Γρίμποβο, με το βλέμμα στο μέλλον.

Γράφουν, Ντίνος Στυλιανός, Κατερίνα Σχισμένου.

200 χρόνια φέτος από την ελληνική επανάσταση. Μια επανάσταση σταθμός στην ιστορία τού νεότερου Ελληνισμού, αφού οδήγησε στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, ανανέωσε τις ελπίδες των άλλων υπόδουλων εθνών, ενέπνευσε τις επόμενες γενιές των Ελλήνων με διαδοχικές απελευθερωτικές εξεγέρσεις και εμψύχωσε τους Έλληνες σε καιρούς δοκιμασίας.
Υπήρξε όμως και κορυφαίο γεγονός για τη σύγχρονη Ιστορία της Ευρώπης, αφού έφερε αλλαγές που έχουν αντίκτυπο ώς τις μέρες μας. Τόση ήταν η δυναμική της, ώστε μαζί με τις τότε συγκυρίες, οδήγησε τις κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων να ενδιαφερθούν για την τύχη της Ελλάδας, να συνεργαστούν και να υπογράψουν πρωτόκολλα και συνθήκες για την αίσια έκβαση τού αγώνα των Ελλήνων, σε αντίθεση με τη μέχρι τότε πολιτική τους.
Και οι δύο μάχες του Γριμπόβου εντάσσονται στο πλαίσιο της απελευθέρωσης αυτού του τόπου και της ευρύτερης περιοχής.

Δύο μάχες, η μία το 1897 και η άλλη το 1912. Η πρώτη τόσο αιματηρή που έμεινε στις καθημερινές συζητήσεις μας με την ταυτόσημη έννοια του ανυπολόγιστου χαλασμού. Μάχες και οι δύο νικηφόρες, αν και μετά την διήμερες εχθροπραξίες στις ρεματιές και τον λόφο του Γριμπόβου, η Κυβέρνηση υπακούοντας τις εντολές των ξένων δυνάμενων, έδωσε την εντολή για οπισθοχώρηση.
Όλες οι Ευρωπαϊκές εφημερίδες είχαν καθημερινά άρθρα για την πολεμική κατάσταση στην Ήπειρο, από την έναρξη των εχθροπραξιών μέχρι και την ημέρα της εκεχειρίας. Ήταν ο πρώτος πόλεμος στην Ευρώπη που είχε συγκεντρώσει στην Αθήνα και στα δύο μέτωπα του πολέμου τόσους ανταποκριτές εφημερίδων. Από τα πεδία των μαχών στην Θεσσαλία υπήρξαν κινηματογραφήσεις σκηνών, οι οποίες μετά με συμπληρώσεις σκηνών μέσα σε στούντιο έφεραν στις τότε προβολές, δύο κινηματογραφικές ταινίες.

Όμως οι καλύτεροι ανταποκριτές στις ευρωπαϊκές εφημερίδες ήταν οι Γαριβαλδινοί στρατιώτες και αξιωματικοί. Τέσσερις λεγεώνες Γαριβαλδινών ταξίδεψαν από την Ευρώπη (κυρίως από την Ιταλία) και υποστήριξαν την προσπάθεια της Ελλάδας, στο πόλεμό της με τους Οθωμανούς. Επικεφαλής των τεσσάρων λεγεώνων ονόματα γνωστά σε όλα τα ευρωπαϊκά σαλόνια και εφημερίδες. Ο Ριτσιώτι Γαριβάλδη, γιός του Τζουζέπε, του απελευθερωτή της Ιταλίας , ο Αλμικάρε Κιπριάνι, ο αρχηγός του αναρχικού κινήματος στην Ευρώπη, ο συνταγματάρχης Μερέου και ο συνταγματάρχης Μπερτιέ. Στις τάξεις των τεσσάρων λεγεώνων παλιοί αγωνιστές από την απελευθέρωση της Ιταλίας και άλλων χωρών, φοιτητές κυρίως από την Μπολώνια , αλλά και πολλοί ιταλοί στρατιώτες που εγκατέλειψαν τον ιταλικό στρατό για να βρεθούν στην Ελλάδα για την προάσπιση των δικαιωμάτων της ανθρωπότητας. .

Όλοι αυτοί καθημερινά με τις επιστολές τους στους γονείς τους και στις ευρωπαϊκές εφημερίδες, μετέτρεψαν ένα τοπικό πόλεμο σε ευρωπαϊκό. Κάθε ευρωπαϊκή χώρα είχε δικά της παιδιά στα μέτωπα της Ελλάδας.
Η κοινή γνώμη στην Ευρώπη έκλεινε προς την Ελλάδα, μια Ελλάδα η οποία είχε παρασυρθεί από τις πιέσεις μιας Ελληνικής αδελφότητας και από τις διπλωματικές υποσχέσεις των ξένων ώστε να εισέλθει χωρίς καμιά ετοιμασία στον πόλεμο του 1897.
Ο τόπος μας, η Αρτα, έζησε ιστορικές ημέρες. Δεν ήταν μόνο η με τους περισσότερους νεκρούς μάχη στο Γρίμποβο, ήταν οι πολεμικές επιχειρήσεις πρίν την μάχη, αλλά και στις επόμενες ημέρες.

Μέσα από τα ημερολόγια των Γαριβαλδινών αλλά και δημοσιεύματα εφημερίδων, παρουσιάζονται οι ηρωικές μορφές των απλών Ελλήνων, των παιδιών που είχαν στρατευτεί αλλά και εθελοντικά είχαν ενταχθεί στα ελληνικά στρατεύματα. Περιγραφές αυτοθυσίας, καταγραφές για την συναίσθηση του καθήκοντος, σεβασμός στα Ιερά. Αξίες διαχρονικές που σφραγίζουν τα χώματα που σήμερα εμείς ζούμε. Αξίες που σε κάνουν να σηκώνεις ψηλά το βλέμμα σου σε όποια δύσκολη κατάσταση να σε έχουν φέρει. Παραδείγματα για όλους μας. Πρότυπα για μια ίδια συμπεριφορά. Γεγονότα που μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι αυτά τα χώματα κάτι βγάζουν από μέσα τους για να δημιουργούν ήρωες, ανθρώπους.

Το Γρίμποβο με τις δύο μάχες του, το 1897 και το 1912, είναι ντυμένο με ιστορίες πόνου, αγωνίας, αφύπνισης του συναισθήματος του ανθρωπισμού.
Ελπίζουμε με την πάροδο των σημερινών καταστάσεων αποκλεισμού από κοινωνικές εκδηλώσεις, στις επόμενες χρονιές να βρεθούμε πάλι πάνω σε αυτά τα Ιερά χώματα μαζί με απογόνους από τους εκατοντάδες νεκρούς των δύο πολέμων.
Αξίζει να τιμούμε αυτούς που μας έδωσαν το δικαίωμα να λέμε ότι είμαστε ελεύθεροι, γιατί το μέλλον δεν υπάρχει χωρίς το παρελθόν.