Το τριώδιο και η σημασία του

Υπό του Πρωτοπρεσβυτέρου
Ιωάννου Λάκκα-Θεολόγου
Συνταξιούχου εκπαιδευτικού

Η Αγία μας Εκκλησία ως φιλόστοργος Μητέρα θέλει να προετοιμάσει τα παιδιά της για να γιορτάσουν το μεγάλο και θαυμάσιο γεγονός της Ανατάσεως του Θεανθρώπου Κυρίου και έχει ορίσει μία περίοδο περισυλλογής, κατανύξεως και μεταρσιώσεως. Η κατανυκτική αυτή περίοδος λέγεται «Τριώδιο». Η περίοδος του Τριωδίου αρχίζει από τον εσπερινό της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου και τελειώνει το Μ. Σάββατο με τον εσπερινό του Πάσχα. Ο κανόνας του όρθρου περιέχει εννέα ωδές (ενότητες τροπαρίων). Στο βιβλίο της Εκκλησίας που λέγεται «Τριώδιο», οι κανόνες έχουν τρείς ωδές προς τιμήν και δόξα της Αγίας Τριάδος. Από το βιβλίο αυτό πήρε την ονομασία της η αντίστοιχη περίοδος του Εκκλησιαστικού έτους.

Στο Τριώδιο τους περισσοτέρους ύμνους τους έγραψε ο Επίσκοπος Μαϊουμά Κοσμάς. Η περίοδος του Τριωδίου χωρίζεται σε δύο μέρη: Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τις τρείς πρώτες εβδομάδες της περιόδου και αποτελεί το κυρίως «Τριώδιο» και το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει τις έξη εβδομάδες της Μ. τεσσαρακοστής και τη Μ. εβδομάδα. Ο σκοπός του Τριωδίου είναι καθαρά προπαρασκευαστικός. Έχει σαν στόχο να προετοιμάσει τους ορθόδοξους χριστιανούς για την Ανάσταση του Θεανθρώπου. Αρχίζει το «Τριώδιο» με την καταπληκτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Το κεντρικό νόημα της παραβολής αυτής είναι η μεγάλη χριστιανική αρετή η «ταπείνωση». Στην παραβολή αυτή βλέπουμε δύο διαφορετικούς τύπους ανθρώπων, οι οποίοι ανεβαίνουν στο ναό να προσευχηθούν. Ο Φαρισαίος με Φαρισαϊκό τρόπο και κατήγορος των ανθρώπων προσεύχεται, ενώ ο Τελώνης είναι όλως αντίθετος.

Ούτε καν υψώνει τα μάτια του προς τον Θεό, πάρα μόνο λέει «ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Ο Φαρισαίος καταδικάζεται για το φαρισαϊσμό και εγωισμό του και ο Τελώνης λυτρώνεται για την μεγάλη ταπείνωση. Οι Άγιοι Πατέρες έφτιαξαν – οι στρατηγοί του πνευματικού αγώνα – έφτιαξαν την περίοδο του Τριωδίου για να οδηγήσουν τους χριστιανούς σε πνευματική προετοιμασία, η οποία έχει δύο στόχους την κάθαρση και απόκτηση αρετών.

Ο όσιος Ισαάκ ο Σύρος διακρίνει τρείς βαθμίδες, τις οποίες πρέπει να ανέβη ο αγωνιστής χριστιανός για να φθάσει το Θεό. α) Την μετάνοια β) Την κάθαρση β) Την τελείωση. 1) Η μετάνοια είναι η αλλαγή πορείας της ζωής μας. 2) Η κάθαρση είναι η απελευθέρωση από τα πάθη και αποκτάται με την εξομολόγηση, με την προσευχή, με τη συμμετοχή στο Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. 3) Η τελείωση είναι η απόκτηση της ουσιαστικής και αληθινής αγάπης προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Αυτή η αγάπη δεν προέρχεται από τον κόσμο αυτόν, αφού το όνομά της είναι θείο.

«Ο Θεός αγάπη εστί» μας λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Η ανόθευτη αληθινή αγάπη μας οδηγεί από την αστάθεια στην σταθερότητα, από την διπροσωπία στην απλότητα. Αυτόν τον δρόμο μας υποδεικνύουν οι Άγιοι Πατέρες μας ο οποίος οδηγεί τον ορθόδοξο πιστό στην ένωση με τον Χριστό. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε, ότι ο άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται σε μια διαρκή πορεία προς συνάντηση με τον Χριστό. Αυτή η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου αυτό ακριβώς κάμνει, βοηθά τον πιστό αγωνιστή να βαδίσει μέσα από την εκκλησιαστική άσκηση και να φθάσει στην κατά χάρη ένωση με τον Χριστό. Η πορεία αυτή του ανθρώπου προς το Θεό επιτυγχάνεται μέσω του παναγίου Πνεύματος και της ανθρώπινης ελευθέρας επιλογής.
Σ’ αυτή την επιλογή καλούμαστε όλοι κατά την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.-