Διονύσης Π. Σιμόπουλος: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Σε ηλικία 79 ετών έφυγε από τη ζωή ο αστροφυσικός Διονύσης Π. Σιμόπουλος, την Κυριακή 7 Αυγούστου 2022. Παρακάτω, η συνέντευξη που μας παραχώρησε λίγο καιρό πριν, με αφορμή τα παιδικά βιβλία του Πες μας παππού: Πώς πήγαμε στο φεγγάρι και Πες μας παππού: Πώς γεννιούνται τα άστρα, που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο Διονύσης Π. Σιμόπουλος γεννήθηκε το 1943 στα Γιάννενα και μεγάλωσε στην Πάτρα. Σπούδασε Πολιτική Επικοινωνία και Αστροφυσική στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα των ΗΠΑ. Ήταν επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, πολυβραβευμένος διεθνώς για τη συνεισφορά του στην αστρονομική εκπαίδευση. Το πλούσιο επιμορφωτικό του έργο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων περισσότερα από 27 βιβλία, πάνω από 500 σενάρια επιμορφωτικών τηλεοπτικών εκπομπών και πάνω από 250 σενάρια πολυθεαμάτων πλανηταρίου. Από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: Είμαστε αστρόσκονη,

Η άνοιξη του Σύμπαντος, Από τα Ψηλαλώνια στο Φεγγάρι, Ο ουρανός της Ελλάδας: Άνοιξη, Ο ουρανός της Ελλάδας: Καλοκαίρι και Ο ουρανός της Ελλάδας: Χειμώνας. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του Μαρτυρίες: Το αλάτι μιας ζωής, μια διαφορετική αυτοβιογραφία του, ένα ταξίδι στους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής του μέσα από τη συζήτηση που είχε με τον δημοσιογράφο-συγγραφέα Μάκη Προβατά.

Μέσα σε δύο χρόνια έχετε εκδώσει δύο βιβλία για παιδιά: Πες μας, παππού: Πώς πήγαμε στο φεγγάρι και Πες μας, παππού: Πώς γεννιούνται τ’ άστρα. Πώς προέκυψαν αυτά τα βιβλία;
Τα βιβλία αυτά προέκυψαν από την επιθυμία των εγγονιών μου να δουν και σε έντυπη μορφή τις ιστορίες που τους έλεγα προφορικά. Κι έτσι έγινε.

Με απλό και κατανοητό τρόπο βοηθάτε τα παιδιά να παρακολουθήσουν την προσπάθεια του ανθρώπου για την κατάκτηση του Διαστήματος. Πώς επιτεύχθηκε με λίγα λόγια αυτός ο στόχος;
Ο στόχος του ανθρώπου να επισκεφτεί το Διάστημα ξεκίνησε το 1961 με την πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν. Από εκεί και πέρα η προσπάθεια αυτή ήταν και γρήγορη και θεαματική, αφού χρειάστηκαν οκτώ μόλις χρόνια για να επιτευχθεί η πρώτη βόλτα του ανθρώπου στην επιφάνεια ενός άλλου κόσμου.

Πώς εξελίχθηκαν οι πτητικές μηχανές που έστειλαν τον άνθρωπο στο Διάστημα;
Η εξέλιξη των διάφορων διαστημικών οχημάτων που προηγήθηκαν αυτών που μας βοήθησαν τελικά να πάμε στη Σελήνη, στην ουσία έχουν μια ιστορία μερικών μόνο δεκαετιών, αφού από την πτήση του πρώτου αεροπλάνου των αδελφών Ράιτ το 1903 δεν πέρασαν παρά 65 μόνο χρόνια μέχρι την πρώτη επανδρωμένη επίσκεψη του ανθρώπου στη γειτονιά της Σελήνης.

Κάποτε η όλη υπόθεση να πάμε στο Διάστημα φάνταζε ως απραγματοποίητο όνειρο. Πώς όμως ο Ιούλιος Βερν έκανε επιτυχία με το βιβλίο του Από τη Γη στη Σελήνη;
Ο Ιούλιος Βερν και οι άλλοι καλοί συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας γνώρισαν επιτυχία γιατί χρησιμοποίησαν τις γνώσεις της εποχής τους, κάνοντας τα μυθιστορήματά τους περισσότερο αληθοφανή.Τα βιβλία αυτά προέκυψαν από την επιθυμία των εγγονιών μου να δουν και σε έντυπη μορφή τις ιστορίες που τους έλεγα προφορικά.

Παράλληλα, ταξιδεύετε τα παιδιά στον κόσμο των άστρων. Πώς γεννιούνται τα άστρα; Γιατί λάμπουν;
Το δεύτερο από τα βιβλία αυτά περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο γεννιούνται και πεθαίνουν τα άστρα. Όλα τα άστρα που βλέπουμε στο Σύμπαν γεννιούνται στο εσωτερικό τεράστιων νεφελωμάτων αερίων και σκόνης, όπως έγινε και με τον δικό μας Ήλιο, με τους πλανήτες και τους δορυφόρους τους. Γιατί τα πάντα στο Σύμπαν γεννιούνται, εξελίσσονται και κάποια στιγμή πεθαίνουν. Πεθαίνουν ακριβώς επειδή λάμπουν.

Τι είναι η Μαύρη Τρύπα και οι εκρήξεις σουπερνόβα;
Μια Μαύρη Τρύπα είναι το λείψανο που αφήνει πίσω του ένα γιγάντιο άστρο, όταν στο τέλος της ζωής του εκρήγνυται με τη μορφή μιας αστρικής έκρηξης σουπερνόβα.

Τι μπορούμε να δούμε με τα τηλεσκόπια;
Με τα μικρά τηλεσκόπια μπορούμε να παρατηρήσουμε τα πλησιέστερα σ’ εμάς αντικείμενα, όπως είναι οι πλανήτες και οι δορυφόροι τους. Τα μεγαλύτερα όμως τηλεσκόπια, στην επιφάνεια της Γης και στο Διάστημα, μας έχουν αποκαλύψει σχεδόν όλα όσα γνωρίζουμε σήμερα για το Σύμπαν.

Συνεπικουρικά, ποιος είναι ο ρόλος του Πλανηταρίου για την κατάκτηση της γνώσης;
Το Πλανητάριο, με τις θεαματικές του παραστάσεις, βοηθάει ιδιαίτερα στην κατανόηση των θεμάτων που περιλαμβάνουν αυτά τα βιβλία.

Θα βοηθούσε μια ξενάγηση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών;
Οποιαδήποτε πρόσθετη πληροφορία μπορεί να πάρει ο αναγνώστης από διάφορες πηγές, όπως το Αστεροσκοπείο, ολοκληρώνει καλύτερα τη γνώση ενός δεδομένου θέματος.

Η προσαρμογή του κειμένου, τα σχέδια και οι φωτογραφίες βοηθούν στο να διαβαστούν τα βιβλία από μικρούς και μεγάλους και να μάθουν νέα πράγματα για το Διάστημα και τα άστρα;
Χωρίς την άμεση βοήθεια των δύο συνεργάτιδών μου, της Μαρίας Γονιδάκη στην προσαρμογή του κειμένου και της Ουρανίας Λυμπεροπούλου στην εικονογράφηση, τα βιβλία αυτά δεν θα ήταν τόσο πετυχημένα. Θεωρώ μάλιστα πως και οι δύο τους είναι υπεύθυνες για την πληρότητα της συγγραφικής μας αυτής προσπάθειας.

Στο Παράρτημα υπάρχουν πληροφορίες για τη δομή της ύλης, καθώς και ευχάριστα εκπαιδευτικά παιχνίδια. Πώς βοηθούν όλα αυτά στη μάθηση;
Πάντοτε ένα βιβλίο προσφέρει συγκεντρωμένες πληροφορίες για ένα θέμα. Αλλά τα διάφορα πρόσθετα στοιχεία στο Παράρτημα, που επιμελήθηκε η συνεργάτιδά μου Μαρία Γονιδάκη και τα οποία ζητούν από τον αναγνώστη να δράσει, βοηθούν ακόμα περισσότερο την εκπαιδευτική διαδικασία.
Μετά την επιτυχία με αυτά τα βιβλία, έχετε στα άμεσα σχέδιά σας να γράψετε κάτι άλλο για τους μικρούς αναγνώστες;
Και βέβαια! Έχει σχεδόν ολοκληρωθεί ήδη το τρίτο μέρος της τριλογίας, όπου περιγράφονται οι πλανήτες και οι δορυφόροι του Ηλιακού μας Συστήματος.