Οριοθέτηση Αράχθου

Γράφει ο Ευστάθιος Γιαννούλης

Ο ποταμός Άραχθος αποτελεί καθοριστικό στοιχείο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Άρτας. Η οριοθέτηση του ποταμού είναι ιδιαίτερα σημαντική τόσο για την προστασία της πόλης Άρτας αλλά και των παρόχθιων χωριών (Κεραμάτες, Ανθότοπος, Αγία Παρασκευή, Κολομόδια, Ακροποταμιά, Παχυκάλαμος, Νεοχώρι, Λουτρότοπος, Κομμένο) από πλημμύρες αλλά και για την εφαρμογή των υπό τροποποίηση πολεοδομικών σχεδίων.
Αρκετά χρονιά πριν μετά από συντονισμένες προσπάθειες των εμπλεκόμενων φορέων, Δήμος Αρταίων, Δήμων Νικόλαου Σκουφά, και Περιφέρειας, το έργο χαρακτηρίστηκε ως μεγάλο και σύνθετο ειδικό έργο Εθνικού Επιπέδου.
Εγκρίθηκε δέσμευση ποσού 4.000.000,00 ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για την ανάθεση εκπόνησης της μελέτης με τίτλο «ΜΕΛΕΤΕΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΡΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΟΥ ΔΙΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΑΡΑΧΘΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ ΚΟΛΠΟ».
Για την ιστορία να πούμε πως το 1993 είχε ανατεθεί από την ΥΠΕΧΩΔΕ, ««Μελέτη διευθέτησης εγκιβωτισμού κοίτης ποταμού Αράχθου και προστασίας παρόχθιων περιοχών», και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ποταμού Αράχθου, οι οποίες εγκρίθηκαν, αλλά μετά από προσφυγή στο ΣτΕ, οι σχετικές αποφάσεις έγκρισης των μελετών ακυρώθηκαν ώστε να περιλάβουν στην αντιπλημμυρική προστασία και την ευρύτερη περιοχή Ελεούσας.
Αργότερα ο Δήμος Αρταίων προκειμένου να προχωρήσει στον σχεδιασμό και υλοποίηση έργων για την ανάπτυξη της περιοχής του, ανέθεσε τη μελέτη «Οριστικής Οριοθέτησης τμήματος της κοίτης του ποταμού Αράχθου που διέρχεται στα όρια του Δήμου Αρταίων».

Η μελέτη εγκρίθηκε το 2010 από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Άρτας, πλην όμως η Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ το 2011 επέστρεψε τη μελέτη, για να συμπληρωθεί, έτσι ώστε το πρόβλημα να αντιμετωπισθεί συνολικά για όλη την περιοχή που γειτνιάζει με τον ποταμό Άραχθο και όχι μόνο για την περιοχή του Δήμου Αρταίων.
Η μελέτη προϋπολογισμού 4 εκατ. ευρώ, εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων στις 29 Δεκεμβρίου 2015 και δημοπρατήθηκε στις 7 Ιουλίου 2016, από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υποδομών.
Στόχος των Δήμων Αρταίων και Νικολάου Σκουφά, σε συνεργασία με την Περιφέρεια, ήταν με την ολοκλήρωση της μελέτης, να εντάξουν στην επόμενη προγραμματική περίοδο τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα και τα έργα διευθέτησης του Αράχθου, να κατασκευαστούν νέες γεφυρώσεις στον Άραχθο προς Γραμμενίτσα και προς Βλαχέρνα σε τέσσερα σημεία εντός της πόλης της Άρτας καθώς επίσης και επιπλέον γεφυρώσεις στον Άραχθο, αναπλάσεις στην παραποτάμια περιοχή (και από την πλευρά του λαογραφικού μουσείου), και να πραγματοποιηθούν έργα αναπλάσεων, αναψυχής, ψυχαγωγίας και αθλητισμού σε όλη την περιοχή κατά μήκος του ποταμού με ιδιαίτερη προσοχή στην παραποτάμια περιοχή του πρώην Δήμου Αράχθου.

Το έργο με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε ενταχθεί στη Προγραμματική Περίοδο 2014-2020, με προεκτιμώμενο προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ και ενώ έπρεπε να βρισκόμαστε σε φάση κατασκευής, ενστάσεις αναδόχων προκάλεσαν καθυστερήσεις με αποτέλεσμα να μην είμαστε ούτε καν στην αρχή!
Επτά χρόνια μετά και αφού ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες η μελέτη οριοθέτησης εξελίσσεται ομαλά. Ο ανάδοχος παρέδωσε τα στοιχεία και η περιβαλλοντική Μελέτη είναι σε δημόσια διαβούλευση.
Στην ειδική συνεδρίαση στο Δήμο Αρταίων συζητήθηκε η μελέτη οριοθέτησης και αντιπλημμυρικής προστασίας της Άρτας, καθώς και της ευρύτερης περιοχής που διέρχεται ο Άραχθος ποταμός μέχρι τον Αμβρακικό Κόλπο.
Όπως σημειώνεται και σε σχετική ενημέρωση από τον Δήμο Αρταίων, προηγήθηκε αναλυτική παρουσίαση από τους μελετητές προκειμένου να καταθέσουν την επιστημονική τους θέση, για τις τέσσερις συνολικά προτάσεις που περιλαμβάνει η μελέτη.

Οι τέσσερις εναλλακτικές λύσεις, των έργων εκτροπής που εξέτασε και παρουσίασε το μελετητικό γραφείο, είναι οι εξής:
*Εναλλακτική Λύση Α – ∆ίδυµη σήραγγα
Κατασκευή δίδυμης σήραγγας, η οποία ως διπλή θα περνάει τα 1.400 κυβικά νερού ανά δευτερόλεπτο υπόγεια από τον λόφο Περάνθης, που θα εκβάλλουν στο ύψος του Αράχθου, λίγο πριν τη Μονάδα του Βιολογικού Καθαρισμού της πόλης και μετά την υπό κατασκευή γέφυρα που θα ενώνει Άρτα και Κεραμάτες.
*Εναλλακτική Λύση Β – Ανοιχτή διώρυγα
Ανοιχτή διώρυγα για την εκτροπή των 1.400 κυβικών που θα ξεκινά από το ύψος μεταξύ φράγματος Ιμαρέτ και λίγο πριν την Ελεούσα και θα καταλήγει σύμφωνα με το πρώτο σενάριο.
*Εναλλακτική Λύση Γ – Κλειστή διώρυγα
Στη λύση αυτή προβλέπεται εκτροπή παροχής 1.400 m3 /s µε κλειστή διώρυγα από την ∆υτική όχθη του Αράχθου στην περιοχή βόρεια της Ελεούσας, µε υπερχείλιση.
*Εναλλακτική Λύση Δ – Κατασκευή μονής σήραγγας και ανοιχτής διώρυγας
Κατασκευή μιας μονής σήραγγας, παροχής 700 m3 /s που θα περνάει στο ύψος του ρέματος Μπούση και στη συνέχεια υπόγεια από το λόφο Περάνθης, ενώ θα καταλήγει λίγο πιο πάνω από τη Μονάδα Βιολογικού Καθαρισμού και λίγο μετά την υπό κατασκευή γέφυρα Άρτας – Κεραματών. Ταυτόχρονα κατασκευή μιας ανοιχτής διώρυγας παροχής 700 m3 /s που θα μοιράζονται τα κυβικά παροχέτευσης. Μέσω της μελέτης η ανοιχτή διώρυγα προβλέπεται να ξεκινά μεταξύ φράγματος Ιμαρέτ και λίγο πριν την Ελεούσα με κατάληξη στο ύψος της Μονάδας Βιολογικού επί της κοίτης του Αράχθου.
Ομόφωνα το Δ.Σ του Δήμου Αρταίων πρότεινε την εναλλακτική λύση Α.

Το θέμα συζητήθηκε και στην Περιφέρεια Ηπείρου στη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος όπου διαπιστώθηκε η διάσταση των απόψεων σχετικά με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) μεταξύ των παρατάξεων.
Κι όχι μόνο αυτό, αλλά υπήρξε διάσταση ανάμεσα στις προτάσεις που κατέθεσε πριν δύο εβδομάδες ο Δήμος Αρταίων και σε αυτές της Περιφέρειας Ηπείρου, αλλά και του Δήμου Ν. Σκουφά.
Φορέας πραγματοποίησης και λειτουργίας του έργου ή της δραστηριότητας είναι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών/ Γ.Γ. Υποδομών/ Δ/νση Αντιπλημμυρικών & Εγγειοβελτιωτικών έργων, όμως πέραν της διάστασης απόψεων για τις λύσεις, αφού στη μελέτη υπάρχουν 4 σενάρια, υπάρχουν και σοβαρές και έντονες επιφυλάξεις για τις προδιαγραφές της μελέτης που θα καθορίσει τη ζωή της ευρύτερης περιοχής τις επόμενες δεκαετίες. μπροστά μας.

Στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Νικόλαου Σκουφά αποφασίζουν ομόφωνα υπέρ της διαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης μελέτης για
την αντιπλημμυρική προστασία της Άρτας και της ευρύτερης περιοχής, καθώς πρόκειται για ένα έργο το οποίο θα επιλύσει χρόνια προβλήματα και θα συμβάλλει σημαντικά στην προστασία του Δήμου από πλημμυρικά φαινόμενα.
Το Δημοτικό Συμβούλιο συμφωνεί με την πρόταση μίας μονής σήραγγας από το λόφο Περάνθης και παράκαμψη στο Ιμαρέτ, θεωρούμε όμως πολύ σημαντικό και μία παροχέτευση ώστε οι μεγάλες ποσότητες νερού να καταλήγουν σε άλλο σημείο και όχι διά μέσω των εκβολών του Αράχθου στον Αμβρακικό κόλπο.
Με την παρουσίαση της περιβαλλοντικής μελέτης αναδεικνύονται και οι διαφορετικές απόψεις των εμπλεκόμενων φορέων που η αρμοδία υπηρεσία θα πρέπει να λάβει υπόψη.
Η αποστολή της Περιβαλλοντικής μελέτης για το έργο της Οριοθέτησης και Διευθέτησης της κοίτης του Αράχθου, έργου κορυφαίας σημασίας για την αντιπλημμυρική προστασία της Άρτας, για το περιβάλλον, την οικιστική και τη γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής μας αποτελεί θετική εξέλιξη, ανάβει το «πράσινο φώς» και επιβάλλει την στήριξη όλων των Τοπικών Φορέων και παραγόντων, για να φτάσουμε στην ολοκλήρωση της κατασκευής του.

Η μελέτη βρίσκεται σε διαβούλευση με ευθύνη του Υπουργείου Υποδομών ωστόσο, για το τεράστιο έργο αντιπλημμυρικής προστασίας της Άρτας, καθώς και της ευρύτερης περιοχής που διασχίζει ο Άραχθος μέχρι τον Αμβρακικό Κόλπο, πέραν των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων εκφράζονται πολλές επιφυλάξεις, από το αν υπάρχουν τα κονδύλια, μέχρι και ποια θα είναι η τελική λύση που θα επιλεγεί.
Η πολιτική ηγεσία του τόπου μας οφείλει και πρέπει να πάρει θέση για το σημαντικότερο έργο που εξελίσσεται στην Άρτα και σύσσωμη να απαιτήσει τις ανάλογες χρηματοδοτήσεις.
Ολοκληρωμένη λύση κατά την άποψη μου δεν υπάρχει εάν δεν βρεθεί και μία τρίτη παροχέτευση ώστε οι μεγάλες ποσότητες νερού να καταλήγουν σε άλλο σημείο του Αμβρακικού ή στο Ιόνιο και όχι φυσικά διά μέσω των εκβολών του Αράχθου που σε πολλά σημεία δεν μπορεί να γίνει διάνοιξη.