακτήρια, ιούς ή σπανιότερα σε μύκητες. Αναλόγως με τα μικρόβια που την προκαλούν και βάσει του τόπου όπου μολύνεται ο ασθενής, χωρίζεται σε πνευμονία κοινότητας και ενδονοσοκομειακή λοίμωξη.
Η πνευμονία κοινότητας είναι η πιο κοινή μορφή πνευμονίας. Συμβαίνει εκτός νοσοκομείου και μπορεί να οφείλεται σε:

•Βακτήρια (π.χ. σταφυλόκοκκος, στρεπτόκοκκος, πνευμονιόκοκκος, μυκόπλασμα, αιμόφιλος ινφλουέντσα)
•Ιούς (π.χ. γρίπης)
•Μύκητες (είναι πολύ σπάνιο)
Τα συνήθη συμπτώματα της πνευμονίας είναι:
•Πυρετός με ρίγος ή χωρίς
•Βήχας (παραγωγικός ή μη)
•Δύσπνοια (δυσφορία κατά την αναπνοή)
•Ταχύπνοια (γρήγορες αναπνοές)
•Αδιαθεσία
•Κακουχία
•Πόνος στο στήθος
•Εφίδρωση
•Απώλεια όρεξης

Τρόποι μετάδοσης της πνευμονίας
Οι τρόποι μετάδοσης της πνευμονίας εξαρτώνται από την αιτία πρόκλησής της. Οι ιογενείς πνευμονίες μεταδίδονται σαφέστατα πιο εύκολα από τις μικροβιακές. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο παίζει και το αν ανήκουμε σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, πρέπει να προσέχουν περισσότερο (π.χ. άσθμα, ΧΑΠ, διαβήτης, καρδιαγγειακές νόσοι, ανοσοανεπαρκείς).
Γενικώς, επειδή πρόκειται για ένα μεταδιδόμενο νόσημα, μπορούμε να προφυλαχθούμε τηρώντας απλούς κανόνες υγιεινής και πρόληψης λοιμώξεων.

Τέτοιοι είναι:

•Όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε καλύπτουμε το στόμα μας
•Πλένουμε τακτικά τα χέρια μας
•Πετάμε αμέσως το χαρτομάντιλο με το οποίο σκουπίζουμε τη μύτη μας
•Αν είμαστε άρρωστοι να παραμένουμε στο σπίτι μέχρι την πλήρη ανάρρωσή μας
•Χρήση μάσκας και γαντιών αν υπάρχει ασθενής στο σπίτι
•Καλός αερισμός του χώρου
Οι τρόποι μετάδοσης είναι:Μέσω της χρήσης κοινών αντικειμένωn. Αν κάποιος άρρωστος βήξει ή φτερνιστεί δίπλα μας. Από μολυσμένες επιφάνειες. Από κλειστούς χώρους. Συνωστισμός με πολλούς ανθρώπους

Διάγνωση της πνευμονίας
Η διάγνωση της πνευμονίας γίνεται από τον πνευμονολόγο και επιβεβαιώνεται από απεικονιστικές (ακτινογραφία, αξονική θώρακος) και εργαστηριακές εξετάσεις (CRP, λευκά αιμοσφαίρια, καθίζηση). Απαιτείται κλινική εξέταση και έλεγχος για ακροαστικά. Αν υπάρχει η κλινική υποψία πνευμονίας θα χρειαστεί να γίνει αξονική τομογραφία ή ακτινογραφία.

Θεραπεία και αντιμετώπιση της πνευμονίας
Η θεραπεία της πνευμονίας εξαρτάται από το υπεύθυνο αίτιο. Συνήθως χορηγείται αντιβιοτική αγωγή. Αν πρόκειται για ήπιας μορφής πνευμονία μπορεί να είναι αρκετό ακόμη και ένα φαρμακευτικό σχήμα 3 ημερών. Σε γενικές γραμμές η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή όταν πρόκειται για βακτήριο και διαρκεί περίπου 7-15 ημέρες. Ο γιατρός λαμβάνει υπόψιν την κλινική εικόνα του ασθενή, το ιατρικό ιστορικό του και τα αιματολογικά και ακτινογραφικά ευρήματα, ώστε να καθορίσει τη διάρκεια χορήγησης της θεραπευτικής αγωγής.
Στις περιπτώσεις που υπεύθυνος για την πνευμονία είναι ένας ιός δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία, γι’ αυτό και είναι συχνότερες οι επιπλοκές και συνιστάται όσοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου να εμβολιάζονται. Συνήθως λαμβάνονται αντιϊικά φάρμακα και συνιστάται στον ασθενή να ξεκουραστεί, να πιει άφθονα υγρά και να ακολουθεί υγιεινή, ελαφριά και βιταμινούχα διατροφή για λίγες μέρες.

Αν ο ασθενής νιώθει πόνο ή παρουσιάζει πυρετό συνιστάται η λήψη αντιπυρετικών και αναλγητικών φαρμάκων. Αν ο ασθενής που νοσεί ανήκει σε ευπαθή ομάδα και εμφανίσει σοβαρές επιπλοκές τότε είναι απαραίτητη η νοσηλεία του σε νοσοκομείο.

Προφυλάξεις και επιπλοκές της πνευμονίας
Η πνευμονία έχει σοβαρές και δυνάμει θανατηφόρες επιπλοκές, γι’ αυτό και πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή τόσο στην πρόληψη όσο και στη θεραπεία της. Οι επιπλοκές που αναφέρονται είναι η πλευρίτιδα, η σηψαιμία, το πνευμονικό απόστημα και η οξεία αναπνευστική δυσχέρεια. Αν, μετά τη λήψη θεραπείας, κάποιο σύμπτωμα επιμένει, θα πρέπει ο ασθενής να επισκεφθεί τον πνευμονολόγο για επανεξέταση.