Επισημάνσεις και διευκρινίσεις στο άρθρο «Επί τον τύπον των ήλων»

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΗΧΩ ΑΡΤΑΣ

Άρτα 25 Νοεμβρίου 2019
Κύριε Διευθυντά, χαίρετε. Σας ευχαριστούμε για την δημοσίευση της επιστολής μας στο φύλλο της έγκριτης εφημερίδας «ΗΧΩ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ», την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2019. Είστε το μοναδικό μέσο ενημέρωσης που τόλμησε να δημοσιεύσει το κείμενο που στείλαμε παρότι χαρακτηρίστηκε «ανώνυμη επιστολή». Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι η εφημερίδα σας κινείται δημοκρατικά και γίνεται έντυπος χώρος διαλόγου, ώστε να αρχίσει ένας προβληματισμός για τα πρωτοφανή γεγονότα που συμβαίνουν στην περιοχή μας. Και όπως σωστά γράψατε «ο διάλογος στις τοπικές κοινωνίες δεν μπορεί να γίνεται μεταξύ παραγόντων ή πίσω από κλειστές πόρτες». Μην ξεχνάμε ότι μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν είναι μόνο οι κληρικοί, αλλά και οι λαϊκοί, που έχουν άποψη και πρέπει να την εκφράζουν δημόσια.

Το κείμενο της ανοικτής επιστολής μας ούτε υβριστικό, ούτε συκοφαντικό είναι και όλα τα χαρακτηριστικά του αποδεικνύουν ότι κάποιοι που γεννήθηκαν και ζουν στην Άρτα και αγάπησαν την ιστορία της, παρακολουθούν αυτά που συμβαίνουν με μεγάλο ενδιαφέρον. Ενημερώνονται σχετικά, κρίνουν καλοπροαίρετα, προβληματίζονται και έχουν την τόλμη να καταγράφουν τις σκέψεις τους, τις απορίες τους και να τις προβάλλουν γραπτά, έχοντας πάντα τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία.
Δεν επιθυμούμε όμως την δημοσιότητα, για να μην μετατεθεί η προσοχή των αναγνωστών από τις απόψεις, που διατυπώνουμε γραπτά, προς τα πρόσωπά μας. Και έτσι ο διάλογος για θέματα ουσίας μεταλλαχτεί σε διάλογο προσωπικών αντιπαραθέσεων. Επίσης δεν επιθυμούμε να χαρακτηριστεί η παρέμβασή μας αυτή ως αρχή «ιερού πολέμου». Ως μέλη της Μιας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας δηλώνουμε ότι δεν μας εκφράζουν απόψεις ή πρακτικές που δημιουργούν σχίσματα και ομάδες στην τοπική Εκκλησία.
Σχολιάζοντας το άρθρο «Επί τον τύπον των ήλων»

Ευχάριστη έκπληξη για μας ήταν οι απόψεις που διατυπώθηκαν από τον αρθρογράφο Ν.Α.Σ. στο φύλλο 14689 της Παρασκευής 22 Νοεμβρίου 2019, με αφορμή την επιστολή μας. Η γραπτή μας δημόσια παρέμβαση αποδείχτηκε ότι δημιούργησε γόνιμο προβληματισμό.
Μελετήσαμε με προσοχή το κείμενο του αρθρογράφου Ν.Α.Σ. Αν και τα κύρια θέματα που θίξαμε στην επιστολή μας ήταν οι σοβαρές παραλείψεις του Δ Συνεδρίου προσκυνηματικών περιηγήσεων, που πραγματοποιήθηκε στην Άρτα από 8-ιο Νοεμβρίου 2019 και η επίσημη πλέον προσπάθεια μετάθεσης του κέντρου της τοπικής ιστορίας από την ιστορία του Δεσποτάτου της Ηπείρου στον Όσιο Μάξιμο τον Γραικό και στον ναό του, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε τον ανοικτό διάλογο με το νέο κείμενο που σας στέλνουμε. Για να αποφευχθούν όμως διάφορες παρερμηνείες σχολιάζουμε ορισμένες απόψεις που γράφονται από τον Ν.Α.Σ, ώστε η ενημέρωση των αναγνωστών σας να είναι σωστή και πλήρης.

Γράφουμε στην επιστολή: «Αν λάβουμε υπόψη και τα τελευταία τεκταινόμενα η περιοχή μας θεωρείται από το Πατριαρχείο Μόσχας απαγορευτικός χώρος προσκυνηματικών εκδρομών. Οπότε «άνθρακες» ο αναμενόμενος «θησαυρός»!
ΣΧΟΛΙΟ Ν.Α.Σ: «…. ποια είναι τα «τελευταία τεκταινόμενα»; Είναι το «Casus belli» που προέκυψε με την αναγνώριση του Αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας από την Εκκλησία της Ελλάδος… Ο Ρώσος Πατριάρχης Κύριλλος αποφάσισε να σταματήσει να μνημονεύει, μετά τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, και τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Και εξέδωσε… απαγορευτικό για έξι Μητροπόλεις της Ελλάδας!»
Σχόλια δικά μας. Το απαγορευτικό, που εξέδωσε το Πατριαρχείο Μόσχας στις 17 Οκτωβρίου 2019 για τις έξι Μητροπόλεις (μεταξύ αυτών και της Άρτας) δεν έχει σχέση μόνο με την απόφαση της Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για την εκκλησία της Ουκρανίας, αλλά επειδή «οι οικείοι ποιμενάρχες των έξι μητροπόλεων προέβησαν σε εκκλησιαστική κοινωνία με ονκρανονς σχισματικούς».

Η ιστορία του θέματος, που αφορά και την Άρτα έχει ως εξής:
Στις 26 Ιουλίου 2019 πραγματοποιήθηκε πολύ-Αρχιερατικό συλλείτουργο στην Μητρόπολη Λαγκαδά. Μπορείτε εύκολα να διαπιστώσετε, ποιοι είναι οι τέσσερις Μητροπολίτες της Ελλαδικής Εκκλησίας που συμμετείχαν σε αυτό το συλλείτουργο.
Το γεγονός αυτό προξένησε τόση εντύπωση και στα Αθηναϊκά μέσα εκκλησιαστικής ενημέρωσης, ώστε ένα από αυτά δημοσίευσε άρθρο στις 28 Ιουλίου 2019 με τίτλο:. «Αναγνώρισε η Εκκλησία της Ελλάδος την Εκκλησία της Ουκρανίας;», γράφοντας επί πλέον ότι «…Αξίζει να σημειωθεί ότι η Εκκλησία της Ελλάδος δεν έχει αναγνωρίσει επίσημα της Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας, παρόλα αυτά δεν φαίνεται να αποτελεί εμπόδιο για συγκεκριμένους Ιεράρχες”.
Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος ασχολήθηκε με το θέμα της Εκκλησίας της Ουκρανίας το Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2010, δηλαδή περίπου δυόμιση μήνες μετά.
Οπότε προκύπτει το εύλογο ερώτημα. Εκτός των άλλων οι συγκεκριμένοι Ιεράρχες δίδαξαν στην πράξη ότι δεν ενεργούν σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις της Προϊσταμένης τους Αρχής (Ιερά Σύνοδος) από την οποία εκλέχτηκαν, αλλά κάθε ομάδα που δημιουργείται ενεργεί αυτόβουλα και ανεξάρτητα, χωρίς κανένα έλεγχο; ; Αποτελεί αυτό σοβαρό πνευματικό παράπτωμα ή όχι;

Μητροπολίτης από την Νησιωτική Ελλάδα (είναι ένας εκ των δέκα Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος, που διαφώνησε ανοιχτά με την αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας) σε σχετική συνέντευξή του στις 23 Οκτωβρίου 2019 μεταξύ των άλλων είπε:«Χαίρομαι που -παρά τις επικρίσεις που δέχθηκα από αρκετούς κάποτε για το άνοιγμα που ήθελα να κάνω προς τη Ρωσία- βοήθησα ως προς την διαρκώς αυξανόμενη επισκεψιμότητα από τη συγκεκριμένη χώρα προς την Κέρκυρα. Κάποτε μάλιστα, με είχε ευχαριστήσει και ο τότε Δήμαρχος Κέρκυρας, Σωτήρης Μικάλεφ, για την «πόρτα» που είχα ανοίξει στη Ρωσία. Δεν κρύβω ότι σκέφτηκα τις επιπτώσεις που θα είχε για την Οικονομία και τον Τουρισμό της Κέρκυρας αν υπήρχε αποκοπή της Ρωσίας από το νησί μας. Αλλά δεν ήταν αυτή η πρωταρχική μου σκέψη. Το θέμα το εξετάζω κυρίως συνειδησιακά και εκκλησιολογικά… Επιθυμώ την ενότητα της Εκκλησίας μας και όχι τα σχίσματα και σ’ αυτή την κατεύθυνση θα είναι και στο μέλλον οι προσπάθειές μου.
Τα συναισθήματά μου σίγουρα είναι ανάμεικτα. Νιώθω χαρμολύπη, καθώς χαίρομαι για την αποδοχή και την αγάπη που εισπράττω από τη Ρωσία διότι αυτοί οι άνθρωποι μάς έχουν βοηθήσει πολύ εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά νιώθω και λύπη για όλα όσα συμβαίνουν στους κόλπους της Εκκλησίας μας. Το σίγουρο είναι, όμως, ότι δεν φοβάμαι… Ο Θεός είναι μεγάλος!».

Στην συνέχεια του άρθρου ο Ν.Α.Σ γράφει: «Δεν είναι παραδοξότητα, να «λαμπρύνεται» ο Άγιος Μάξιμος ο Ρώσσος, με τεράστια εκκλησία, ανώτερη τον μητροπολιτικού μας ναού, του Αγίου Δημητρίου, αλλά ο Μητροπολίτης μας, να είναι ένας απ’ τους ελάχιστους που πήγε σε «λειτουργική κοινωνία» με τους Ουκρανούς;
Σχόλια δικά μας.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός δεν ήταν Ρώσος, αλλά Έλληνας Αγιορείτης (Βατοπεδινός) μοναχός. Χαρακτηρίστηκε όμως λόγω της μεγάλης του πνευματικής προσφοράς ως Φωτιστής των Ρώσων.

Προερχόταν από την βυζαντινή αριστοκρατική και λόγια οικογένεια των Τριβώληδων. Γεννήθηκε το 1470 στην Άρτα. Εδώ έμαθε τα πρώτα του γράμματα και συμπλήρωσε τη μάθησή του στην Κέρκυρα. Στη συνέχεια, λόγω της μεγάλης του φιλομάθειας πήγε στη Φλωρεντία όπου σπούδασε Θεολογία, Ιστορία, Φιλοσοφία και τις γλώσσες αρχαία ελληνική, λατινική, γαλλική και ιταλική. Το 1506 μ.Χ. πήγε στο Άγιον Όρος, στη Μονή Βατοπεδίου, όπου εκάρη μοναχός με το όνομα Μάξιμος. Το 1516 μ.Χ., μετά από παράκληση του τσάρου της Ρωσίας, Βασιλείου Ιβάνοβιτς, μετέβη στη Ρωσία προκειμένου να μεταφράσει διάφορα λειτουργικά και θεολογικά βιβλία. Κάποια στιγμή όμως συκοφαντήθηκε και με ψεύτικες κατηγορίες τον καταδίκασαν σε εγκλεισμό στη μονή Βολοκαλάμσκ, ως αιρετικό και αμετανόητο αμαρτωλό. Αμέσως μετά τον θάνατό του ο λαός της Ρωσίας τον αναγνώρισε ως «νέο ομολογητή και μάρτυρα της πίστεως», του έδωσε τον τίτλο του «Φωτιστή των Ρώσων» και τον τίμησε ως Άγιο. Επίσημα ανακηρύχθηκε Άγιος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Πατριαρχείο της Ρωσίας το έτος 1988.
Σχετικά με την «παραδοξότητα» που διαπιστώνει ο αρθρογράφος συμπληρώνουμε τα εξής:

Η Μητρόπολη Άρτας και το Πατριαρχείο Μόσχας.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της τοπικής Εκκλησίας της Άρτας και του Πατριαρχείου Μόσχας. Στο βιβλίο του μακαριστού Αρτινού ιστορικού ερευνητή, Κώνσταντίνου Τσιλιγιάννη «Χρονικό της ανακαλύψεως του τάφου, της ανακομιδής στη Ρωσία και της μετακομιδής στην Ελλάδα των ιερών λειψάνων του Αγίου Μαξίμου του Γραικού, ως και η Ιερά Ακολουθία της Μετακομιδής, Άγιον Όρος 2009» γράφονται αναλυτικότατα τα σημαντικά γεγονότα της προσφοράς του Πατριαρχείου Μόσχας στην τοπική Εκκλησία της Άρτας, με αποκορύφωμα την δωρεά τεμαχίου του ιερού λειψάνου του Οσίου Μαξίμου τον Ιούλιο του 2007, το οποίο βρίσκεται σήμερα στον ομώνυμο ναό. Και ενώ έπρεπε να κρατηθούν οι ανάλογες αποστάσεις και να αποφευχθούν συλλείτουργα με Ουκρανούς «σχισματικούς», δυστυχώς οι επιπόλαιες πρακτικές έστρεψαν το Πατριαρχείο Μόσχας, εναντίον της τοπικής εκκλησίας. Έτσι, η ιστορική Μητρόπολη της Άρτας αντιμετωπίζεται από το μεγαλύτερο μέρος των Ορθοδόξων και τον ομόδοξο Ορθόδοξο Ρωσικό λαό ως σχισματική, γεγονός που είναι πολύ λυπηρό και έχει πολύ μεγάλη πνευματική βαρύτητα.

Παρακολουθούμε το θέμα, που σχετίζεται με την Εκκλησία της Ουκρανίας, με μεγάλο ενδιαφέρον, αν και οι γνώσεις μας είναι πολύ περιορισμένες. Ζητήσαμε τις απόψεις τους για το θέμα από «προσοντούχους» κληρικούς της περιοχής μας. Δυστυχώς όμως ανακαλύψαμε απερίγραπτη άγνοια και έλλειψη ενημέρωσης και απογοητευτήκαμε για το χαμηλό επίπεδο που συναντήσαμε. Αναγκαστήκαμε να ζητήσουμε την γραπτή άποψη άλλων ειδικών εκτός Άρτας, προκειμένου να καταλάβουμε το μέγεθος του πνευματικού προβλήματος που δημιουργήθηκε μεταξύ του Πατριαρχείου Μόσχας και της τοπικής εκκλησίας.

Η απάντηση που πήραμε είναι περιληπτικά η εξής: Η απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας βασίζεται στους παρακάτω κανόνες:
-Στους Αποστολικούς Κανόνες 10 και 11, που αναφέρουν τα εξής:
Αποστολικός Κανών ι’ (10): Περί του συνευχομένου άκοινωνήτω.
«Εϊ τις άκοινωνήτω καν εν οίκφ συνεύξηται, ούτος άφοριζέσθω.
Αποστολικός Κανών ια(11): Περι του συνευχομένου κληρικού καθηρημένω.
Ει τις καθηρημένω, κληρικός ών, κληρικώ συνεύξηται, καθαιρείσθω και αυτός.
-και στον 2° κανόνα της Τοπικής Συνόδου της Αντιόχειας με το σκεπτικό ότι ο «κοινωνών άκοινωνήτω άκοινώνητος έσται»
καθώς νομιμοποιήθηκε αντικανονικά το σχίσμα Φιλάρετου στην Ουκρανία.
« …Εί δε φανει’ η τις των επισκόπων, ή πρεσβυτέρων, ή διακόνων, ή τις του κανόνος τοις άκοινωνήτοις κοινωνών, και τούτον άκοινώνητον είναι, ώς αν συγχέοντα τον κανόνα της εκκλησίας».

Με βάση αυτούς τους Κανόνες επιβάλλεται διακοπή κοινωνίας σε όσους κοινωνούν με ακοινωνήτους. Ο Επιφάνιος και οι λοιποί που χειροτονήθηκαν από τους καθηρημένους και αφορισμένους Φιλάρετο και Μακάριο είναι ανυπόστατα χειροτονημένοι και ακοινώνητοι και δεν αποκαταστάθηκαν κατά Κανονικό τρόπο, όπως προβλέπουν οι Ιεροί Κανόνες, από την τελεία Πατριαρχική Σύνοδο, στην οποία ανήκαν, αλλά από την αναρμόδια Σύνοδο του Οικ. Πατριαρχείου.
Τελικά με απλά λόγια στην Μητρόπολη Άρτας, επήλθε ο αφορισμός του Πατριαρχείου Μόσχας και σαν συνέπεια και ο πνευματικός μολυσμός (δηλ, η Μητρόπολη μαγαρίστηκε) λόγω εκκλησιαστικής κοινωνίας (συλλείτουργο) με σχισματικούς καθηρημένους και αναθεματισμένους Ουκρανούς κληρικούς.

Κλείνοντας τις δικές μας διευκρινιστικές επισημάνσεις σημειώνουμε και το εξής: Κυκλοφορεί ευρέως στην περιοχή ότι σχεδιάζεται μελλοντική μετατροπή του ναού του Αγίου Μαξίμου σε νέο Μητροπολιτικό ναό και κατάργηση ως Μητροπολιτικού του ναού του Αγίου Δημητρίου, που υπάρχει στο ιστορικό κέντρο της Άρτας και είναι άμεσα συνδεδεμένος με την τοπική ιστορία. Διαπιστώνουμε ότι εδώ και τρία χρόνια ο κεντρικός ναός του Αγίου Δημητρίου έπαψε στην πράξη να λειτουργεί ως Μητροπολιτικός, αφού οι περισσότερες εκκλησιαστικές εκδηλώσεις γίνονται πλέον στην ενορία του Αγίου Μαξίμου. (Γιατί αυτή η διάκριση;) Για το θέμα αυτό θα επανέλθουμε, αν χρειαστεί, γιατί την αλλοίωση της τοπικής Εκκλησιαστικής ιστορίας κανείς από τους παλιούς τουλάχιστον Αρτινούς δεν θα την δεχτεί αδιαμαρτύρητα. Οι πρακτικοί λόγοι (πάρκινγκ κλπ) που επικαλούνται, ούτε πείθουν και ούτε είναι ισχυροί για να επιτραπεί η αλλοίωση της τοπικής ιστορίας.

Κύριε Διευθυντά,
Γράψαμε τα παραπάνω με πόνο ψυχής, γιατί πρόκειται για πολύ σοβαρά πνευματικά θέματα, που έχουν σχέση και με την σωτηρία της ψυχής μας. Κανένα είδος αφορισμού δεν είναι καλό ούτε για την περιοχή μας, ούτε για τους ανθρώπους.
Γι’ αυτό επιβάλλεται να αντιστραφούν οι προσκυνηματικοί προορισμοί. Αντί να περιμένουμε Ρώσους προσκυνητές στην Άρτα (αλήθεια τι να προσκυνήσουν; ΤΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΠΟΥ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΜΑΣ ΧΑΡΙΣΑΝ; Μήπως υπάρχει κάτι που να παραπέμπει στα παιδικά χρόνια του Αγίου στην Άρτα; Κάποια ερείπια σπιτιού, όπου γεννήθηκε; Κάτι άλλο;) να πάμε εμείς στην Ρωσία, όπου έζησε τα δημιουργικότερα χρόνια ο Άγιος Μάξιμος και μαρτύρησε. Να προσκυνήσουμε τον τάφο του (ας παραδειγματιστούμε από τους προσκυνητές που πηγαίνουν στον τάφο του Αγίου Παϊσίου) και να τον παρακαλέσουμε γονατιστοί να πρεσβεύσει μαζί με την πολιούχο μας Οσία Θεοδώρα προς την Παναγία την Παρηγορήτισσα, ώστε να μας συγχωρέσει για την αγνωμοσύνη μας και την αδιαντροπιά μας, να βρει τρόπο για να λυθεί το πρόβλημα που προέκυψε, να καθαριστούμε από τον πνευματικό μολυσμό του αφορισμού, αλλά και από κάθε άλλο μολυσμό, να σταματήσουν τα σχίσματα των Εκκλησιών και να επανέλθει ειρήνη στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Με εκτίμηση Αρτινοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί